ABD’nin The Wall Street Journal (WSJ) gazetesi, ‘Dünya fındığının birçoklarını üreten çiftçilerin Türkiye’deki kur krizinin darbesini yiyerek sendelediğini, bunun Karadeniz’e bakan yamaçlardan süpermarket raflarındaki Nutella kavanozlarına uzanan tedarik zincirini sarstığını’ aktardı.
Haberde dünyadaki fındığın yüzde 70’ini üreten ve 4 milyon kişiyi istihdam eden Türk fındık endüstrinin başına gelenler için ‘imalat sanayi ve ihracatı büyütmek için zayıf Türk lirası istediğini söyleyen AK Parti Genel Lideri ve Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın yürürlüğe koyduğu ekonomik kumarın potansiyel global tesirlerinin keskin bir örneği’ denildi.
ERDOĞAN’IN AÇIKLAMALARI HATIRLATILDI
Cumhurbaşkanı’nın ‘ana akım iktisat unsurlarının ve yüzsenelerın ekonomik datalarının aksine gittiği’ lisana getirilen haberde, Erdoğan’ın “Benden faizleri düşürmeyi beklemeyin” ve “Bir Müslüman olarak naslar neyi gerektiriyorsa onu yapmaya devam edeceğim. Karar bu” açıklamalarının akabinde Türk lirasının pazartesi yüzde 6’dan fazla paha kaybettiği ve Merkez Bankası’nın bir daha milyarlarca dolar döviz satarak müdahale ettiği hatırlatıldı. Cumhurbaşkanı’nın stratejisinin ihracatı artırmada kısa vadede kısmen muvaffakiyet elde ettiği, hükümete nazaran ihracatın kasım ayında evvelki yıla nazaran yüzde 33.4 artarak 21.5 milyar dolarla rekor düzeye ulaştığı kaydedildi. Lakin hükümetin stratejisinin, fındık sanayi üzere desteklemek istediğini söylemiş olduği ihracata dayalı dallara ziyan verdiğine dair işaretler de bulunduğu aktarılarak şöyleki devam edildi:
“Giyim ve araba kesimleri ihracatçıları, liradaki dalgalanmaların fiyat belirlemeyi ve alıcılarla iş yapmayı neredeyse imkansız hale getirdiğini söylemiş oldu. Ekonomistler, Türk işletmelerinin azalan satın alma gücünün ve iktisattaki genel istikrarsızlığın ekonomik yavaşlamaya ve hatta sakinliğe yol açabileceğini belirtti.”
“Fındıkların birçoklarını yetiştiren on binlerce küçük çiftçi, giderek daha yükselen üretim maliyetleriyle boğuşuyor. Örneğin bir üreticiler derneğine bakılırsa, gübrenin ton fiyatı 2020’de 215 dolarken bu yıl 650 dolara yükselerek üç katına çıktı, yani bir fazlaca çiftçi için epey kıymetli hale geldi.”
“Türk üreticiler artık pazar hissesini İtalya, Gürcistan, ABD ve öbür ülkelere kaptıracaklarından korkuyor. Fındık üreticileri, Erdoğan’ın deneyinin geri tepmesiyle genişletmeyi umduğu ihracatı baltalayabileceğini söylüyor.”
“Tirebolu ilçesi haricinde bir dorukta çiftliği bulunan 75 yaşındaki fındık yetiştiricisi Tahsin Gökçe, ‘Eskiden fındık satar, otomobil, arazi, konut alırdık. Artık sattığım fındıklarla hiç bir şey alamıyorum’ dedi.”
“Tirebolu’da 220 çalışanıyla fındık işleyip ihraç eden Gaffaro firmasının ihracat sorumlusu Ahmet Ak, döviz kurundaki oynaklığın şirketin alıcılarla pazarlık durumunu zayıflattığını söylemiş oldu. Liranın her gün bedel kaybettiğine dikkat çeken Ak, şirketin Brezilya’ya bir konteyner fındık gönderdiği sırada kilo başına fiyatın kıymetli ölçüde değişebildiğini, bunun alıcıların daha evvel üzerinde anlaşılan fiyatı bir daha pazarlık etmeye ittiğini belirtti. ‘Tabii ki müşterilerimiz piyasayı takip ediyor. Bize fiyatı düşürmeniz gerektiğini söyleyecekler’ dedi.”
FİSKOBİRLİK LİDERİ BİLE GÜBRE ALAMAZ biçimde
“Fındık Tarım Satış Kooperatifleri Birliği (Fiskobirlik) Lideri Turgay Çakmak, kriz yüzünden çok sıkışan çiftçiler ortasından çiftliklerini kapatarak hazır giysi fabrikalarında çalışmaya gidenlerin bazısını şahsen tanıdığını söylemiş oldu. Kendisi de çiftçi olan Çakmak, artan maliyeti niçiniyle gübre kullanmaktan vazgeçmek zorunda kaldığını belirtti.”
“Çakmak, ‘Çiftçiler artan maliyetlerin bu yükünü kaldıramaz, başa çıkamazlar’ diyerek ekledi: ‘Şu anda hayli fazla belirsizlik var. Doların nerede duracağını bilmiyoruz. Bu durumda nasıl yatırım yapabilirsiniz?’”
‘STOKLAYIN’ TAVSİYESİ
Türk şirketlerine ABD pazarına girme konusunda yol gösteren ABD merkezli danışman Turgan Zülfikar da “Dünya fındık kıtlığının eşiğinde” uyarısı yaparak ekledi:
“Eğer Nutella tutkunuysanız, daha sonraki market alışverişinizde stok yapsanız yeterli olur.”
yatırım tavsiyesi içermez
Haberde dünyadaki fındığın yüzde 70’ini üreten ve 4 milyon kişiyi istihdam eden Türk fındık endüstrinin başına gelenler için ‘imalat sanayi ve ihracatı büyütmek için zayıf Türk lirası istediğini söyleyen AK Parti Genel Lideri ve Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın yürürlüğe koyduğu ekonomik kumarın potansiyel global tesirlerinin keskin bir örneği’ denildi.
ERDOĞAN’IN AÇIKLAMALARI HATIRLATILDI
Cumhurbaşkanı’nın ‘ana akım iktisat unsurlarının ve yüzsenelerın ekonomik datalarının aksine gittiği’ lisana getirilen haberde, Erdoğan’ın “Benden faizleri düşürmeyi beklemeyin” ve “Bir Müslüman olarak naslar neyi gerektiriyorsa onu yapmaya devam edeceğim. Karar bu” açıklamalarının akabinde Türk lirasının pazartesi yüzde 6’dan fazla paha kaybettiği ve Merkez Bankası’nın bir daha milyarlarca dolar döviz satarak müdahale ettiği hatırlatıldı. Cumhurbaşkanı’nın stratejisinin ihracatı artırmada kısa vadede kısmen muvaffakiyet elde ettiği, hükümete nazaran ihracatın kasım ayında evvelki yıla nazaran yüzde 33.4 artarak 21.5 milyar dolarla rekor düzeye ulaştığı kaydedildi. Lakin hükümetin stratejisinin, fındık sanayi üzere desteklemek istediğini söylemiş olduği ihracata dayalı dallara ziyan verdiğine dair işaretler de bulunduğu aktarılarak şöyleki devam edildi:
“Giyim ve araba kesimleri ihracatçıları, liradaki dalgalanmaların fiyat belirlemeyi ve alıcılarla iş yapmayı neredeyse imkansız hale getirdiğini söylemiş oldu. Ekonomistler, Türk işletmelerinin azalan satın alma gücünün ve iktisattaki genel istikrarsızlığın ekonomik yavaşlamaya ve hatta sakinliğe yol açabileceğini belirtti.”
“Fındıkların birçoklarını yetiştiren on binlerce küçük çiftçi, giderek daha yükselen üretim maliyetleriyle boğuşuyor. Örneğin bir üreticiler derneğine bakılırsa, gübrenin ton fiyatı 2020’de 215 dolarken bu yıl 650 dolara yükselerek üç katına çıktı, yani bir fazlaca çiftçi için epey kıymetli hale geldi.”
“Türk üreticiler artık pazar hissesini İtalya, Gürcistan, ABD ve öbür ülkelere kaptıracaklarından korkuyor. Fındık üreticileri, Erdoğan’ın deneyinin geri tepmesiyle genişletmeyi umduğu ihracatı baltalayabileceğini söylüyor.”
“Tirebolu ilçesi haricinde bir dorukta çiftliği bulunan 75 yaşındaki fındık yetiştiricisi Tahsin Gökçe, ‘Eskiden fındık satar, otomobil, arazi, konut alırdık. Artık sattığım fındıklarla hiç bir şey alamıyorum’ dedi.”
“Tirebolu’da 220 çalışanıyla fındık işleyip ihraç eden Gaffaro firmasının ihracat sorumlusu Ahmet Ak, döviz kurundaki oynaklığın şirketin alıcılarla pazarlık durumunu zayıflattığını söylemiş oldu. Liranın her gün bedel kaybettiğine dikkat çeken Ak, şirketin Brezilya’ya bir konteyner fındık gönderdiği sırada kilo başına fiyatın kıymetli ölçüde değişebildiğini, bunun alıcıların daha evvel üzerinde anlaşılan fiyatı bir daha pazarlık etmeye ittiğini belirtti. ‘Tabii ki müşterilerimiz piyasayı takip ediyor. Bize fiyatı düşürmeniz gerektiğini söyleyecekler’ dedi.”
FİSKOBİRLİK LİDERİ BİLE GÜBRE ALAMAZ biçimde
“Fındık Tarım Satış Kooperatifleri Birliği (Fiskobirlik) Lideri Turgay Çakmak, kriz yüzünden çok sıkışan çiftçiler ortasından çiftliklerini kapatarak hazır giysi fabrikalarında çalışmaya gidenlerin bazısını şahsen tanıdığını söylemiş oldu. Kendisi de çiftçi olan Çakmak, artan maliyeti niçiniyle gübre kullanmaktan vazgeçmek zorunda kaldığını belirtti.”
“Çakmak, ‘Çiftçiler artan maliyetlerin bu yükünü kaldıramaz, başa çıkamazlar’ diyerek ekledi: ‘Şu anda hayli fazla belirsizlik var. Doların nerede duracağını bilmiyoruz. Bu durumda nasıl yatırım yapabilirsiniz?’”
‘STOKLAYIN’ TAVSİYESİ
Türk şirketlerine ABD pazarına girme konusunda yol gösteren ABD merkezli danışman Turgan Zülfikar da “Dünya fındık kıtlığının eşiğinde” uyarısı yaparak ekledi:
“Eğer Nutella tutkunuysanız, daha sonraki market alışverişinizde stok yapsanız yeterli olur.”
yatırım tavsiyesi içermez