Getty Images
İktidarın, “düşük faiz, yatırım, istihdam, ihracata dayalı büyüme” olarak söz edilen yeni iktisat programı; Türk Lirası’ndaki yüksek paha kaybı ve çabucak her alana yansıyan hayat pahalılığı niçiniyle tartışma konusu.
Geçmişte ceza hukukuna ait yasal düzenlemelerde iktidar partisine danışmanlık yapan Prof. Dr. İzzet Özgenç’in 13 Aralık’ta yaptığı, “ekonomik OHAL’e hazırlıklı olunması” istikametindeki toplumsal medya paylaşımı tartışmaları daha da büyüttü. Bu teklif, muhalefetin yanı sıra Adalet ve Kalkınma Partisi’nde (AKP) de reaksiyonla karşılandı, “ciddiyetsiz” bulundu.
Türkiye’de OHAL ilanını gerektirecek “ağır ekonomik buhran” bulunmadığını savunan AKP’liler, kendilerini huzursuz edenin başta besin olmak üzere çabucak her alanda kendini hissettiren fiyat artışı ve dövizdeki “öngörülemez yükseliş” olduğunu söylüyor.
‘Ekonomik OHAL’ tartışması nasıl başladı?
AKP, Prof. Özgenç’in Twitter hesabından yaptığı “Türk Lirası’nın yabancı paralar karşısındaki süregelen paha kaybı, ‘ağır ekonomik bunalım’ kararınun ortaya çıkacağı süreci başlatmıştır. Bu niçinle kaçınılmaz görünen ağır ekonomik buhran sebebiyle OHAL ilanına toplum olarak hazırlıklı olmamız gerekir” paylaşımı ile başlayan “Ekonomik OHAL” önerisi, AKP’de reaksiyona yol açtı.
Prof. Özgenç, reaksiyonlar üzerine 14 Aralık’ta Twitter hesabından yeni bir açıklama yaptı.
AKP’de yaygın görüş bir “ekonomik kriz, buhran olmadığı” istikametinde. Bir krizin varlığı için “üretim çarklarının durması” ve insanların bankalardan paralarını çekememesi” hali gösteriliyor ve Türkiye için bu biçimde bir durumun kelam konusu olmadığı savunuluyor.
“Ekonomik OHAL” açıklamalarının güvensizliği daha da derinleştireceğine işaret ediliyor ve bu tıp açıklamalar “sorumsuzca ve ciddiyetsiz” bulunuyor:
“Biz yatırımı artırmak, buraya yatırımcı çekmek istiyoruz. OHAL ilanı üzere bir durum, ortamı ekonomik açıdan inançsız hale getirir. Bu da hem yerli hem yabancı yatırımcıyı geri iter. bu biçimde bir niyet, rastgele bir yerde, rastgele bir vakit diliminde bir ihtimal olarak bile gündeme gelmemiştir.”
Reuters
‘Dolar gerekirse 20 lira olsun ancak orada dursun‘
Son periyotta AKP milletvekillerinin sık ziyaret ettiği yerlerin başında organize sanayi bölgeleri (OSB) geliyor. Buradan aldıkları izlenimler, parti idaresi ve hükümet üyeleriyle paylaşılıyor.
Birfazlaca AKP milletvekiline bakılırsa OSB’lerde yatırım iştahı yüksek ve fabrikalar daha fazlaca istihdama kapısını açık tutuyor.
Meclis kulisinde sohbet ettiğimiz bir milletvekili, alandan izlenimlerini “İki fabrikayı ziyaret ettim, ikisi de mevcut iş alanını genişlettiğini anlattı. İsterse 10 bin kişi gelsin buyursun, çalışsın, diyor. O denli fabrikaların kapandığı, istihdam alanlarının büsbütün yok olduğu bir ortam yok ki Türkiye’de OHAL ilan edilsin” diye anlattı.
Lakin her şeyin “güllük gülistanlık olmadığı” besinden, inşaat bölümüne, temel gereksinim hususlarına kadar çabucak her alandaki fiyat artışı ile “öngörülemez döviz kuru”nun üretim bölümünü huzursuz ettiğine dikkat çeken birebir milletvekili, bir işletme sahibinin kendisine “Dolar gerekirse 20 lira olsun, ancak orada dursun” kelamlarını aktararak, en kıymetli kasvetin “belirsizlik” olduğuna işaret etti.
AKP kulislerinde döviz kurlarında önemli bir düşüş beklemiyor; aksine bir süre daha sonra, yüksek kura alışılacağı, “Ayakkabı birinci başta sıkar lakin daha sonra genişler ve ayak alışır” kelamlarıyla söz ediliyor. Lakin iktisat programının olumlu sonuçları görülmeye başladıkça dalgalanmanın duracağı görüşü savunuluyor.
Getty Images
Teşvikler ve fiyatlı kısma artırımla rahatlatma hesabı
Enflasyonun yükselişi ve çabucak her alandaki fiyat artışını pandeminin tesiriyle global seviyede enflasyondaki artışa bağlayan AKP kurmayları, üretim ve istihdam öncelikli bir programın devreye alındığını, tarım takviyesinin yanı sıra yatırımcıya dönük teşviklerin de gündeme geleceğini tabir ediyor.
Bu çerçevede kredi faizlerinin bir kısmının devlet tarafınca üstlenebileceği ve bu biçimdece üretim ve istihdam ortamının iyileştirileceği ve birlikteinde de ihracat artışının hedeflendiği vurgulanıyor.
AKP’de en kıymetli sorun olarak görülen “hayat pahalılığına” karşı ise fiyatlı kısımların maaşlarına dönük artış öngörüldüğü anlatılıyor. Bu çerçevede Merkez Bankası’nın faiz sonucu daha sonrasına ertelenen taban fiyatın 4 bin liranın altında olmayacağı beklentisi lisana getiriliyor.
Minimum fiyatın patrona maliyetini azaltmak için de vergi yükünün bir kısmını devletin üstleneceği bir formül üzerinde çalışıldığı konuşuluyor.
Memurlara dönük ek gösterge artırımı, başlangıçta tabipler için öngörülen fiyat artışının tüm sıhhat çalışanlarını kapsayacak biçimde genişletilmesine ait yasal düzenlemenin bütçe görüşmeleri daha sonrasında Meclis’ten geçirilmesi planlanırken, enflasyondaki yükselişe bağlı emekli aylıklarında artış yapılacağı söz ediliyor.
Ek bütçe gelecek mi?
Kulislerde konuşulan bir diğer sav ise Cumhurbaşkanı ve AKP Genel Lideri Recep Tayyip Erdoğan’ın taban fiyat, memur, emekçi ve emeklilerin maaşlarına yapılacak artışlar, 3600 ek gösterge düzenlemesi, fiyat artışından etkilenen esnafa yapılacak takviyeler niçiniyle ek bütçe teklifini Meclis’e getireceği istikametinde.
AKP kulislerinde muhtaçlık duyulması halinde Cumhurbaşkanı’nın ek bütçe teklifini Meclis’e sunma yetkisi olduğunu, bu mevzuda çabucak hemen alınmış bir karar olmadığı konuşuluyor.
Geçen yıl pandeminin en ağır yaşandığı devirde de misal bir tablonun yaşandığını ve işten çıkarma yasağı, esnaf ve başka kesitlere dayanak sağlandığını belirten birtakım AKP kurmayları, “O devirde ek bütçeye gerek duyulmadı, bütçedeki kalemler içinde transferler yapılarak da bu durum aşılabilir” görüşünü lisana getiriyor.
Seçimlere tesiri ne olur?
AKP kulislerinde Erdoğan’ın baştan bu yana öngördüğü “düşük faiz”e dayalı yatırım, istihdam ve ihracat odaklı iktisat modelini birinci defa deneme fırsatı bulduğu ve bu kere uygulamakta kararlı olduğu konuşuluyor.
Erdoğan’ın “risk aldığı fakat sonuna kadar uygulamakta kararlı olduğu” vurgusu yapılırken yüksek enflasyon ve döviz kurunun seçimlere nasıl yansıyacağına dönük de kestirimler lisana getiriliyor.
En büyük sorunun hayat pahalılığı olduğuna işaret eden parti kaynakları, “Mutlaka fiyat artışına karşı dar gelirli ve çalışan kesitler rahatlatılmalı, aksi takdirde maliyeti ağır olabilir” korkusunu lisana getiriyor. Lakin toplumun en alt gelir kümesine sahip olan kesitlerin AKP’ye oy verdiği ve hâlâ da “vazgeçmediğini” savunan kimi partililer, 2015 seçimleri öncesindeki “suskun seçmen” tablosunun görülmemesini parti lehine yorumluyor:
“7 Haziran 2015 seçimlerinde vatandaş suskundu, reaksiyon yoktu. bu biçimde biz parlamentoda iktidar çoğunluğunu kaybettik. Ancak artık vatandaş reaksiyonunu gösteriyor, eleştiriyor. Hâlâ bizden vazgeçmedi, ‘umudum var, gereğini yap’ diyor. Biz de bu sese kulak vermek zorundayız.”
yatırım tavsiyesi içermez
İktidarın, “düşük faiz, yatırım, istihdam, ihracata dayalı büyüme” olarak söz edilen yeni iktisat programı; Türk Lirası’ndaki yüksek paha kaybı ve çabucak her alana yansıyan hayat pahalılığı niçiniyle tartışma konusu.
Geçmişte ceza hukukuna ait yasal düzenlemelerde iktidar partisine danışmanlık yapan Prof. Dr. İzzet Özgenç’in 13 Aralık’ta yaptığı, “ekonomik OHAL’e hazırlıklı olunması” istikametindeki toplumsal medya paylaşımı tartışmaları daha da büyüttü. Bu teklif, muhalefetin yanı sıra Adalet ve Kalkınma Partisi’nde (AKP) de reaksiyonla karşılandı, “ciddiyetsiz” bulundu.
Türkiye’de OHAL ilanını gerektirecek “ağır ekonomik buhran” bulunmadığını savunan AKP’liler, kendilerini huzursuz edenin başta besin olmak üzere çabucak her alanda kendini hissettiren fiyat artışı ve dövizdeki “öngörülemez yükseliş” olduğunu söylüyor.
‘Ekonomik OHAL’ tartışması nasıl başladı?
AKP, Prof. Özgenç’in Twitter hesabından yaptığı “Türk Lirası’nın yabancı paralar karşısındaki süregelen paha kaybı, ‘ağır ekonomik bunalım’ kararınun ortaya çıkacağı süreci başlatmıştır. Bu niçinle kaçınılmaz görünen ağır ekonomik buhran sebebiyle OHAL ilanına toplum olarak hazırlıklı olmamız gerekir” paylaşımı ile başlayan “Ekonomik OHAL” önerisi, AKP’de reaksiyona yol açtı.
Prof. Özgenç, reaksiyonlar üzerine 14 Aralık’ta Twitter hesabından yeni bir açıklama yaptı.
AKP’de yaygın görüş bir “ekonomik kriz, buhran olmadığı” istikametinde. Bir krizin varlığı için “üretim çarklarının durması” ve insanların bankalardan paralarını çekememesi” hali gösteriliyor ve Türkiye için bu biçimde bir durumun kelam konusu olmadığı savunuluyor.
“Ekonomik OHAL” açıklamalarının güvensizliği daha da derinleştireceğine işaret ediliyor ve bu tıp açıklamalar “sorumsuzca ve ciddiyetsiz” bulunuyor:
“Biz yatırımı artırmak, buraya yatırımcı çekmek istiyoruz. OHAL ilanı üzere bir durum, ortamı ekonomik açıdan inançsız hale getirir. Bu da hem yerli hem yabancı yatırımcıyı geri iter. bu biçimde bir niyet, rastgele bir yerde, rastgele bir vakit diliminde bir ihtimal olarak bile gündeme gelmemiştir.”
Reuters
‘Dolar gerekirse 20 lira olsun ancak orada dursun‘
Son periyotta AKP milletvekillerinin sık ziyaret ettiği yerlerin başında organize sanayi bölgeleri (OSB) geliyor. Buradan aldıkları izlenimler, parti idaresi ve hükümet üyeleriyle paylaşılıyor.
Birfazlaca AKP milletvekiline bakılırsa OSB’lerde yatırım iştahı yüksek ve fabrikalar daha fazlaca istihdama kapısını açık tutuyor.
Meclis kulisinde sohbet ettiğimiz bir milletvekili, alandan izlenimlerini “İki fabrikayı ziyaret ettim, ikisi de mevcut iş alanını genişlettiğini anlattı. İsterse 10 bin kişi gelsin buyursun, çalışsın, diyor. O denli fabrikaların kapandığı, istihdam alanlarının büsbütün yok olduğu bir ortam yok ki Türkiye’de OHAL ilan edilsin” diye anlattı.
Lakin her şeyin “güllük gülistanlık olmadığı” besinden, inşaat bölümüne, temel gereksinim hususlarına kadar çabucak her alandaki fiyat artışı ile “öngörülemez döviz kuru”nun üretim bölümünü huzursuz ettiğine dikkat çeken birebir milletvekili, bir işletme sahibinin kendisine “Dolar gerekirse 20 lira olsun, ancak orada dursun” kelamlarını aktararak, en kıymetli kasvetin “belirsizlik” olduğuna işaret etti.
AKP kulislerinde döviz kurlarında önemli bir düşüş beklemiyor; aksine bir süre daha sonra, yüksek kura alışılacağı, “Ayakkabı birinci başta sıkar lakin daha sonra genişler ve ayak alışır” kelamlarıyla söz ediliyor. Lakin iktisat programının olumlu sonuçları görülmeye başladıkça dalgalanmanın duracağı görüşü savunuluyor.
Getty Images
Teşvikler ve fiyatlı kısma artırımla rahatlatma hesabı
Enflasyonun yükselişi ve çabucak her alandaki fiyat artışını pandeminin tesiriyle global seviyede enflasyondaki artışa bağlayan AKP kurmayları, üretim ve istihdam öncelikli bir programın devreye alındığını, tarım takviyesinin yanı sıra yatırımcıya dönük teşviklerin de gündeme geleceğini tabir ediyor.
Bu çerçevede kredi faizlerinin bir kısmının devlet tarafınca üstlenebileceği ve bu biçimdece üretim ve istihdam ortamının iyileştirileceği ve birlikteinde de ihracat artışının hedeflendiği vurgulanıyor.
AKP’de en kıymetli sorun olarak görülen “hayat pahalılığına” karşı ise fiyatlı kısımların maaşlarına dönük artış öngörüldüğü anlatılıyor. Bu çerçevede Merkez Bankası’nın faiz sonucu daha sonrasına ertelenen taban fiyatın 4 bin liranın altında olmayacağı beklentisi lisana getiriliyor.
Minimum fiyatın patrona maliyetini azaltmak için de vergi yükünün bir kısmını devletin üstleneceği bir formül üzerinde çalışıldığı konuşuluyor.
Memurlara dönük ek gösterge artırımı, başlangıçta tabipler için öngörülen fiyat artışının tüm sıhhat çalışanlarını kapsayacak biçimde genişletilmesine ait yasal düzenlemenin bütçe görüşmeleri daha sonrasında Meclis’ten geçirilmesi planlanırken, enflasyondaki yükselişe bağlı emekli aylıklarında artış yapılacağı söz ediliyor.
Ek bütçe gelecek mi?
Kulislerde konuşulan bir diğer sav ise Cumhurbaşkanı ve AKP Genel Lideri Recep Tayyip Erdoğan’ın taban fiyat, memur, emekçi ve emeklilerin maaşlarına yapılacak artışlar, 3600 ek gösterge düzenlemesi, fiyat artışından etkilenen esnafa yapılacak takviyeler niçiniyle ek bütçe teklifini Meclis’e getireceği istikametinde.
AKP kulislerinde muhtaçlık duyulması halinde Cumhurbaşkanı’nın ek bütçe teklifini Meclis’e sunma yetkisi olduğunu, bu mevzuda çabucak hemen alınmış bir karar olmadığı konuşuluyor.
Geçen yıl pandeminin en ağır yaşandığı devirde de misal bir tablonun yaşandığını ve işten çıkarma yasağı, esnaf ve başka kesitlere dayanak sağlandığını belirten birtakım AKP kurmayları, “O devirde ek bütçeye gerek duyulmadı, bütçedeki kalemler içinde transferler yapılarak da bu durum aşılabilir” görüşünü lisana getiriyor.
Seçimlere tesiri ne olur?
AKP kulislerinde Erdoğan’ın baştan bu yana öngördüğü “düşük faiz”e dayalı yatırım, istihdam ve ihracat odaklı iktisat modelini birinci defa deneme fırsatı bulduğu ve bu kere uygulamakta kararlı olduğu konuşuluyor.
Erdoğan’ın “risk aldığı fakat sonuna kadar uygulamakta kararlı olduğu” vurgusu yapılırken yüksek enflasyon ve döviz kurunun seçimlere nasıl yansıyacağına dönük de kestirimler lisana getiriliyor.
En büyük sorunun hayat pahalılığı olduğuna işaret eden parti kaynakları, “Mutlaka fiyat artışına karşı dar gelirli ve çalışan kesitler rahatlatılmalı, aksi takdirde maliyeti ağır olabilir” korkusunu lisana getiriyor. Lakin toplumun en alt gelir kümesine sahip olan kesitlerin AKP’ye oy verdiği ve hâlâ da “vazgeçmediğini” savunan kimi partililer, 2015 seçimleri öncesindeki “suskun seçmen” tablosunun görülmemesini parti lehine yorumluyor:
“7 Haziran 2015 seçimlerinde vatandaş suskundu, reaksiyon yoktu. bu biçimde biz parlamentoda iktidar çoğunluğunu kaybettik. Ancak artık vatandaş reaksiyonunu gösteriyor, eleştiriyor. Hâlâ bizden vazgeçmedi, ‘umudum var, gereğini yap’ diyor. Biz de bu sese kulak vermek zorundayız.”
yatırım tavsiyesi içermez