Minimum fiyatlı çalışanların ağır olarak istihdam edildiği perakende, yeme-içme, dokumacılık ve hazırgiyim üzere bölümlerin temsilcileri, aslına bakarsan yüksek maliyet artışları ile uğraş eden firmaların taban fiyat artışını eser meblağlarına yansıtmak zorunda olduğunu; aksi takdirde firmalarda yaşanacak sermaye erimelerinin istihdam kayıplarına niye olabileceğine işaret ediyor.
AKP’li Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın dün yaptığı açıklama ile taban fiyat 2022 için yüzde 50 artışla 4,253 liraya yükseltildi. Minimum fiyattan alınan gelir vergisi ve damga vergisinin kaldırılmasıyla patron üstündeki ilave maliyet ise 450 lira aşağı çekildi. Buna nazaran patronun taban fiyattaki maliyet artışı yüzde 40 olacak.
Çalışanların refahının korunması için artışın “zaruri” olduğunu ve bunu desteklediklerini belirten Tüm Restoranlar ve Turizmciler Derneği (TÜRES) Lideri Ramazan Bingöl, buna rağmen fiyat artışlarının “menüye yansımasının” kaçınılmaz olduğunu söylemiş oldu.
Dalda personellik maliyetlerinin toplam maliyetler ortasında yüzde 15-16 olan hissesinin minimum fiyat artışı ile yüzde 25’lere geleceğini belirten Bingöl, “Bunu cebimizden karşılama bahtımız yok. Ne olacak? Enflasyon ortamında menüye yansıyacak. Menüye yansıyınca da ahaliye yansıyacak. Bu da bir sarmal olacak maalesef” dedi.
TÜİK datalarına göre TÜFE birinci 11 ayda yüzde 21.31 olurken, üretici fiyatlarındaki artış ise yüzde 54.62 olarak gerçekleşti.
Reuters’a değerlendirmede bulunan bir iktisat yetkilisi, “Asgari fiyatın enflasyona tesiri en az yüzde 3, en epey yüzde 10 olacak. Ortalama yüzde 5 diyebiliriz. Bunun öteki fiyatlara de tesiri olacak” dedi ve ekledi:
“Enflasyon 2022’de yüzde 35-40 civarını nazaranbilir. Fakat atılacak birtakım adımlar da olacak. Kurdaki artışın hem mevcut, hem gecikmeli tesirlerini goreceğiz. Enflasyon açısından külfetli bir yıla giriliyor”
Firmaların hammadde, navlun ve güç maliyetlerindeki artışların bir kısmını fiyatlara yansıtmayarak kendileri kompanse ettiğini, fakat bu niçinle karların epeyce önemli eridiğini belirten Türkiye Giysi Sanayicileri Derneği (TGSD) Lideri Ramazan Kaya, “Maliyet artışları belirli oranda sineye çekilmişti. Lakin şu an bıçak kemikte aslına bakarsan. Bunu Şubat ayından daha sonra etiket meblağlarında daha da nazaranceğiz” dedi.
Hazır giysi ve konfeksiyonda personellik maliyetlerinin hissesinin yüzde 35 düzeyinde olduğunu belirten Kaya, “Bu da kesinlikle eserlerimize yansıyacak manasına geliyor. Hem minimum fiyat, hem hammadde, hem navlun fiyatları ve genel sarfiyatların artmasından dolayı Şubat ayından daha sonra bundan evvelki yıla bakılırsa ortalama yüzde 50 fiyat artışları ile karşı karşıya kalacağız” diye konuştu.
Kaya, minimum fiyat artışının, bunun çabucak üstündeki fiyat skalalarını da etkileyeceği için patronun maliyetini fazlaca daha üst çekeceğini belirtti.
Kaya, “7 milyon çalışanı etkileyecek diyorlar lakin bu en az 11-12 milyon çalışanı etkileyecek. Minimum fiyatın üzerinde kademeli olarak artan fiyatlar var. Bu kesim de minimum fiyatla içindeki farkı korumak isteyeceği için patronun üstündeki yük artacak. Bunu nereden karşılayacak? Satış fiyatına yansıtırsa bunu karşılayacak” dedi.
ÖZSERMAYE SORUNU İSTİHDAMDA KÜLFET YARATABİLİR
TOBB Hazır Giysi Ve Konfeksiyon Bölüm Meclis Lideri Gurur Fayat da, firmaların istihdam kaynaklı maliyet artışını fiyatlara yansıtacağını, aksi takdirde ayakta kalamayacağını belirterek, “Yeni yılla birlikte yeni maliyetlerin enflasyona etkisinin de artarak devam edeceğini düşünüyorum” dedi.
Fayat, “Eldeki stokları fiyat artışı yapmadan satanlar olabilir fakat daha sonrasında firmaların özsermaye yetersizliği sorunu çıkartır ki, o da daha berbat bir sonuç doğurur. Çalışanların azalması gibi” dedi ve ekledi:
“Sanayicinin kur volatilitesi ile önünü goremediği, yatırım sonucu alamadığı bir sureci yaşıyoruz. Minimum fiyatın yeni istihdam sağlamaya katkısı olumlu mu olacak, olumsuz mu olacak?.. Bu volatilite ve öngörüsüzlük devam ederse yeni istihdam olmayacağı üzere berbat yönetilen ya da işi azalan firmalarda, bilhassa iç piyasaya mal yapanlarda istihdam kaybı yaşanabilir.”
Dolar/TL bugün yeni tarihi tepe olan 17.0705 düzeyine yükseldi. Eylül başından bu yana TL yaklaşık yüzde 49, sene başından beri yüzde 54’ün üzerinde kıymet yitirdi.
ÜRETİMDE AZALMA BEKLENTİSİ
Birleşmiş Markalar Derneği Lideri Sinan Öncel’e göre ise, kur tesiri de dahil edildiğinde maliyet artışlarının firmaların sermaye yapılarına olumsuz tesiri önümüzdeki periyotta üretim düşüşlerini de birlikteinde getirebilir.
Öncel, “Fiyat artışları ile birlikte orta ve alt fiyat kümelerindeki alışveriş oranlarında düşüş varsayım ediyoruz. Bunun yanı sıra, önümüzdeki yıl üretimde de bir azalma olacağını varsayım ediyoruz” dedi ve ekledi:
“Çünkü bu maliyetlerle herkes epey daha az eser yaptırma yoluna gidiyor. Sermaye yapısı etkilendi. 100 eser yaptıracağınız bir sermayeniz var ise artık birebir sermaye ile 60-70 eser yaptırabiliyorsunuz. Sermayeniz yetmiyor buna.”
yatırım tavsiyesi içermez
AKP’li Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın dün yaptığı açıklama ile taban fiyat 2022 için yüzde 50 artışla 4,253 liraya yükseltildi. Minimum fiyattan alınan gelir vergisi ve damga vergisinin kaldırılmasıyla patron üstündeki ilave maliyet ise 450 lira aşağı çekildi. Buna nazaran patronun taban fiyattaki maliyet artışı yüzde 40 olacak.
Çalışanların refahının korunması için artışın “zaruri” olduğunu ve bunu desteklediklerini belirten Tüm Restoranlar ve Turizmciler Derneği (TÜRES) Lideri Ramazan Bingöl, buna rağmen fiyat artışlarının “menüye yansımasının” kaçınılmaz olduğunu söylemiş oldu.
Dalda personellik maliyetlerinin toplam maliyetler ortasında yüzde 15-16 olan hissesinin minimum fiyat artışı ile yüzde 25’lere geleceğini belirten Bingöl, “Bunu cebimizden karşılama bahtımız yok. Ne olacak? Enflasyon ortamında menüye yansıyacak. Menüye yansıyınca da ahaliye yansıyacak. Bu da bir sarmal olacak maalesef” dedi.
TÜİK datalarına göre TÜFE birinci 11 ayda yüzde 21.31 olurken, üretici fiyatlarındaki artış ise yüzde 54.62 olarak gerçekleşti.
Reuters’a değerlendirmede bulunan bir iktisat yetkilisi, “Asgari fiyatın enflasyona tesiri en az yüzde 3, en epey yüzde 10 olacak. Ortalama yüzde 5 diyebiliriz. Bunun öteki fiyatlara de tesiri olacak” dedi ve ekledi:
“Enflasyon 2022’de yüzde 35-40 civarını nazaranbilir. Fakat atılacak birtakım adımlar da olacak. Kurdaki artışın hem mevcut, hem gecikmeli tesirlerini goreceğiz. Enflasyon açısından külfetli bir yıla giriliyor”
Firmaların hammadde, navlun ve güç maliyetlerindeki artışların bir kısmını fiyatlara yansıtmayarak kendileri kompanse ettiğini, fakat bu niçinle karların epeyce önemli eridiğini belirten Türkiye Giysi Sanayicileri Derneği (TGSD) Lideri Ramazan Kaya, “Maliyet artışları belirli oranda sineye çekilmişti. Lakin şu an bıçak kemikte aslına bakarsan. Bunu Şubat ayından daha sonra etiket meblağlarında daha da nazaranceğiz” dedi.
Hazır giysi ve konfeksiyonda personellik maliyetlerinin hissesinin yüzde 35 düzeyinde olduğunu belirten Kaya, “Bu da kesinlikle eserlerimize yansıyacak manasına geliyor. Hem minimum fiyat, hem hammadde, hem navlun fiyatları ve genel sarfiyatların artmasından dolayı Şubat ayından daha sonra bundan evvelki yıla bakılırsa ortalama yüzde 50 fiyat artışları ile karşı karşıya kalacağız” diye konuştu.
Kaya, minimum fiyat artışının, bunun çabucak üstündeki fiyat skalalarını da etkileyeceği için patronun maliyetini fazlaca daha üst çekeceğini belirtti.
Kaya, “7 milyon çalışanı etkileyecek diyorlar lakin bu en az 11-12 milyon çalışanı etkileyecek. Minimum fiyatın üzerinde kademeli olarak artan fiyatlar var. Bu kesim de minimum fiyatla içindeki farkı korumak isteyeceği için patronun üstündeki yük artacak. Bunu nereden karşılayacak? Satış fiyatına yansıtırsa bunu karşılayacak” dedi.
ÖZSERMAYE SORUNU İSTİHDAMDA KÜLFET YARATABİLİR
TOBB Hazır Giysi Ve Konfeksiyon Bölüm Meclis Lideri Gurur Fayat da, firmaların istihdam kaynaklı maliyet artışını fiyatlara yansıtacağını, aksi takdirde ayakta kalamayacağını belirterek, “Yeni yılla birlikte yeni maliyetlerin enflasyona etkisinin de artarak devam edeceğini düşünüyorum” dedi.
Fayat, “Eldeki stokları fiyat artışı yapmadan satanlar olabilir fakat daha sonrasında firmaların özsermaye yetersizliği sorunu çıkartır ki, o da daha berbat bir sonuç doğurur. Çalışanların azalması gibi” dedi ve ekledi:
“Sanayicinin kur volatilitesi ile önünü goremediği, yatırım sonucu alamadığı bir sureci yaşıyoruz. Minimum fiyatın yeni istihdam sağlamaya katkısı olumlu mu olacak, olumsuz mu olacak?.. Bu volatilite ve öngörüsüzlük devam ederse yeni istihdam olmayacağı üzere berbat yönetilen ya da işi azalan firmalarda, bilhassa iç piyasaya mal yapanlarda istihdam kaybı yaşanabilir.”
Dolar/TL bugün yeni tarihi tepe olan 17.0705 düzeyine yükseldi. Eylül başından bu yana TL yaklaşık yüzde 49, sene başından beri yüzde 54’ün üzerinde kıymet yitirdi.
ÜRETİMDE AZALMA BEKLENTİSİ
Birleşmiş Markalar Derneği Lideri Sinan Öncel’e göre ise, kur tesiri de dahil edildiğinde maliyet artışlarının firmaların sermaye yapılarına olumsuz tesiri önümüzdeki periyotta üretim düşüşlerini de birlikteinde getirebilir.
Öncel, “Fiyat artışları ile birlikte orta ve alt fiyat kümelerindeki alışveriş oranlarında düşüş varsayım ediyoruz. Bunun yanı sıra, önümüzdeki yıl üretimde de bir azalma olacağını varsayım ediyoruz” dedi ve ekledi:
“Çünkü bu maliyetlerle herkes epey daha az eser yaptırma yoluna gidiyor. Sermaye yapısı etkilendi. 100 eser yaptıracağınız bir sermayeniz var ise artık birebir sermaye ile 60-70 eser yaptırabiliyorsunuz. Sermayeniz yetmiyor buna.”
yatırım tavsiyesi içermez