Emeklilikte yaşa takılanların dramı. 8 Eylül 1999 tarihinde 4447 sayılı yasanın yürürlüğe girmesiyle başladı. Maddeyle, yaş koşulu aranmaksızın emekli olma hakkı kaldırıldı ve emeklilik yaşları bayanda 58, erkekte 60 yaş olarak bir daha belirlendi. Maddeden evvel SSK’liler bayan ise 20, erkek ise 25 yıldan beri sigortalı olup en az 5000 gün, Bağ-Kur’lular ve devlet memurları ise bayan için 20, erkek için 25 yıl fiili hizmet koşuluyla yaş şartı aranmaksızın emekli olabiliyordu.
Yapılan düzenlemeden 8 Eylül 1999 tarihi prestijiyle emekli olmalarına iki yıl kalanlar etkilenmedi. İki yıldan fazla kalanlardan; SSK’liler için 23/5/2002 tarihine nazaran belirlenen sigortalılık mühletine, devlet memurları için 23 Mayıs 2002, Bağ-Kur’lular için 1 Haziran 2002 tarihi prestijiyle bayan ise 20, erkek ise 25 tam yılını doldurmalarına kalan müddete nazaran kademeli yaşlar belirlendi.
– Mağduriyet nasıl oluştu?
Türkiye üzere gelişmekte olan ülkelerde toplumsal güvenlik kanunları popülist yaklaşımlarla sık sık değiştiriliyor. Bunlar kısa vadede dayanak sağlayan lakin, uzun vadede sürdürülebilirliği olmayan toplumsal siyasetler halinde oluyor.
Sonuçta, ülkemizin demografik, sosyolojik ve ekonomik yapısı dikkate alınmadan Avrupa ülkelerinin toplumsal güvenlik sistemlerindeki emeklilik yaşı ve hizmet müddetlerinin temel alınarak ülkemizde uygulanmasının vatandaşa reçetesi fazlaca ağır oluyor, beşerler geleceklerini maalesef önnazaranmiyor ve planlayamıyor.
Toplumsal güvenlik sistemimizin sürdürülebilir bir yapıya kavuşması için gelir-gider istikrarının olması gerekiyor ve bunun için de epey genç yaşta emekliliği de kabul etmek mümkün değil lakin, maddelerle belirlenen emeklilik yaşlarının ülkemiz çalışma şartlarına uygun olması gerekiyor.
Ayrıyeten her vatandaş doğal olarak birinci kez çalışmaya başladığı tarihte yürürlükte bulunan kanunlardaki emeklilik şartlarına nazaran geleceklerini planlamak ve bu şartlara göre emekli olmak istiyor.
Gerek emeklilik yaşını gerekse emekli aylığı hesaplama sistemini değiştiren yasal düzenlemelerin, değişiklik daha sonrası birinci kez sigortalı olanlara uygulanması yerine, tüm sigortalılara uygulanması;
– Aylığa hak kazanma şartları tarafından mağdur olmuş EYT kümesinin oluşmasına,
– Aylıkların hesaplanması istikametinden ise eski emekli aylıkları ile yeni emekli aylıkları içinde farkların oluşmasına ve yeni intibak taleplerinin gündeme gelmesine niye oluyor.
– EYT’liler için bir düzenleme yapılması durumunda kapsamda ne kadar sigortalı bulunuyor?
EYT’lileri iki kümede incelersek:
Birinci küme, 8/9/1999 tarihindilk evvel çalışmaya başlayıp bu tarihte emekliliğine iki yıldan fazla kalanlar. Bunlar yaş koşulu olmadan emekli olamıyorlar. Tüm EYT’liler bu kümede.
İkinci küme ise bir daha birinci küme ortasında yer alan ve asıl mağduriyeti yaşayanlar. Bunlar yaş haricindeki öteki koşulları yerine getirdikleri biçimde emeklilik yaşlarını bekledikleri için emekli olamayanlar. EYT’lilerle ilgili bir düzenleme yapılması halinde birinci emekli olacak küme.
EYT’lilerin sayılarının T.C. Çalışma ve Toplumsal Güvenlik Bakanlığı ve Toplumsal Güvenlik Kurumu tarafınca açıklanması gerektiği biçimde maalesef hâlâ bu kurumlardan açıklama yok.
EYT Konfederasyonu ise sayıları şu biçimde açıklıyor: Tüm EYT’lilerin sayısı 4.5-5 milyon içinde, bunlardan yaş haricindeki öbür şartları yerine getirenlerin sayısı yaklaşık bir milyon civarında.
Bu beşerler ne emekli olabiliyor ne de çalışabiliyorlar. Devlete nazaran emekli olmak için fazlaca genç, patronlara göre ise çalışmak için fazlaca yaşlı… Sigortasız çalışsalar kayıt dışına itiliyor ve sıhhat primlerini kendileri ödemek zorunda kalıyor, emeklilik yaşı dolana kadar düşük fiyat üzerinden çalışsalar emekli aylıkları düşüyor…
– Hangi tahlil teklifleri konuşuluyor?
EYT’liler için kamuoyunda söz edilen ve bakanlık tarafınca üzerinde çalışılan düzenlemelerin genelde; kademeli süreçte belirlenen emeklilik yaşına kalan müddete bakılırsa indirimli emekli aylığı bağlanması. Örneğin emeklilik yaşının dbulunmasına üç yıl kalanlar için bağlanan aylıklardan yüzde 6 indirim, beş yıl kalanlar için yüzde 10 indirim üzere. Aylıklardan yapılacak indirimlerin oranı konusunda alternatifli çalışma yapılabileceği üzere emeklilik yaşına kalan müddete nazaran de alternatifler çoğaltılabilir. Natürel burada maliyet konusu belirleyici oluyor.
– EYT’lilere indirimli aylık bağlanmasının kararı ne olur?
aslına bakarsanız 2008/Ekim daha sonrası bağlanan emekli aylıkları daima azalmakta. 2022 yılında belirlenen emekli alt hudut aylığı 2 bin 500 lira oldu. Gerçekte bağlanan aylıklar bu aylığın neredeyse yarısı fiyatında. İndirimli aylık bağlanması durumunda bu aylıkların büyük bir kısmı alt hudut aylığının altında kalacak.
EYT Konfederasyonu’nun talebi ise 4447 sayılı kanunla getirilen ve ilgili toplumsal güvenlik kanunlarında emeklilikte kademeli yaş kaidesini düzenleyen süreksiz unsurların iptal edilmesi. 8/9/1999 tarihindilk evvelki emeklilik şartlarının bu sigortalılar için uygulanması.
8 Eylül 1999 tarihinden günümüze kadar geçen 22 yıllık süreçte birfazlaca sigortalı kademeli geçiş sürecindeki gün ve yaşları doldurmak için daha epey çalışarak, daha fazlaca bekleyerek ve daha fazla gelir kayıplarına uğrayarak emeklilik hakkını kazandı. Bu işin mağduru yalnızca hala emekli olmayı bekleyen EYT’liler değil, bununla birlikte bu süreçte emekli olanlardır.
yatırım tavsiyesi içermez
Yapılan düzenlemeden 8 Eylül 1999 tarihi prestijiyle emekli olmalarına iki yıl kalanlar etkilenmedi. İki yıldan fazla kalanlardan; SSK’liler için 23/5/2002 tarihine nazaran belirlenen sigortalılık mühletine, devlet memurları için 23 Mayıs 2002, Bağ-Kur’lular için 1 Haziran 2002 tarihi prestijiyle bayan ise 20, erkek ise 25 tam yılını doldurmalarına kalan müddete nazaran kademeli yaşlar belirlendi.
– Mağduriyet nasıl oluştu?
Türkiye üzere gelişmekte olan ülkelerde toplumsal güvenlik kanunları popülist yaklaşımlarla sık sık değiştiriliyor. Bunlar kısa vadede dayanak sağlayan lakin, uzun vadede sürdürülebilirliği olmayan toplumsal siyasetler halinde oluyor.
Sonuçta, ülkemizin demografik, sosyolojik ve ekonomik yapısı dikkate alınmadan Avrupa ülkelerinin toplumsal güvenlik sistemlerindeki emeklilik yaşı ve hizmet müddetlerinin temel alınarak ülkemizde uygulanmasının vatandaşa reçetesi fazlaca ağır oluyor, beşerler geleceklerini maalesef önnazaranmiyor ve planlayamıyor.
Toplumsal güvenlik sistemimizin sürdürülebilir bir yapıya kavuşması için gelir-gider istikrarının olması gerekiyor ve bunun için de epey genç yaşta emekliliği de kabul etmek mümkün değil lakin, maddelerle belirlenen emeklilik yaşlarının ülkemiz çalışma şartlarına uygun olması gerekiyor.
Ayrıyeten her vatandaş doğal olarak birinci kez çalışmaya başladığı tarihte yürürlükte bulunan kanunlardaki emeklilik şartlarına nazaran geleceklerini planlamak ve bu şartlara göre emekli olmak istiyor.
Gerek emeklilik yaşını gerekse emekli aylığı hesaplama sistemini değiştiren yasal düzenlemelerin, değişiklik daha sonrası birinci kez sigortalı olanlara uygulanması yerine, tüm sigortalılara uygulanması;
– Aylığa hak kazanma şartları tarafından mağdur olmuş EYT kümesinin oluşmasına,
– Aylıkların hesaplanması istikametinden ise eski emekli aylıkları ile yeni emekli aylıkları içinde farkların oluşmasına ve yeni intibak taleplerinin gündeme gelmesine niye oluyor.
– EYT’liler için bir düzenleme yapılması durumunda kapsamda ne kadar sigortalı bulunuyor?
EYT’lileri iki kümede incelersek:
Birinci küme, 8/9/1999 tarihindilk evvel çalışmaya başlayıp bu tarihte emekliliğine iki yıldan fazla kalanlar. Bunlar yaş koşulu olmadan emekli olamıyorlar. Tüm EYT’liler bu kümede.
İkinci küme ise bir daha birinci küme ortasında yer alan ve asıl mağduriyeti yaşayanlar. Bunlar yaş haricindeki öteki koşulları yerine getirdikleri biçimde emeklilik yaşlarını bekledikleri için emekli olamayanlar. EYT’lilerle ilgili bir düzenleme yapılması halinde birinci emekli olacak küme.
EYT’lilerin sayılarının T.C. Çalışma ve Toplumsal Güvenlik Bakanlığı ve Toplumsal Güvenlik Kurumu tarafınca açıklanması gerektiği biçimde maalesef hâlâ bu kurumlardan açıklama yok.
EYT Konfederasyonu ise sayıları şu biçimde açıklıyor: Tüm EYT’lilerin sayısı 4.5-5 milyon içinde, bunlardan yaş haricindeki öbür şartları yerine getirenlerin sayısı yaklaşık bir milyon civarında.
Bu beşerler ne emekli olabiliyor ne de çalışabiliyorlar. Devlete nazaran emekli olmak için fazlaca genç, patronlara göre ise çalışmak için fazlaca yaşlı… Sigortasız çalışsalar kayıt dışına itiliyor ve sıhhat primlerini kendileri ödemek zorunda kalıyor, emeklilik yaşı dolana kadar düşük fiyat üzerinden çalışsalar emekli aylıkları düşüyor…
– Hangi tahlil teklifleri konuşuluyor?
EYT’liler için kamuoyunda söz edilen ve bakanlık tarafınca üzerinde çalışılan düzenlemelerin genelde; kademeli süreçte belirlenen emeklilik yaşına kalan müddete bakılırsa indirimli emekli aylığı bağlanması. Örneğin emeklilik yaşının dbulunmasına üç yıl kalanlar için bağlanan aylıklardan yüzde 6 indirim, beş yıl kalanlar için yüzde 10 indirim üzere. Aylıklardan yapılacak indirimlerin oranı konusunda alternatifli çalışma yapılabileceği üzere emeklilik yaşına kalan müddete nazaran de alternatifler çoğaltılabilir. Natürel burada maliyet konusu belirleyici oluyor.
– EYT’lilere indirimli aylık bağlanmasının kararı ne olur?
aslına bakarsanız 2008/Ekim daha sonrası bağlanan emekli aylıkları daima azalmakta. 2022 yılında belirlenen emekli alt hudut aylığı 2 bin 500 lira oldu. Gerçekte bağlanan aylıklar bu aylığın neredeyse yarısı fiyatında. İndirimli aylık bağlanması durumunda bu aylıkların büyük bir kısmı alt hudut aylığının altında kalacak.
EYT Konfederasyonu’nun talebi ise 4447 sayılı kanunla getirilen ve ilgili toplumsal güvenlik kanunlarında emeklilikte kademeli yaş kaidesini düzenleyen süreksiz unsurların iptal edilmesi. 8/9/1999 tarihindilk evvelki emeklilik şartlarının bu sigortalılar için uygulanması.
8 Eylül 1999 tarihinden günümüze kadar geçen 22 yıllık süreçte birfazlaca sigortalı kademeli geçiş sürecindeki gün ve yaşları doldurmak için daha epey çalışarak, daha fazlaca bekleyerek ve daha fazla gelir kayıplarına uğrayarak emeklilik hakkını kazandı. Bu işin mağduru yalnızca hala emekli olmayı bekleyen EYT’liler değil, bununla birlikte bu süreçte emekli olanlardır.
yatırım tavsiyesi içermez