Besin üretimi denilince birinci akla gelen başta buğday, arpa olmak üzere tahıl, hububat üretimidir. Bir vakit içinder kendi kendine yetebilen ülkeler içinde sayılan ülkemiz için buğday ve hububat üretimi büyük değer taşır. Son periyotlarda, bu sembol eserlerde de maalesef ithalatçı olduk, dışarıya bağımlı hale geldik. Üstelik buğday üreticimizden esirgenen fiyat ve maliyetlerle dışarıdan ithalat yapıyoruz.
Bu yıl buğday üreticisi, bir yandan kuraklıkla uğraşırken öte yandan kuraklıkla direkt bağlı olan randıman ve rekolte düşüklüğü ile karşı karşıya kaldı. Bir de fiyat problemleri eklenince tıpkı kuruyan başağın boynunu büküşü üzere buğday üreticisinin de beli büküldü. ötürüsıyla buğday ve tahıl üreticisi alabildiğine sıkıntılı. Tüm bu zorluklar, üreticinin ekimden, dikimden, üretimden uzaklaşmasını da birlikteinde getiriyor. Kelamın özü, ülkemizin besin ve tarım üretiminde tehlike çanları çalıyor.
Siyasal iktidar, ortasında bulunduğu sıkışma ve yaşanan kuraklık niçiniyle, bu yıl hububat eserine kelamda âlâ bir alım fiyatı veriliyormuş üzere bir algı yaratmak istedi. halbuki bu alım fiyatları üreticiyi şad etmediği üzere, masraflarını ve kuraklık niçiniyle oluşan ziyanlarını bile karşılayamadı.
Türkiye Ziraatçılar Derneği Lideri Hüseyin Demirtaş, ekmeklik buğdayda dünya fiyatının ton başına 2 bin 350 lira ile 2 bin 400 lira olduğunu, Türkiye’de açıklanan fiyatın ise 2 bin 50 ile 2 bin 250 içinde kaldığını belirtiyor. yıllardır kâfi takviye verilmediği için, bu yılki yüzde 30-36 içindeki artışın güya güzel bir artışmış üzere gösterilmeye çalışıldığına dikkat çeken Demirtaş; halbuki ziraî girdilerdeki artışın bundan evvelki yıla bakılırsa yüzde 60 oranında olduğunu vurguluyor.
Ziraî takviyelerin yıllardır değerli bir sorun olduğunu belirten TMMOB Ziraat Mühendisleri Odası Lideri Baki Suiçmez ise sadece kuraklıktan ziyan goren çiftçinin borçlarının erteleneceğinin belirtildiğına dikkat çekiyor.
MAZOT ARTIRIMI, BUĞDAY ALIM FİYATI ARTIŞINI SOLLADI
Buğday ve hububat meblağlarının ilanından daha sonrasında gelen fahiş orandaki akaryakıt artırımı, çiftçinin adeta elini böğründe bıraktı! Bilindiği üzere mazot, çiftçinin, bilhassa de buğday ve hububat üreticisinin en temel üretim girdisini oluşturuyor.
İsterseniz gelin mazota yapılan artırımla, üreticinin ürettiği buğdaya yapılan fiyat artışını sayılarla bir karşılaştıralım: Buğday alım fiyatı kiloda 60 kuruş artırıldı. Buna rağmen biz bu çalışmayı hazırlarken ÖTV artışı niçiniyle mazota tek seferde gelen artırım, litrede 67 kuruş oldu. Üstelik üretici, mazotu çabucak artırımlı fiyattan alırken takviyesi ise en az bir yıl daha sonra ödeniyor. Çiftçinin 1 litre mazot alabilmesi için yaklaşık 3.3 kilo buğday satması gerekiyor. Bu sayılar, kırsal kesitin, üreticinin ortasında bulunduğu darboğazı, yaşadığı problemleri çarpıcı biçimde ortaya koyuyor.
ÇAY VE FINDIK HASADI SANCILI
Tarımda yaşanan zahmetler elbette sırf muhakkak eserlerle ve bölgelerle hudutlu değil. Fındığıyla ve çayıyla ünlü Karadeniz Bölgesi’nde de üreticiler problemlerini lisana getiriyor. Ülkenin en kıymetli ihraç mamüllerinden olan fındıkta hasat devri yaşanıyor. Geçmiş hasat devirlerinin aksiliklerine, bu devir Doğu Karadeniz’de yaşanan çok yağışların ve sel felaketlerinin zorlukları ekleniyor. Fındığın hasadı ve kurutulması zorlaşıyor. Fındık üreticisi ile çay üreticisinin tasası ve telaşları birbirine karışıyor. O denli anlaşılıyor ki Anadolu’da hangi eserde olursa olsun, üretici hasat devrinin sevincini tam manasıyla yaşayamıyor.
Bu sevinci doyasıya yaşamayanlar içinde Doğu Karadeniz’in çay üreticileri de var. Sadece gübre maliyetinin yüzde 40’tan fazla arttığı 2021 yılı için, yaş çay alım fiyatının artış oranı yüzde 18 oldu. Açıklanan alım fiyatından şad olmayan üreticiyi, bir de Çaykur’un alımda kota ve kontenjan uygulaması vurdu! Çay üreticisi, özel şirketlerin insafına bırakıldı. Çay üreticileri, Hopa’da ve Çayeli’nde protesto gösterisi yapıp çaylarını meydanlara döktü. Aslında hasat devrinde çayda yaşananlar, öteki mamüllerin hasat devirlerinde yaşanacakların da bir bakıma habercisiydi!..
TÜTÜNCÜLÜK GÜÇ ZANAAT
Tütünün ve tütüncülüğün tarihi, bir manada Türkiye iktisadının ve kapitalizminin de tarihçesidir. Osmanlı periyodunda tütünün üretimi ve ticareti, yabancıların egemenliğine terk edilmişti. Reji denilen bu yönetim, tüm yetkileri elinde bulunduruyor ve istediği üzere kullanıyordu. Kolcu denilen özel vazifelileri, halkı baskı altında tutuyordu. Bu durum, dışa bağımlılığın, emperyalizmin tahakkümü altında kalmanın tipik örneğiydi.
Ülkemizin “reji”den kurtuluşu Cumhuriyetle birlikte olmuştur. Genç Türkiye Cumhuriyeti’nin iktisattaki birinci adımlarından biri; 1925 yılında, “reji”nin feshedilip ulusal/kamusal monopol kurumunun oluşturulmasıydı. Yakın bir geçmişte de monopol, memleketler arası tütün monopollerinin, sigara kartellerinin istemleri ve çıkarları doğrultusunda özelleştirilerek yok edilmiştir. Piyasa, yabancı tütünün ve sigaraların istilasına bırakılmıştır.
Tütünün, tarlada yetiştirilmesinden kırılıp kurutulmasına ve dizilip balyalanmasına kadar uzanan, bir dizi zahmetli işi vardır. Ege’nin üretim yörelerinde geçen çocukluğumuzda ve birinci gençlik senelerımızda, tütüncülükle ilgili bir fazlaca gözlemimiz/anımız olmuştur… En kaliteli tütünü, Balkan göçmeni, muhacir kökenli komşularımız yetiştirirlerdi. Mahallemizin çabucak etrafında tütün tarlaları bulunurdu. Gecenin ay ışığında ya da kandil lambalarının kısık aydınlığında, tütün kıran işçilerin “sessiz” ancak apaydınlık türküleri, hem gecenin karanlığını ışıtır birebir vakitte yürekleri ısıtırdı!..
Birinci sigortalı işimiz, Tekel’in tütün alım kampanyasında mevsimlik personel olarak çalışıp “tütün yazıcılığı” yapmak olmuştu. O senelerda tütüncü, piyasanın açılışını dört gözle beklerdi. İlan edilen baş fiyat şad edici olursa, ekici kasketini havaya fırlatırdı! Aksine durumlarda da yansısını protestolarla gösterirdi. İzmir’in Bademler köyünde yetişen bedelli siyasetçi Mahmut Türkmenoğlu’nun bakanlığı devrinde, kasketler sevinçle havaya atılmıştı!..
Tütün konusunu gündemimize alıp bir daha değerlendirmemize geçen aylarda Adıyaman yöresinde yaşanan gelişmeler niye oldu. Tütün üretimine ve ticaretine getirilen yeni düzenleme niçiniyle tütün işçileri ayağa kalktılar. Bu mevzuyu, sırf yetki evrakı zaruriliği çerçevesine sıkıştırmak, olayın boyutlarını küçültür ve sığlaştırır. halbuki tütün sorunsalı, ülkemiz iktisadının dışa bağımlılığının çarpıcı bir göstergesi ve izdüşümüdür.
yatırım tavsiyesi içermez
Bu yıl buğday üreticisi, bir yandan kuraklıkla uğraşırken öte yandan kuraklıkla direkt bağlı olan randıman ve rekolte düşüklüğü ile karşı karşıya kaldı. Bir de fiyat problemleri eklenince tıpkı kuruyan başağın boynunu büküşü üzere buğday üreticisinin de beli büküldü. ötürüsıyla buğday ve tahıl üreticisi alabildiğine sıkıntılı. Tüm bu zorluklar, üreticinin ekimden, dikimden, üretimden uzaklaşmasını da birlikteinde getiriyor. Kelamın özü, ülkemizin besin ve tarım üretiminde tehlike çanları çalıyor.
Siyasal iktidar, ortasında bulunduğu sıkışma ve yaşanan kuraklık niçiniyle, bu yıl hububat eserine kelamda âlâ bir alım fiyatı veriliyormuş üzere bir algı yaratmak istedi. halbuki bu alım fiyatları üreticiyi şad etmediği üzere, masraflarını ve kuraklık niçiniyle oluşan ziyanlarını bile karşılayamadı.
Türkiye Ziraatçılar Derneği Lideri Hüseyin Demirtaş, ekmeklik buğdayda dünya fiyatının ton başına 2 bin 350 lira ile 2 bin 400 lira olduğunu, Türkiye’de açıklanan fiyatın ise 2 bin 50 ile 2 bin 250 içinde kaldığını belirtiyor. yıllardır kâfi takviye verilmediği için, bu yılki yüzde 30-36 içindeki artışın güya güzel bir artışmış üzere gösterilmeye çalışıldığına dikkat çeken Demirtaş; halbuki ziraî girdilerdeki artışın bundan evvelki yıla bakılırsa yüzde 60 oranında olduğunu vurguluyor.
Ziraî takviyelerin yıllardır değerli bir sorun olduğunu belirten TMMOB Ziraat Mühendisleri Odası Lideri Baki Suiçmez ise sadece kuraklıktan ziyan goren çiftçinin borçlarının erteleneceğinin belirtildiğına dikkat çekiyor.
MAZOT ARTIRIMI, BUĞDAY ALIM FİYATI ARTIŞINI SOLLADI
Buğday ve hububat meblağlarının ilanından daha sonrasında gelen fahiş orandaki akaryakıt artırımı, çiftçinin adeta elini böğründe bıraktı! Bilindiği üzere mazot, çiftçinin, bilhassa de buğday ve hububat üreticisinin en temel üretim girdisini oluşturuyor.
İsterseniz gelin mazota yapılan artırımla, üreticinin ürettiği buğdaya yapılan fiyat artışını sayılarla bir karşılaştıralım: Buğday alım fiyatı kiloda 60 kuruş artırıldı. Buna rağmen biz bu çalışmayı hazırlarken ÖTV artışı niçiniyle mazota tek seferde gelen artırım, litrede 67 kuruş oldu. Üstelik üretici, mazotu çabucak artırımlı fiyattan alırken takviyesi ise en az bir yıl daha sonra ödeniyor. Çiftçinin 1 litre mazot alabilmesi için yaklaşık 3.3 kilo buğday satması gerekiyor. Bu sayılar, kırsal kesitin, üreticinin ortasında bulunduğu darboğazı, yaşadığı problemleri çarpıcı biçimde ortaya koyuyor.
ÇAY VE FINDIK HASADI SANCILI
Tarımda yaşanan zahmetler elbette sırf muhakkak eserlerle ve bölgelerle hudutlu değil. Fındığıyla ve çayıyla ünlü Karadeniz Bölgesi’nde de üreticiler problemlerini lisana getiriyor. Ülkenin en kıymetli ihraç mamüllerinden olan fındıkta hasat devri yaşanıyor. Geçmiş hasat devirlerinin aksiliklerine, bu devir Doğu Karadeniz’de yaşanan çok yağışların ve sel felaketlerinin zorlukları ekleniyor. Fındığın hasadı ve kurutulması zorlaşıyor. Fındık üreticisi ile çay üreticisinin tasası ve telaşları birbirine karışıyor. O denli anlaşılıyor ki Anadolu’da hangi eserde olursa olsun, üretici hasat devrinin sevincini tam manasıyla yaşayamıyor.
Bu sevinci doyasıya yaşamayanlar içinde Doğu Karadeniz’in çay üreticileri de var. Sadece gübre maliyetinin yüzde 40’tan fazla arttığı 2021 yılı için, yaş çay alım fiyatının artış oranı yüzde 18 oldu. Açıklanan alım fiyatından şad olmayan üreticiyi, bir de Çaykur’un alımda kota ve kontenjan uygulaması vurdu! Çay üreticisi, özel şirketlerin insafına bırakıldı. Çay üreticileri, Hopa’da ve Çayeli’nde protesto gösterisi yapıp çaylarını meydanlara döktü. Aslında hasat devrinde çayda yaşananlar, öteki mamüllerin hasat devirlerinde yaşanacakların da bir bakıma habercisiydi!..
TÜTÜNCÜLÜK GÜÇ ZANAAT
Tütünün ve tütüncülüğün tarihi, bir manada Türkiye iktisadının ve kapitalizminin de tarihçesidir. Osmanlı periyodunda tütünün üretimi ve ticareti, yabancıların egemenliğine terk edilmişti. Reji denilen bu yönetim, tüm yetkileri elinde bulunduruyor ve istediği üzere kullanıyordu. Kolcu denilen özel vazifelileri, halkı baskı altında tutuyordu. Bu durum, dışa bağımlılığın, emperyalizmin tahakkümü altında kalmanın tipik örneğiydi.
Ülkemizin “reji”den kurtuluşu Cumhuriyetle birlikte olmuştur. Genç Türkiye Cumhuriyeti’nin iktisattaki birinci adımlarından biri; 1925 yılında, “reji”nin feshedilip ulusal/kamusal monopol kurumunun oluşturulmasıydı. Yakın bir geçmişte de monopol, memleketler arası tütün monopollerinin, sigara kartellerinin istemleri ve çıkarları doğrultusunda özelleştirilerek yok edilmiştir. Piyasa, yabancı tütünün ve sigaraların istilasına bırakılmıştır.
Tütünün, tarlada yetiştirilmesinden kırılıp kurutulmasına ve dizilip balyalanmasına kadar uzanan, bir dizi zahmetli işi vardır. Ege’nin üretim yörelerinde geçen çocukluğumuzda ve birinci gençlik senelerımızda, tütüncülükle ilgili bir fazlaca gözlemimiz/anımız olmuştur… En kaliteli tütünü, Balkan göçmeni, muhacir kökenli komşularımız yetiştirirlerdi. Mahallemizin çabucak etrafında tütün tarlaları bulunurdu. Gecenin ay ışığında ya da kandil lambalarının kısık aydınlığında, tütün kıran işçilerin “sessiz” ancak apaydınlık türküleri, hem gecenin karanlığını ışıtır birebir vakitte yürekleri ısıtırdı!..
Birinci sigortalı işimiz, Tekel’in tütün alım kampanyasında mevsimlik personel olarak çalışıp “tütün yazıcılığı” yapmak olmuştu. O senelerda tütüncü, piyasanın açılışını dört gözle beklerdi. İlan edilen baş fiyat şad edici olursa, ekici kasketini havaya fırlatırdı! Aksine durumlarda da yansısını protestolarla gösterirdi. İzmir’in Bademler köyünde yetişen bedelli siyasetçi Mahmut Türkmenoğlu’nun bakanlığı devrinde, kasketler sevinçle havaya atılmıştı!..
Tütün konusunu gündemimize alıp bir daha değerlendirmemize geçen aylarda Adıyaman yöresinde yaşanan gelişmeler niye oldu. Tütün üretimine ve ticaretine getirilen yeni düzenleme niçiniyle tütün işçileri ayağa kalktılar. Bu mevzuyu, sırf yetki evrakı zaruriliği çerçevesine sıkıştırmak, olayın boyutlarını küçültür ve sığlaştırır. halbuki tütün sorunsalı, ülkemiz iktisadının dışa bağımlılığının çarpıcı bir göstergesi ve izdüşümüdür.
yatırım tavsiyesi içermez