TÜİK Lideri Erhan Çetinkaya, TÜİK’in kuruluşunun 96’ncı yıl dönümü ötürüsıyla değerlendirmede bulundu.
Çetinkaya, TÜİK’in 1926 yılında Merkezi İstatistik Dairesi ismiyle kurulduğunu, daima değişen gereksinimler doğrultusunda çıkarılan kanun yahut kanun kararında kararnamelerle yapısında ve bakılırsavlerinde değişiklikler yapıldığını aktararak, 2005’te yürürlüğe giren Türkiye İstatistik Kanunu ile de bugünkü ismini aldığını ve yeni periyodun gereklerini karşılayacak halde yapılandırıldığını söylemiş oldu.
30 Haziran 2021’de ilgili kanunda yapılan değişikle TÜİK’in, kamu hukukî kişiliğine sahip, özel bütçeli, Hazine ve Maliye Bakanlığı ile alakalı bir kurum halini aldığını hatırlatan Çetinkaya, şu biçimde devam etti:
“TÜİK Lideri, İstatistik Kurulu Lideri olarak belirlenmiş ve Konsey’in üye sayısı 37’ye yükselmiştir. TÜİK Lideri’ne, öteki bağlantılı kuruluşlara misal biçimde daire lideri ve daha alt seviyede işçi atama yetkisi verilmiştir. Ayrıyeten TÜİK, kendi idari düzenlemelerini de yapacak ve yürütecek pozisyona getirilmiştir. Devlet yapılanmasında yer alan bağlantılı kuruluşlar, farklı hukuksal kişiliği olan kuruluşlardır. Bağlantılı kuruluşun bakanlıklarla ilişkilendirilmesi, idari uyum sağlanması içindir ve yönetimsel bir münasebet yoktur. Bahsedilen düzenlemelerle bilimsel ve teknik özerkliğe sahip olan TÜİK, idari ve mali özerkliğe de kavuşmuştur.”
“İSTATİSTİKLER ŞEFFAF BİÇİMDE PAYLAŞILIYOR”
Çetinkaya, TÜİK’in milletlerarası kurum ve kuruluşların kontrollerine açık olduğuna dikkati çekerek, kurumun ürettiği tüm istatistikleri, memleketler arası normlarda Avrupa Birliği (AB) ve dünya genelinde geçerli, memleketler arası kurumlar tarafınca tavsiye edilen sistem, tarif ve kavramları kullanarak hesapladığını öne sürdü.
TÜİK Lideri Çetinkaya, şu biçimde konuştu:
“Söz konusu kavram ve prosedürlerle uygulama sonuçları, yerli ve yabancı kurum ve kuruluşlardaki uzmanların değerlendirmelerine açık olduğu üzere, TÜİK internet sayfasından kamuoyuyla şeffaf bir biçimde paylaşılmaktadır. Ayrıyeten TÜİK tarafınca üretilen istatistikler, Memleketler arası Çalışma Örgütü (ILO), Ekonomik Kalkınma ve İşbirliği Örgütü (OECD), AB İstatistik Ofisi (Eurostat) Memleketler arası Para Fonu (IMF), Dünya Bankası üzere memleketler arası kuruluşlarca kullanılmakta ve bu kuruluşlar tarafınca öbür ülkelerin datalarıyla eş vakitli olarak yayımlanmaktadır.”
Çetinkaya, Eurostat tarafınca her yıl yayımlanan kıymetlendirme raporlarında, TÜİK’in biroldukca istatistik alanında ürettiği bilgilerin AB normlarıyla yüksek seviyede uyumlu olduğu tespitinin yer aldığına işaret etti.
TÜİK’in, bakılırsav, yetki ve sorumlulukları kanun, Cumhurbaşkanlığı kararnamesi ve Cumhurbaşkanı sonucuyla belirlenmiş bir kamu kurumu olduğunu belirten Çetinkaya, “Kurumumuzca üretilen resmi istatistikler rastgele bir kişi, makam ya da kurumun talep, talimat yahut iddialarına bakılırsa değil, kurumun sahip olduğu bilimsel ve teknik özerklik ile geçerli milletlerarası prosedürler kullanılarak bağımsız olarak hesaplanmakta ve ilan edilmektedir.” sözlerini kullandı.
TÜFE DATA DERLEME SÜREÇLERİ
TÜİK’in, TÜFE hesaplamalarında alternatif data kaynaklarının kullanılmasına yönelik çeşitli çalışmalar yürüttüğünü belirten Çetinkaya, bu alternatiflerin “barkod (satış) bilgilerinin kullanılması” ve “web scraping (veri kazıma) formülüyle fiyat derlenmesi” olduğunu bildirdi.
Çetinkaya, “Barkod dataları TÜFE hesaplamalarında birinci vakit içinderda 2021’de kullanılmaya başlanmış ve derlenen toplam fiyat sayısının yaklaşık yüzde 21’i zincir marketlerden direkt temin edilmiştir. Bu yıl prestijiyle bu prosedürle derlenen fiyat sayısı toplam fiyat sayısının yüzde 44,3’ünü oluşturmaktadır.” diye konuştu.
İnternet üzerinden mal ve hizmet satın alımlarının yaygınlaşması, istatistik ofislerinin internetten satışı yapılan eser fiyatlarını TÜFE’ye entegre etmelerini gerekli hale getirdiğini vurgulayan Çetinkaya, unsur tarifleri ve yapısı gereği web scraping ile fiyat derlenmesi uygun olan beyaz eşya, elektronik eserler, giysi, mobilya, sıfır araba ve otobüs bileti meblağları için 2022 prestijiyle internet üzerinden derlenen meblağların endeks hesaplamalarında kullanılacağını, bu sistemle elde edilecek fiyat sayısının derlenen toplam fiyat sayısının yaklaşık yüzde 5,3’ünü oluşturduğunu kaydetti.
yatırım tavsiyesi içermez
Çetinkaya, TÜİK’in 1926 yılında Merkezi İstatistik Dairesi ismiyle kurulduğunu, daima değişen gereksinimler doğrultusunda çıkarılan kanun yahut kanun kararında kararnamelerle yapısında ve bakılırsavlerinde değişiklikler yapıldığını aktararak, 2005’te yürürlüğe giren Türkiye İstatistik Kanunu ile de bugünkü ismini aldığını ve yeni periyodun gereklerini karşılayacak halde yapılandırıldığını söylemiş oldu.
30 Haziran 2021’de ilgili kanunda yapılan değişikle TÜİK’in, kamu hukukî kişiliğine sahip, özel bütçeli, Hazine ve Maliye Bakanlığı ile alakalı bir kurum halini aldığını hatırlatan Çetinkaya, şu biçimde devam etti:
“TÜİK Lideri, İstatistik Kurulu Lideri olarak belirlenmiş ve Konsey’in üye sayısı 37’ye yükselmiştir. TÜİK Lideri’ne, öteki bağlantılı kuruluşlara misal biçimde daire lideri ve daha alt seviyede işçi atama yetkisi verilmiştir. Ayrıyeten TÜİK, kendi idari düzenlemelerini de yapacak ve yürütecek pozisyona getirilmiştir. Devlet yapılanmasında yer alan bağlantılı kuruluşlar, farklı hukuksal kişiliği olan kuruluşlardır. Bağlantılı kuruluşun bakanlıklarla ilişkilendirilmesi, idari uyum sağlanması içindir ve yönetimsel bir münasebet yoktur. Bahsedilen düzenlemelerle bilimsel ve teknik özerkliğe sahip olan TÜİK, idari ve mali özerkliğe de kavuşmuştur.”
“İSTATİSTİKLER ŞEFFAF BİÇİMDE PAYLAŞILIYOR”
Çetinkaya, TÜİK’in milletlerarası kurum ve kuruluşların kontrollerine açık olduğuna dikkati çekerek, kurumun ürettiği tüm istatistikleri, memleketler arası normlarda Avrupa Birliği (AB) ve dünya genelinde geçerli, memleketler arası kurumlar tarafınca tavsiye edilen sistem, tarif ve kavramları kullanarak hesapladığını öne sürdü.
TÜİK Lideri Çetinkaya, şu biçimde konuştu:
“Söz konusu kavram ve prosedürlerle uygulama sonuçları, yerli ve yabancı kurum ve kuruluşlardaki uzmanların değerlendirmelerine açık olduğu üzere, TÜİK internet sayfasından kamuoyuyla şeffaf bir biçimde paylaşılmaktadır. Ayrıyeten TÜİK tarafınca üretilen istatistikler, Memleketler arası Çalışma Örgütü (ILO), Ekonomik Kalkınma ve İşbirliği Örgütü (OECD), AB İstatistik Ofisi (Eurostat) Memleketler arası Para Fonu (IMF), Dünya Bankası üzere memleketler arası kuruluşlarca kullanılmakta ve bu kuruluşlar tarafınca öbür ülkelerin datalarıyla eş vakitli olarak yayımlanmaktadır.”
Çetinkaya, Eurostat tarafınca her yıl yayımlanan kıymetlendirme raporlarında, TÜİK’in biroldukca istatistik alanında ürettiği bilgilerin AB normlarıyla yüksek seviyede uyumlu olduğu tespitinin yer aldığına işaret etti.
TÜİK’in, bakılırsav, yetki ve sorumlulukları kanun, Cumhurbaşkanlığı kararnamesi ve Cumhurbaşkanı sonucuyla belirlenmiş bir kamu kurumu olduğunu belirten Çetinkaya, “Kurumumuzca üretilen resmi istatistikler rastgele bir kişi, makam ya da kurumun talep, talimat yahut iddialarına bakılırsa değil, kurumun sahip olduğu bilimsel ve teknik özerklik ile geçerli milletlerarası prosedürler kullanılarak bağımsız olarak hesaplanmakta ve ilan edilmektedir.” sözlerini kullandı.
TÜFE DATA DERLEME SÜREÇLERİ
TÜİK’in, TÜFE hesaplamalarında alternatif data kaynaklarının kullanılmasına yönelik çeşitli çalışmalar yürüttüğünü belirten Çetinkaya, bu alternatiflerin “barkod (satış) bilgilerinin kullanılması” ve “web scraping (veri kazıma) formülüyle fiyat derlenmesi” olduğunu bildirdi.
Çetinkaya, “Barkod dataları TÜFE hesaplamalarında birinci vakit içinderda 2021’de kullanılmaya başlanmış ve derlenen toplam fiyat sayısının yaklaşık yüzde 21’i zincir marketlerden direkt temin edilmiştir. Bu yıl prestijiyle bu prosedürle derlenen fiyat sayısı toplam fiyat sayısının yüzde 44,3’ünü oluşturmaktadır.” diye konuştu.
İnternet üzerinden mal ve hizmet satın alımlarının yaygınlaşması, istatistik ofislerinin internetten satışı yapılan eser fiyatlarını TÜFE’ye entegre etmelerini gerekli hale getirdiğini vurgulayan Çetinkaya, unsur tarifleri ve yapısı gereği web scraping ile fiyat derlenmesi uygun olan beyaz eşya, elektronik eserler, giysi, mobilya, sıfır araba ve otobüs bileti meblağları için 2022 prestijiyle internet üzerinden derlenen meblağların endeks hesaplamalarında kullanılacağını, bu sistemle elde edilecek fiyat sayısının derlenen toplam fiyat sayısının yaklaşık yüzde 5,3’ünü oluşturduğunu kaydetti.
yatırım tavsiyesi içermez