Dünya gazetesi muharriri Alaattin Aktaş, “İşte kalem kalem vatandaşı canından bezdiren zamlar” başlıklı bir yazı kaleme aldı.
Aktaş bugünkü yazısında, yurttaşın açıklanan enflasyon oranlarına inanmadığını belirtti. Aktaş, “TÜFE’deki yükü yüzde 8.64 olan mesken eşyası kümesinde da devasa yükseklikte artırımlar var. Adeta ‘Gücün yetiyorsa gel de al’ dedirtecek zamlar” tabirlerini kullandı.
Aktaş yazısının devamında, yurttaşı en çok zorlayan artırımları sıraladı.
İşte Aktaş’ın o yazısı:
“Sokakta mikrofon uzatılan vatandaş ayçiçek yağı artırımından yakınmakta TÜİK’e bakılırsa de haklı. Tıpkı durum mısırözü yağı için de, tavuk eti için de geçerli.
Mesken eşyasına gelen artırımlar dudak uçuklatacak cinsten. Televizyon fiyatları bir yılda yüzde 100 artmış.
Vatandaşı canından bezdiren elektrik ve doğalgazda ise meğerse artırımlar epeyce düşükmüş. Bu nasıl mı olmuş, bir bilsek!
Vatandaş açıklanan enflasyon oranlarına inanmıyor. Bu tartışma götürmeyecek bir gerçek. Oran, kestirim edilenden yüksek bile açıklansa, bu sefer de ‘Gerçek fazlaca daha yüksekti, fakat buraya indirebildiler’ diye fikir yürütülüyor, görüş lisana getiriliyor.
Vatandaşın hesaplanan fiyat endeksinin 400 kadar mal ve hizmetten oluştuğunu, ortaya çıkan oranın bir ortalamayı gösterdiğini dikkate almasını beklemek ne kadar gerçekçi? Vatandaş, ne tükettiğine bakıyor, o tüketim için ödediği paradaki değişime bakıyor ve kendi harcanmasından yola çıkarak bir enflasyon hesabı yapıyor.
Aslında her insanın kendine ya da ailesine mahsus bir enflasyonu var. Toplumun büyük bir kesiti harcanmasının epeyce değerli bir kısmını besine ve mecburî harcamalara ayırmak durumunda kaldığı için bu harcanmasındaki artışı hayli doğal olarak ‘Enflasyon oranı budur’ diye okuyor.
AYÇİÇEK YAĞINDAN YAKINANLAR HAKSIZ MI?
TÜİK’in hesapladığı tüketici fiyatları endeksinde besin ve alkolsüz meblağları endeksinde besin ve alkolsüz içeceklerin hissesi yüzde 25.94. Vatandaş her 100 liralık harcanmasının 26 lirasını besine yapıyor. Bu 26 lira, dar gelirli vatandaşlarda tahminen 30’a, 40’a, 50’ye çıkıyor. ötürüsıyla besin unsurlarına gelen artırımlar vatandaşın açıklanan ortalama orana kuşkuyla bakmasında en büyük etken.
TÜİK’in TÜFE hesaplamasında kullandığı fiyatlardan yola çıkarak ana harcama kümelerinin kimilerinde son bir yılda hangi kalemlerde yüksek fiyat artışı olmuş, buna baktık. Sıralamayı harcama kümeleri prestijiyle en yüksek artırımlardan aşağı gerçek yaptık.
Sokak röportajlarında vatandaşa mikrofon uzatan genç arkadaşlarıma söylenenlerin ne kadar hakikat olduğu sayılarla da kanıtlandı. Örneğin son bir yılda besin unsurları içinde fiyatı en epey artan yüzde 57 ile ayçiçek yağı olmuş. (Kabartma tozunda yüzde 9 binlik bir artış var fakat kıymetli olan tüketimdeki yük.) Besin hususları içinde ikinci sırayı yüzde 51 artırım ile mısırözü yağı, üçüncü sırayı da yüzde 50 artırım ile margarin alıyor.
Tavuk eti ve yumurtadaki yüzde 46 ve yüzde 44’lük artırımlar da dikkat cazip. Vatandaş kırmızı ete göre ucuz diye tavuk etine yönelmek istiyor lakin karşısına yüzde 46’lık artırım çıkıyor.
ULAŞTIRMA ARTIRIMLARI REKOR KIRIYOR
TÜFE’de yüzde 15.49 ile ikinci en yüksek yüke sahip küme ulaştırma. Bu kümedeki artırımlar dayanılmaz.
Haydi yüzde 107 ve yüzde 71 artırım bakılırsan arabaları bir kenara koyalım; nasıl olsa herkes araba alma durumunda değil. Lakin ya köprü geçiş fiyatı… Ya akaryakıta, motorine gelen artırımlar… Ya araç tamirine ödenen fiyatlar…
GEL DE MESKEN EŞYASI AL!
TÜFE’deki tartısı yüzde 8.64 olan mesken eşyası kümesinde da devasa yükseklikte artırımlar var. Adeta ‘Gücün yetiyorsa gel de al’ dedirtecek artırımlar…
Bu kümedeki artırım sıralamasında bulaşık makinesi yüzde 74 ile birinci sırada. Bir yılda yüzde 50’den çok artırım bakılırsan üç eser de yatak bazası ile çift ve tek kişilik yatak.
Cümbüş ve kültür kümesinde yer alan televizyonun da son bir yılda yüzde 100 artırım gördüğünü belirtelim.
DOĞALGAZ, ELEKTRİK VE SU ARTIRIMI DÜŞÜK KALMIŞ
Konut ile ilgili harcamalar TÜFE’de yüzde 15.36 tartıya sahip. Bu küme kapsamında epey kıymetli harcama kalemleri var ve bunlar vatandaşın en çok yakındığı kalemler içinde bulunuyor.
Vatandaş ne diye şikayet ediyor; ‘Elektriği, doğalgazı, suyu, kirayı ödedim mi elime bir şey kalmıyor’ diyor ya, işte o!
Pekala bu dört kalemde son bir yıldaki artırım oranı ne kadar olmuş, TÜİK’e göre doğal ki, bakalım.
‘Su yüzde 17,57, elektrik yüzde 12.29, kira yüzde 10.99, doğalgaz yüzde 8.48.’
Bu dört kalemden sırf su genel TÜFE artışı ile birebir seviyede, öbür üçü daha düşük gerçekleşmiş.
Vatandaş durup dururken bu harcamalara işaret ederek “Yandım Allah” diye haykırmayacağına göre bilhassa elektrik ve doğalgazdaki artırım oranının nasıl bu biçimde düşük kaldığı doğrusu merak konusu oluyor.
Bu oranların kesinlikle bir izahı vardır, olmalıdır da lakin biz bilmiyoruz.
NASIL YÜZDE 17.53 OLDU?
bu biçimdesine devasa yükseklikte oranlı artırımlar varken son bir yıldaki TÜFE artışı nasıl mı yüzde 17.53 oldu, buna bakmak gerek.
Haziran ayı prestijiyle yıllık fiyat değişimine husus 387 kalem mal ve hizmet var. Kimi kalemler mevsimsel olduğu için listeye girmedi. Bu 387 kalem mal ve hizmetteki artırım ve fiyat düşüşü dağılımı şu biçimde:
‘5 kalemde yüzde 100’ün üstünde, 11 kalemde yüzde 50 ile yüzde 100 ortası, 189 kalemde yüzde 17.57 ile yüzde 50 ortası, 159 kalemde sıfır ile yüzde 17.57 ortası artış oldu. Üç kalemde fiyatlar değişmedi. 20 kalemde ise fiyatlar geriledi.’
Ortalama artış da bu biçimdece yüzde 17.53 olarak hesaplandı.”
yatırım tavsiyesi içermez
Aktaş bugünkü yazısında, yurttaşın açıklanan enflasyon oranlarına inanmadığını belirtti. Aktaş, “TÜFE’deki yükü yüzde 8.64 olan mesken eşyası kümesinde da devasa yükseklikte artırımlar var. Adeta ‘Gücün yetiyorsa gel de al’ dedirtecek zamlar” tabirlerini kullandı.
Aktaş yazısının devamında, yurttaşı en çok zorlayan artırımları sıraladı.
İşte Aktaş’ın o yazısı:
“Sokakta mikrofon uzatılan vatandaş ayçiçek yağı artırımından yakınmakta TÜİK’e bakılırsa de haklı. Tıpkı durum mısırözü yağı için de, tavuk eti için de geçerli.
Mesken eşyasına gelen artırımlar dudak uçuklatacak cinsten. Televizyon fiyatları bir yılda yüzde 100 artmış.
Vatandaşı canından bezdiren elektrik ve doğalgazda ise meğerse artırımlar epeyce düşükmüş. Bu nasıl mı olmuş, bir bilsek!
Vatandaş açıklanan enflasyon oranlarına inanmıyor. Bu tartışma götürmeyecek bir gerçek. Oran, kestirim edilenden yüksek bile açıklansa, bu sefer de ‘Gerçek fazlaca daha yüksekti, fakat buraya indirebildiler’ diye fikir yürütülüyor, görüş lisana getiriliyor.
Vatandaşın hesaplanan fiyat endeksinin 400 kadar mal ve hizmetten oluştuğunu, ortaya çıkan oranın bir ortalamayı gösterdiğini dikkate almasını beklemek ne kadar gerçekçi? Vatandaş, ne tükettiğine bakıyor, o tüketim için ödediği paradaki değişime bakıyor ve kendi harcanmasından yola çıkarak bir enflasyon hesabı yapıyor.
Aslında her insanın kendine ya da ailesine mahsus bir enflasyonu var. Toplumun büyük bir kesiti harcanmasının epeyce değerli bir kısmını besine ve mecburî harcamalara ayırmak durumunda kaldığı için bu harcanmasındaki artışı hayli doğal olarak ‘Enflasyon oranı budur’ diye okuyor.
AYÇİÇEK YAĞINDAN YAKINANLAR HAKSIZ MI?
TÜİK’in hesapladığı tüketici fiyatları endeksinde besin ve alkolsüz meblağları endeksinde besin ve alkolsüz içeceklerin hissesi yüzde 25.94. Vatandaş her 100 liralık harcanmasının 26 lirasını besine yapıyor. Bu 26 lira, dar gelirli vatandaşlarda tahminen 30’a, 40’a, 50’ye çıkıyor. ötürüsıyla besin unsurlarına gelen artırımlar vatandaşın açıklanan ortalama orana kuşkuyla bakmasında en büyük etken.
TÜİK’in TÜFE hesaplamasında kullandığı fiyatlardan yola çıkarak ana harcama kümelerinin kimilerinde son bir yılda hangi kalemlerde yüksek fiyat artışı olmuş, buna baktık. Sıralamayı harcama kümeleri prestijiyle en yüksek artırımlardan aşağı gerçek yaptık.
Sokak röportajlarında vatandaşa mikrofon uzatan genç arkadaşlarıma söylenenlerin ne kadar hakikat olduğu sayılarla da kanıtlandı. Örneğin son bir yılda besin unsurları içinde fiyatı en epey artan yüzde 57 ile ayçiçek yağı olmuş. (Kabartma tozunda yüzde 9 binlik bir artış var fakat kıymetli olan tüketimdeki yük.) Besin hususları içinde ikinci sırayı yüzde 51 artırım ile mısırözü yağı, üçüncü sırayı da yüzde 50 artırım ile margarin alıyor.
Tavuk eti ve yumurtadaki yüzde 46 ve yüzde 44’lük artırımlar da dikkat cazip. Vatandaş kırmızı ete göre ucuz diye tavuk etine yönelmek istiyor lakin karşısına yüzde 46’lık artırım çıkıyor.
ULAŞTIRMA ARTIRIMLARI REKOR KIRIYOR
TÜFE’de yüzde 15.49 ile ikinci en yüksek yüke sahip küme ulaştırma. Bu kümedeki artırımlar dayanılmaz.
Haydi yüzde 107 ve yüzde 71 artırım bakılırsan arabaları bir kenara koyalım; nasıl olsa herkes araba alma durumunda değil. Lakin ya köprü geçiş fiyatı… Ya akaryakıta, motorine gelen artırımlar… Ya araç tamirine ödenen fiyatlar…
GEL DE MESKEN EŞYASI AL!
TÜFE’deki tartısı yüzde 8.64 olan mesken eşyası kümesinde da devasa yükseklikte artırımlar var. Adeta ‘Gücün yetiyorsa gel de al’ dedirtecek artırımlar…
Bu kümedeki artırım sıralamasında bulaşık makinesi yüzde 74 ile birinci sırada. Bir yılda yüzde 50’den çok artırım bakılırsan üç eser de yatak bazası ile çift ve tek kişilik yatak.
Cümbüş ve kültür kümesinde yer alan televizyonun da son bir yılda yüzde 100 artırım gördüğünü belirtelim.
DOĞALGAZ, ELEKTRİK VE SU ARTIRIMI DÜŞÜK KALMIŞ
Konut ile ilgili harcamalar TÜFE’de yüzde 15.36 tartıya sahip. Bu küme kapsamında epey kıymetli harcama kalemleri var ve bunlar vatandaşın en çok yakındığı kalemler içinde bulunuyor.
Vatandaş ne diye şikayet ediyor; ‘Elektriği, doğalgazı, suyu, kirayı ödedim mi elime bir şey kalmıyor’ diyor ya, işte o!
Pekala bu dört kalemde son bir yıldaki artırım oranı ne kadar olmuş, TÜİK’e göre doğal ki, bakalım.
‘Su yüzde 17,57, elektrik yüzde 12.29, kira yüzde 10.99, doğalgaz yüzde 8.48.’
Bu dört kalemden sırf su genel TÜFE artışı ile birebir seviyede, öbür üçü daha düşük gerçekleşmiş.
Vatandaş durup dururken bu harcamalara işaret ederek “Yandım Allah” diye haykırmayacağına göre bilhassa elektrik ve doğalgazdaki artırım oranının nasıl bu biçimde düşük kaldığı doğrusu merak konusu oluyor.
Bu oranların kesinlikle bir izahı vardır, olmalıdır da lakin biz bilmiyoruz.
NASIL YÜZDE 17.53 OLDU?
bu biçimdesine devasa yükseklikte oranlı artırımlar varken son bir yıldaki TÜFE artışı nasıl mı yüzde 17.53 oldu, buna bakmak gerek.
Haziran ayı prestijiyle yıllık fiyat değişimine husus 387 kalem mal ve hizmet var. Kimi kalemler mevsimsel olduğu için listeye girmedi. Bu 387 kalem mal ve hizmetteki artırım ve fiyat düşüşü dağılımı şu biçimde:
‘5 kalemde yüzde 100’ün üstünde, 11 kalemde yüzde 50 ile yüzde 100 ortası, 189 kalemde yüzde 17.57 ile yüzde 50 ortası, 159 kalemde sıfır ile yüzde 17.57 ortası artış oldu. Üç kalemde fiyatlar değişmedi. 20 kalemde ise fiyatlar geriledi.’
Ortalama artış da bu biçimdece yüzde 17.53 olarak hesaplandı.”
yatırım tavsiyesi içermez