Yurttaş market kasasında çarpılıyor

“Raflarda 2-3 lira fiyat farkı epeyce görünmüyor fakat kasadan çıkarken elimde fişle 1-2 dakika duruyorum kapıda.” “Her market alışverişimde ya bir şeyler eksik alıyorum ya da bir şeyleri daha makûs, güvenemediğim bir markadan almak zorunda kalıyorum.” İstanbul Şişli’de ve Üsküdar’da iki farklı market kasasında elindeki fişle bakışan iki yurttaşın telaffuzları bunlar.

Hükümetin “Kurun köpüğünü aldık, artık sırada enflasyon var” savına rağmen çarşı pazarda etiketlerin yükselişi önlenemiyor. Enflasyonun ocak ayında pik yapacağı Merkez Bankası Lideri Şahap Kavcıoğlu tarafınca ilan edilse de etiketlerde bir ayda yüzde 60’ı bulan artışın ocak ayı bilgilerine nasıl yansıyacağı merak ediliyor.

Bu merakın asıl sebebi ise Türkiye İstatistik Kurumu’nda “80 milyona karşı sorumluyum” kelamlarıyla enflasyonu yüzde 36 açıklayan Prof. Dr. Erdal Dinçer’in yerine gelen Erhan Çetinkaya’nın açıklayacağı oran.

Cumhuriyet gazetesi olarak 2021’in mart ayından beri Şişli’de birebir markette, her ay birebir gün, birebir eserlerdeki değişimi inceliyoruz. Marketteki çalışana göre kurlarda 18 TL’den 13 TL’ye çekilmenin hiç bir tesiri yok. “bu biçimde haftada iki kez etiket değiştiriyorduk artık de haftada bir sefer oldu” diyorlar. Bunun yanı sıra market idareleri de kendi tedbirlerini almış durumda. Etiketlerin toplumsal medyada sık sık gündeme gelmesinin akabinde çalışanlar bilhassa uyarılmış etiket fotoğrafı çekerken “Fotoğraf çekmek yasaktır” ikazlarıyla karşılaşıyoruz.


MASKE-TEMİZLİK LÜKS OLUYOR

İzlediğimiz yaklaşık 70 kalem eserdeki bir aylık değişime gelince: Bisküvi, çikolata üzere atıştırmalıklarda boyutlar küçülürken fiyatlar da artmaya devam ediyor. 2021’in son günlerinde 3 TL olan 75 gramlık çikolatalı bisküvi şu an yüzde 70’e yakın artırımla 5 TL’den satılıyor. Paklık eseri ve maske de artık yurttaşın temel ihtiyaçları ortasına girmişken fiyatlarındaki artışı da devam ediyor.

300 ml bir sabun 29 Aralık’ta 10.90 TL’ye satılırken şu anda yüzde 60’lık bir fiyat artışı ile 17.50 TL’den satılıyor. Marketteki haftalık özel indirimle yalnızca o marketin sadakat kartına sahip olan müşterilere 13.13 TL’den satılıyor. 34.95 TL’den satılan 50’li maske ise yüzde 14.5’luk artırımla 39.95 TL’den satılıyor. Etiketlerdeki artışları kıymetlendiren Derin Yoksulluk Ağı kurucusu Hacer Foggo, “Pandemi ile çaba edilirken maske ve paklık mamüllerindeki fiyat artışı fakir yurttaşlara ‘Başınızın devasına bakın’ demektir. Beş kişilik bir ailede herkes her gün bir maske taksa ayda üç kutu maske ediyor. Bu beşerler artık bir maskeyi 2-3 gün takıyorlar. Maske de lüks oluyor” dedi.

TÜKETİCİ RAFIN ÖNÜNE GELMİYOR

Geçen yıl en büyük fiyat artışlarının yaşandığı alkollü içeceklerde tüketici rafın önüne bile gelmiyor. Tüketimin yüzde 40 düştüğünü söyleyen Mey Diageo Genel Müdürü Levent Kömür, “Ben kötüleşerek devam edeceğini düşünüyorum” dedi.

Levent Kömür, yüksek vergi siyasetleri ve pazarlama yasakları ile son dört yıldır yüzde 1.8’lik büyüme ortalamasını aşamayan kesimde 2021 gelişmelerini anlattı. İçki bölümünün 2021’i yaklaşık 1 milyar litrelik hacimle kapattığını belirten kömür, ocak ayı ile birlikte devreye giren yüzde 47’lik vergi artırımlarının ise kesimi zora soktuğunu belirtti. Kömür, “Bir de bunun temmuzu var. Dert bu. Burada ÖTV artırımı, aralıktaki büyük tüketim ve Omicron’un tesiri var. Asıl etkiyi ocak-şubat-mart ortalamasında nazaranceğiz” dedi.

yatırım tavsiyesi içermez
 
Üst