Reuters’tan dikkat çeken ‘örtülü bir faiz artırımı’ tahlili: ‘Risk yaratabilir’

Dolar/TL dün 18.4 rekorunu kırdıktan daha sonra güne 13.5 civarında başladı. Günarasında 11 liraya kadar inen dolar/TL bir daha tarafını üst çevirdi ve 14.38 aşıldı. Yeni planın TL’de istikrar sağlayıp sağlamayacağının yarattığı belirsizlik ve detayların çabucak hemen açıklanmamış olması da TL’deki volatil seyri besledi.

Piyasalar ise ayrıntılar için Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafınca saat 14’de yazılı olarak yapılacak açıklamaya odaklanmış durumda. Bu açıklama daha sonrası da dolar/TL’de volatil seyir görülürken kur saat 1236’da 13 düzeyinin çabucak altında bulunuyor.

Ekonomistler yeni planının “örtülü bir faiz artırımı” manasına geldiğini belirterek, Hazine’ye getirilecek yükün iktisat üzerinde orta uzun vadede risk yaratabileceğine dikkat çektiler. Bankacılık kaynakları ise bu sistem için altyapının ve mevzuatın uygun hale getirilmesi gerektiğini tabir etti.

YÜZDE 30 PAHA KAZANDI

Erdoğan’ın tasarruflarını değerlendirenlerin kurdaki yükselişten etkilenmemeleri için yeni bir sistem uygulanacağına yönelik açıklamasıyla TL yüzde 30’un üzerinde paha kazanarak 11.09’a kadar gerilemesinin akabinde, dolar/TL saat 1136’da 1345/1355 düzeyinde hareket ediyor.

Erdoğan’ın düşük faiz isteği ile TCMB’nin Eylül ayında başladığı faiz indirimleri, TL’de tarihi bedel kayıplarına yol açarken dolar/TL dün 18’in üzerine kadar yükseldi. Önümüzdeki aylarda yüzde 30’u aşması beklenen enflasyona karşılık TL mevduatlara ödenen faiz ise %16-18 bandından yer alıyor. Yükselen kur ve artan enflasyon ise vatandaşları döviz mevduatlarına yöneltti. Döviz mevduatları toplam mevduatların yüzde 64’ünü oluşturuyor.

Reuters’a bilgi veren bir yetkili, “Dövize endeksli mevduat 2018 yılında gündeme geldi lakin riskleri niçiniyle gündeme alınmadı. Kurun geldiği düzey dikkate alınarak bir daha o çalışma üzerinde duruldu. Artık gelinen düzeyler niçiniyle bu adım tercih edildi” dedi ve ekledi:

“esasen fazlaca yüksek olan kurun ileri gitmesi engellendi. Kamu açısından maliyet oluşturma riski yüksek lakin öbür türlüsü fazlaca daha önemli ve onarılmaz riskler ortaya koyabilirdi. Adımlar enflasyon riskini gündeme getirecek lakin bu da ilerleyen devirde telafi edilebilir”

ÇOK SAYIDA TEKNİK DÜZENLEME VE REGÜLASYON GEREKİYOR

Bir bankacılık kaynağı bu sistem için teknik bir altyapı gerektiğine dikkat çekerek, “Geride halledilmesi gereken çok teknik, iş regülasyon var. Artık bankalarda TL ve YP mevduatlar varken, artık dövize endeksli mevduat kaleminin açılması gerekiyor. İkinci olarak Hazine ne vakit ve nasıl ödeyecek oluşan farkları, üç ayda bir mi ödeyecek altı ayda bir mi bunlar muhakkak değil… Vergilendirmesi nasıl olacak bu net değil” dedi.

Birebir bankacı sistemin bir müddet çalışacağını ve dolar mevduatlarından çözülme görülebileceğini belirterek, temel sorunun ise yüksek döviz gereksinimlerinde yaşanacak volatilite ve bu artışa bağlı Hazine’nin artacak olan yükü olduğunu kaydetti.

Türkiye Bankalar Birliği (TBB) İdare Konseyi Lideri ve Ziraat Bankası Genel Müdürü Alpaslan Çakar, dün akşam yaptığı açıklamada sisteme kamu ve özel bütün bankaların dahil olabileceğini belirterek “Bu esere TL cinsinden ya da yabancı para cinsinden mevduatı tasarrufu olan müşterilerimiz müracaat edebilecekler. Gerçek şahıslar için geçerli. Vade sonundaki faizli bakiyenizle o günkü kur düzeyinde paranızın geldiği noktada hangisi yüksekse onu alacaksınız. Bu maliyet Hazine tarafınca karşılanacak” dedi.

RİSKLER YARATABİLİR

Bu adımı toplumsal medya üzerinden kıymetlendiren Bilkent Üniversitesi İktisat Kısım Lideri Refet Gürkaynak, “Yapılan fiilen fiziki bir faiz artışı lakin bunu enterasan bir biçimde yapıp nihayetinde o faizi ödemek zorunda kalınmayabileceği bir yapı var. Tehlikeli sonuçları olabilir” dedi ve ekledi:

“Enflasyon ve döviz yükselecek ben bundan yarar sağlayacağım diyen insanlara ortadaki fark size ödenecek dendi. Kurun iki misline çıkmasını bekliyorsanız ki geçtiğimiz periyotta çıktı… Şayet bunun bir daha olmasını bekliyorsanız bu biçimde TL mevduatın getirisi de sizin için yüzde 100… faiz artışı yapıldığı dediğim bu”

Tera Yatırım Ekonomisti Enver Erkan da, “Uygulamanın kısa vadede döviz artışından kaynaklı oluşabilecek meselelere tahlil getirmeyi amaçlamakla bir arada; kur farkı ödemesinin Hazine tarafınca yapılacak olması bütçe istikrarı açısından değerlendirilmelidir” dedi.

Mevzuya yakın bilgi sabibi bir kaynak ise, uygulamanın bütçede yük oluşturma ve enflasyon açısından riskleri içerdiğini belirterek, “Ama bunların yönetilebileceğine inanıyorum. O niçinle süreç fazlaca hassas yönetilecek. Yapılması gereken düzenlemeler ele alınacak. Hala TBMM çalışıyor. Yılbaşından evvel bunun için gerekli adımlar atılır. Mevzuat istikameti ele alınıyor” dedi.

“PARADİGMA DEĞİŞİMİ”

Cumhurbaşkanlığı Başdanışmanı ve İktisat Siyasetleri Heyeti üyesi Cemil Ertem, atılan adımla ferdi yatırımcının dolar talep etmesinin gereğini ortadan kaldırdıklarını belirterek, “Bu Türkiye iktisadı için hayli değerli bir paradigma değişimidir. Doların enflasyona karşı bir inançlı araç pozisyonu ortadan kalkmış oldu. Bundan daha sonra dövizi hakikaten muhtaçlığı olan örneğin ithalatçı örneğin dolar borcu olan hukuksal bireyler talep edecek. Bu tarihi bir değişimdir” diye konuştu.

yatırım tavsiyesi içermez
 
Üst