Türkiye’de döviz kurunun yükselmesinin sonuçları gündemdeki yerini koruyor. Döviz kurunun yükselmesi, vatandaşın satın aldığı eserlere artırım olarak yansırken, bir öbür tesiri de tartışılmaya devam ediliyor.
Dövizin yükselişi, Türkiye’deki banka, şirket, gayrimenkul üzere varlıklarının ucuzlamasına niye oldu.
İspanya merkezli bankacılık devi BBVA, daha evvel Garanti Bankası’nın yüzde 49.85 payı için 7 milyar dolar ödemişti. BBVA geçen haftalarda Garanti Bankası’nın yüzde 50,15’i için 2,6 milyar dolar teklif ederek bankanın tamamına talip oldu. İki satın alma içindeki fark, Türk Lirası’ndaki değersizliğin, ülkedeki varlıkları “kelepir hale getirdiği” yorumlarına niye oldu.
“TEREDDÜT EŞİĞİ GİRİŞLERİ FRENLİYOR”
“Hocaların hocası” olarak bilinen iktisatçı Prof. Dr. Korkut Boratav, iktisattaki gelişmeleri Gerçek Gündem’den Sami Menteş’e kıymetlendirdi.
Garanti Bankası’nın satılışını hatırlatan Boratav, “Garanti Bankası’nın hissedarı olan Ispanyol bankası pay senetlerini ucuza aldı. Evvelden satın aldığı hisselere nazaran fazlaca daha ehven bir sayıyla bankanın büyük hissedarı oldu. İşte bu bir fırsattır” dedi
“BU FIRSATI KULLANANLAR OLACAK”
Yabancı yatırımcılardan uzun vadeli düşünenlerin gayrimenkula yöneldiğini kaydeden Boratav, yaşananlarla ilgili şunları kaydetti:
“Bunu mizahi biçimde de söz edebiliriz, ‘Türkiye ucuzluyor. Batan geminin malları, buyurun alışverişe girin.’ Tamam girin lakin girenler bakalım tıpkı kolaylılıkla çıkacak mı? Bu memleket yabancılara karşı girdiği yükümlülükleri yerine getirebilecek mi? Bir de bu soru var. Türkiye, milletlerarası sermaye açısında batan bir ülke izlenimi yaratmadığı için bu fırsatı kullananlar olacak. Bunu hem gayrimenkul satışları açısında birebir vakitte Borsa İstanbul’a giriş çıkışlar bakımından izleyebilirsiniz.”
“ŞU ANDA TÜRKİYE BANKACILIK SİSTEMİNE YANSIYAN BİR KRİZE GİRMEDİ”
Boratav, “Bütün sıkıntı şu; ekseriyetle bu iş, dış istikrarlarla ilgilidir. Bir ülkenin sermaye hareketlerine hassaslığı döviz giriş ve çıkışları ve buna ait beklentileri döviz fiyatlarını tırmandırır kimi vakit. Bir de ucuzlatır, tam zıddı de olur” dedi.
“Türkiye, 2000 yılına gerçek bu çeşitten bir krize girdi. Bunun çarpıcı sonuçları da oldu” diyen Boratav, 2001’de yaşananlarla ilgili “Türkiye’nin bütün özel dış borçları Hazine tarafınca üstlenildi. Bankalarınki dahil olmak üzere. Batan bankalar oldu. Şu anda bu biçimde bir dönemeçte değiliz. Ancak dünyada yaşanmış tecrübeler bu biçimde bir riskin ebediyen potansiyel olarak var olduğunu gösteriyor” tabirlerini kullandı.
Boratav, şunları kaydetti:
“Şu anda Türkiye bankacılık sistemine yansıyan bir krize girmedi. Dış borç ödemeleriyle ilgili bir krize girmedi. İpin ucu kaçarsa girer mi sanki diye o ihtimal daima gündemde. Şu ana kadar Türkiye’ye bakan milletlerarası sermaye, bu giriş çıkışları izliyor, işine geldiği vakit fırsatı kullanarak alım da yapıyor… Ama diyelim ki önümüzdeki 12 ayda Türkiye’nin dış borçlarıyla ilgili döndürmesi gereken 170-180 milyar dolarlık bir yükümlülüğü var. Vadesi geldikçe bunların bir ölçü döndürülmesine de kaynak veriyor milletlerarası bankalar. Ortada bir gazete manşetlerinde görüyorsunuzdur ‘Falanca banka 300 milyon dolarlık sendikasyon kredisi aldı…’ Yani büyük banklarımız parti parti dış borçlarını döndürmek için borç alıyorlar. Türkiye batık bir ülke olarak telakki edilmedikçe bu çark dönebiliyor.”
MADENLER YABANCILARIN ELİNE GEÇER Mİ?
Türkiye’deki varlıkların ucuzlaması kimi kaygıları de birlikteinde getiriyor. Türkiye’nin değerli şirketleri, madenleri ve yerleri, memleketler arası sermaye için ucuzlamış durumda. Ülkenin varlıklarının yabancıların eline geçme ihtimali bir müddetdir dillendiriliyor.
Korkut Boratav, bu ihtimalin olabileceğini belirterek, madenlerin yabancıların eline geçmesiyle ilgili “Madenler yabancılara geçer lakin çekicilik derecesine bağlı” yorumunda bulundu.
Boratav, kelamlarını şu biçimde sürdürdü:
“Türkiye’de yabancılar ilgisini çeken maden, minerallerde esasen önemli derecede yatırım yapmışlar. Ele geçirmelerine hiç bir mani yok. Altın madenleri gündemde sürekli vardır. Dünyanın en büyük altın kaynaklarına sahip ülkelerden biri Türkiye lakin var olan madenler yabancıların ilgisini çekiyor ve yabancılar bu madenlere giriyorlar da.”
“Bu sansasyonel bir haber değil” değerlendirmesinde bulunan Prof. Dr. Boratav, “‘Vatan satılmaz, vatan kanla savunulmuştur’ diyen bir söyleme sahiplenirseniz bu sizin için sorun olur. Ve emperyalizmin büyük senaryolarını biliyor ve izliyorsanız, bunun genel bir olay olduğunu bilirsiniz” dedi.
“SERSERİ MAYIN ÜZERE SAVRULUP GİDERSİN”
Güney Amerika ülkesi olan Bolivya’da geçen yıl ABD takviyeli darbeyle solcu önder Evo Morales iktidardan indirilmişti. Morales’in iktidardan darbeyle indirilmesinin art planında lityum madeni olduğunu hatırlatan Prof. Dr. Korkut Boratav, “Lityum madeni elektrikli araçlar için epey bedelli bir mineraldir. Bolivya’da son olan darbenin ardında, lityum zengini olan ülkedeki madenlerin kimin eline geçeceği olayı rol oynadığı söylenir” dedi.
Türkiye’deki yaşananları da bu açıdan kıymetlendiren Boratav, şunları kaydetti:
“Eğer yabancılar ilgilenirlerse bankaların çoğunluk paylarını alabilirler. Ancak bu husus hassas bir bahistir. Ulusal bankacılık diye bir kavrama sahip çıkarsanız, ki bence çıkmanız lazım… Bir ülkenin siyasal iktidarı kendi bankalar sisteminin kendi kontrolünün haricinde olmasını kabul etmemeli, sineye çekmemelidir. Bu bir bedel silsilesidir. Kendi finans sisteminize sahip çıkacaksınız, madenlerinizin, minerallerinizin yabancıların eline geçmesini önleyeceksiniz, teknolojiye hakim olup kendiniz çıkaracaksınız. Bu ulusal bağımsızlık denen kavramın ekonomik boyutudur. Kendi ekonomik mukadderatına hakim şayet olmazsan bu fırtınanın ortasında serseri mayın üzere savrulup gidersin”
İKTİDAR DIŞ GÜÇLERİ AÇIKLAMIYOR
İktidar ekonomik tabloyla ilgili yaptığı açıklamalarda, berbat gidişattan “dış güçleri” sorumlu tutuyor. Doların ucuzlamasıyla bir arada Türkiye’deki varlıklara spekülatörlerin daha ucuza sahip olabilecek olması bir risk olarak duruyor.
“Dış güçler bir telaffuz mevzusudur” diyen Boratav kelamlarını şöyleki sürdürdü:
“İktidarın dış güçler söylemi için muhalefet, kim bunlar açıkla diyor. Açıklıyor mu? Açıklamıyor. Türkiye kamuoyunun belirli bir ölçü kutuplaşmış bölünmesi var. Karşı tarafı dinlemiyorlar. İstediğin kadar ‘nerede bu dış güçler’ diye sor, istiyorsan afişe koy istiyorsan davul zurnayla çığırtkan gezdir karşı taraf dinlemiyor. Sıkıntı bu. Kamuoyu, mantıki yahut dengeli açıklamalara hassas olmalı ki bu sorun prestij tartışması konusu olsun. Son analizde beşerler kendi hayatlarının değerlendirmesini yapıyorlar. ‘Nasıl yürüteceğim bu yaşamı’ sorusu karşılarına çıkıyor. Bunun siyasete yansıması başka bir sorun.”
“BÜYÜK ÇOĞUNLUK TEK TARAFLI BİLDİRİ ALGILIYOR”
“Büyük bir çoğunluk yalnızca tek istikametli ileti algılıyor. Yani başka tarafla ilgilenmiyor. İki tarafın argümanını tartışıp ‘mantıki olan nedir, bu açıklamalar benim hayatımı nasıl etkiliyor’ sorusunu sormuyor” tespitinde bulunan Prof. Dr. Korkut Boratav, ABD’deki son seçimlerden örnek vererek kelamlarını sürdürdü:
“Bu, Türkiye’ye mahsus değil. Dünyanın iktisat göstergeleri bakımından en gelişmiş ülkesi olan Amerika’da son yapılan başkanlık seçiminde kaybeden Trump’a, 70 küsur milyon insan oy verdi. Bunların 4’te 3’ü seçimlerin çalındığını, hile yoluyla Trump’ın kaybettiğine inanıyor. hiç bir objektif delil olmadığı, tekraren tartışıldığı, incelendiği, mahkemelere intikal ettiği biçimde, bu biçimde bir saplantı var.
Türkiye kamuoyunun seçmen kitlesinin Amerikan kamuoyunun seçmen kitlesinden daha rafine, daha bilgili, daha titiz olduğunu argüman edemeyiz.”
yatırım tavsiyesi içermez
Dövizin yükselişi, Türkiye’deki banka, şirket, gayrimenkul üzere varlıklarının ucuzlamasına niye oldu.
İspanya merkezli bankacılık devi BBVA, daha evvel Garanti Bankası’nın yüzde 49.85 payı için 7 milyar dolar ödemişti. BBVA geçen haftalarda Garanti Bankası’nın yüzde 50,15’i için 2,6 milyar dolar teklif ederek bankanın tamamına talip oldu. İki satın alma içindeki fark, Türk Lirası’ndaki değersizliğin, ülkedeki varlıkları “kelepir hale getirdiği” yorumlarına niye oldu.
“TEREDDÜT EŞİĞİ GİRİŞLERİ FRENLİYOR”
“Hocaların hocası” olarak bilinen iktisatçı Prof. Dr. Korkut Boratav, iktisattaki gelişmeleri Gerçek Gündem’den Sami Menteş’e kıymetlendirdi.
Garanti Bankası’nın satılışını hatırlatan Boratav, “Garanti Bankası’nın hissedarı olan Ispanyol bankası pay senetlerini ucuza aldı. Evvelden satın aldığı hisselere nazaran fazlaca daha ehven bir sayıyla bankanın büyük hissedarı oldu. İşte bu bir fırsattır” dedi
“BU FIRSATI KULLANANLAR OLACAK”
Yabancı yatırımcılardan uzun vadeli düşünenlerin gayrimenkula yöneldiğini kaydeden Boratav, yaşananlarla ilgili şunları kaydetti:
“Bunu mizahi biçimde de söz edebiliriz, ‘Türkiye ucuzluyor. Batan geminin malları, buyurun alışverişe girin.’ Tamam girin lakin girenler bakalım tıpkı kolaylılıkla çıkacak mı? Bu memleket yabancılara karşı girdiği yükümlülükleri yerine getirebilecek mi? Bir de bu soru var. Türkiye, milletlerarası sermaye açısında batan bir ülke izlenimi yaratmadığı için bu fırsatı kullananlar olacak. Bunu hem gayrimenkul satışları açısında birebir vakitte Borsa İstanbul’a giriş çıkışlar bakımından izleyebilirsiniz.”
“ŞU ANDA TÜRKİYE BANKACILIK SİSTEMİNE YANSIYAN BİR KRİZE GİRMEDİ”
Boratav, “Bütün sıkıntı şu; ekseriyetle bu iş, dış istikrarlarla ilgilidir. Bir ülkenin sermaye hareketlerine hassaslığı döviz giriş ve çıkışları ve buna ait beklentileri döviz fiyatlarını tırmandırır kimi vakit. Bir de ucuzlatır, tam zıddı de olur” dedi.
“Türkiye, 2000 yılına gerçek bu çeşitten bir krize girdi. Bunun çarpıcı sonuçları da oldu” diyen Boratav, 2001’de yaşananlarla ilgili “Türkiye’nin bütün özel dış borçları Hazine tarafınca üstlenildi. Bankalarınki dahil olmak üzere. Batan bankalar oldu. Şu anda bu biçimde bir dönemeçte değiliz. Ancak dünyada yaşanmış tecrübeler bu biçimde bir riskin ebediyen potansiyel olarak var olduğunu gösteriyor” tabirlerini kullandı.
Boratav, şunları kaydetti:
“Şu anda Türkiye bankacılık sistemine yansıyan bir krize girmedi. Dış borç ödemeleriyle ilgili bir krize girmedi. İpin ucu kaçarsa girer mi sanki diye o ihtimal daima gündemde. Şu ana kadar Türkiye’ye bakan milletlerarası sermaye, bu giriş çıkışları izliyor, işine geldiği vakit fırsatı kullanarak alım da yapıyor… Ama diyelim ki önümüzdeki 12 ayda Türkiye’nin dış borçlarıyla ilgili döndürmesi gereken 170-180 milyar dolarlık bir yükümlülüğü var. Vadesi geldikçe bunların bir ölçü döndürülmesine de kaynak veriyor milletlerarası bankalar. Ortada bir gazete manşetlerinde görüyorsunuzdur ‘Falanca banka 300 milyon dolarlık sendikasyon kredisi aldı…’ Yani büyük banklarımız parti parti dış borçlarını döndürmek için borç alıyorlar. Türkiye batık bir ülke olarak telakki edilmedikçe bu çark dönebiliyor.”
MADENLER YABANCILARIN ELİNE GEÇER Mİ?
Türkiye’deki varlıkların ucuzlaması kimi kaygıları de birlikteinde getiriyor. Türkiye’nin değerli şirketleri, madenleri ve yerleri, memleketler arası sermaye için ucuzlamış durumda. Ülkenin varlıklarının yabancıların eline geçme ihtimali bir müddetdir dillendiriliyor.
Korkut Boratav, bu ihtimalin olabileceğini belirterek, madenlerin yabancıların eline geçmesiyle ilgili “Madenler yabancılara geçer lakin çekicilik derecesine bağlı” yorumunda bulundu.
Boratav, kelamlarını şu biçimde sürdürdü:
“Türkiye’de yabancılar ilgisini çeken maden, minerallerde esasen önemli derecede yatırım yapmışlar. Ele geçirmelerine hiç bir mani yok. Altın madenleri gündemde sürekli vardır. Dünyanın en büyük altın kaynaklarına sahip ülkelerden biri Türkiye lakin var olan madenler yabancıların ilgisini çekiyor ve yabancılar bu madenlere giriyorlar da.”
“Bu sansasyonel bir haber değil” değerlendirmesinde bulunan Prof. Dr. Boratav, “‘Vatan satılmaz, vatan kanla savunulmuştur’ diyen bir söyleme sahiplenirseniz bu sizin için sorun olur. Ve emperyalizmin büyük senaryolarını biliyor ve izliyorsanız, bunun genel bir olay olduğunu bilirsiniz” dedi.
“SERSERİ MAYIN ÜZERE SAVRULUP GİDERSİN”
Güney Amerika ülkesi olan Bolivya’da geçen yıl ABD takviyeli darbeyle solcu önder Evo Morales iktidardan indirilmişti. Morales’in iktidardan darbeyle indirilmesinin art planında lityum madeni olduğunu hatırlatan Prof. Dr. Korkut Boratav, “Lityum madeni elektrikli araçlar için epey bedelli bir mineraldir. Bolivya’da son olan darbenin ardında, lityum zengini olan ülkedeki madenlerin kimin eline geçeceği olayı rol oynadığı söylenir” dedi.
Türkiye’deki yaşananları da bu açıdan kıymetlendiren Boratav, şunları kaydetti:
“Eğer yabancılar ilgilenirlerse bankaların çoğunluk paylarını alabilirler. Ancak bu husus hassas bir bahistir. Ulusal bankacılık diye bir kavrama sahip çıkarsanız, ki bence çıkmanız lazım… Bir ülkenin siyasal iktidarı kendi bankalar sisteminin kendi kontrolünün haricinde olmasını kabul etmemeli, sineye çekmemelidir. Bu bir bedel silsilesidir. Kendi finans sisteminize sahip çıkacaksınız, madenlerinizin, minerallerinizin yabancıların eline geçmesini önleyeceksiniz, teknolojiye hakim olup kendiniz çıkaracaksınız. Bu ulusal bağımsızlık denen kavramın ekonomik boyutudur. Kendi ekonomik mukadderatına hakim şayet olmazsan bu fırtınanın ortasında serseri mayın üzere savrulup gidersin”
İKTİDAR DIŞ GÜÇLERİ AÇIKLAMIYOR
İktidar ekonomik tabloyla ilgili yaptığı açıklamalarda, berbat gidişattan “dış güçleri” sorumlu tutuyor. Doların ucuzlamasıyla bir arada Türkiye’deki varlıklara spekülatörlerin daha ucuza sahip olabilecek olması bir risk olarak duruyor.
“Dış güçler bir telaffuz mevzusudur” diyen Boratav kelamlarını şöyleki sürdürdü:
“İktidarın dış güçler söylemi için muhalefet, kim bunlar açıkla diyor. Açıklıyor mu? Açıklamıyor. Türkiye kamuoyunun belirli bir ölçü kutuplaşmış bölünmesi var. Karşı tarafı dinlemiyorlar. İstediğin kadar ‘nerede bu dış güçler’ diye sor, istiyorsan afişe koy istiyorsan davul zurnayla çığırtkan gezdir karşı taraf dinlemiyor. Sıkıntı bu. Kamuoyu, mantıki yahut dengeli açıklamalara hassas olmalı ki bu sorun prestij tartışması konusu olsun. Son analizde beşerler kendi hayatlarının değerlendirmesini yapıyorlar. ‘Nasıl yürüteceğim bu yaşamı’ sorusu karşılarına çıkıyor. Bunun siyasete yansıması başka bir sorun.”
“BÜYÜK ÇOĞUNLUK TEK TARAFLI BİLDİRİ ALGILIYOR”
“Büyük bir çoğunluk yalnızca tek istikametli ileti algılıyor. Yani başka tarafla ilgilenmiyor. İki tarafın argümanını tartışıp ‘mantıki olan nedir, bu açıklamalar benim hayatımı nasıl etkiliyor’ sorusunu sormuyor” tespitinde bulunan Prof. Dr. Korkut Boratav, ABD’deki son seçimlerden örnek vererek kelamlarını sürdürdü:
“Bu, Türkiye’ye mahsus değil. Dünyanın iktisat göstergeleri bakımından en gelişmiş ülkesi olan Amerika’da son yapılan başkanlık seçiminde kaybeden Trump’a, 70 küsur milyon insan oy verdi. Bunların 4’te 3’ü seçimlerin çalındığını, hile yoluyla Trump’ın kaybettiğine inanıyor. hiç bir objektif delil olmadığı, tekraren tartışıldığı, incelendiği, mahkemelere intikal ettiği biçimde, bu biçimde bir saplantı var.
Türkiye kamuoyunun seçmen kitlesinin Amerikan kamuoyunun seçmen kitlesinden daha rafine, daha bilgili, daha titiz olduğunu argüman edemeyiz.”
yatırım tavsiyesi içermez