Massachusetts Teknoloji Enstitüsü’nden (MIT) Prof. Dr. Daron Acemoğlu, Türkiye yanlış bir biçimde iktisadın durumu fazlaca berbata giderken, Merkez Bankası rezervlerini kullanmaya başladığını tabir ederek, Türkiye’nin bu rezervleri kullanarak, ekonomik ıslahatları yapmak yerine anlaşılması sıkıntı olan siyasetlere yöneldiğini vurguladı.
Acemoğlu, “Bunun üzerine yurtharicinden gelen sermaye çekilmeye başlayınca Merkez Bankası daha fazla rezerv kullanmaya başladı. Bunu epeyce uzun vade sürdüremezsiniz. aslına bakarsan bu yüzden iktisat kurumlarında değişiklikler yapıp öbür siyasetlere yönelmeye çalıştılar. Fakat bunların hiçbirinin kredibilitesi yok. hiç biri de gerçek siyasetler değildi. Demokratik kurumlar zayıflayınca her ülke keyfi ve yanlış siyasetlere yöneliyor. İktisat bürokrasisinde şimdi hiç nitelikli insan kalmadı. Bu durum meçhullüğü ve krizi artırıyor. Türkiye her şeyi yanlışsız yapsa bile Merkez Bankası rezervlerin tıpkı düzeye gelmesi hayli güç” diye konuştu.
Türkiye iktisadının son 15 yıldır kalitesiz büyüdüğünü lisana getiren Acemoğlu, “Sürekliliği olmayan bir büyüme bu. Üstüne memleketler arası gelişmeleri de eklersek iktisadın geleceği parlak değil. Çok daha sıkıntı vakit içinder bizi bekliyor” ikazında bulundu.
Boğaziçi Üniversitesi İktisat Kısmı öğrencilerinin medya üretim kolektifi Özgür İktisat’ın Açık Dersleri’nin 16. sına katılan Prof. Dr. Daron Acemoğlu, Türkiye’de acayip bir kredi büyümesinin kelam konusu olduğunu vurguladı.
Prof. Dr. Daron Acemoğlu’nun konuşmasının satır başları şu biçimde:
– Son vakit içinderda Türkiye yalnızca kredilerle büyüdü ve tüketim tarafınca çekilen bir iktisat haline geldi.
– Gayri safi yurt içi hasılanın (GSYİH) neredeyse yüzde 30’u yatırıma gidiyor. Ancak bu yüzde 30’un yalnızca yüzde 10’u makina ve imalat yatırımlarına gidiyor, yüzde 20’si ise inşaata gidiyor. Çok istikrarsız bir büyüme. Bu sürdürülmesi hakikaten sıkıntı bir büyüme.
– Son periyotlara bakarsanız Türkiye’de artık özel bankalar hiç kredi vermiyorlar. Gelen krediler yalnızca devlet bankalarından.
– Yüksek kaliteli büyüme eşitsizliği azaltıyor. Kalitesiz büyüyorsanız bunu sürdürmek fazlaca sıkıntı. Giderek sorunları kat kat artırıyor. Bunlardan biri cari açık ve enflasyon. Enflasyon son devirlerde bir daha artıyor. Bu kimi sorunların bir semptomu.
– Covir-19 daha sonrası bu sorunlar birkaç kat arttı. Türkiye Covid periyodunda gerçek mali siyasetler kullanmadı. Önemli bir Covid darbesi yedi.
– Büyüme artıyor lakin daha kalitesiz bir büyümeye döndü.
ARTIK İSTİHDAM ARTIŞI DA YOK
– 2010’da büyümenin müspet istikameti istihdam yaratıyordu. Lakin artık istihdam artışı da yok. Genç işsizliği yüzde 25’ten inmiyor.
– Türkiye’de 2008’den daha sonra ekonomik kurumlar açısından önemli gerileme var. Yolsuzlukta önemli artış var. Demokrasiden uzaklaşıldı. Türkiye en hayli gazetecinin mahpusta olduğu ülke.
– Türkiye’de kurumsal gerileme 14 yıldır sürüyor. Bağımsız özel kuruluşların elden alınması 2006’da başlıyor. Buna karşın 2010’da Türkiye’ye önemli yatırımlar geldi. Türkiye’ye yatırımda bulunanlar kendi taleplerini yaratıyorlardı. Bence yabancı sermaye Türkiye’deki kurumsal kötüleşmeyi ya vaktinde görmedi ya da görmemeyi tercih etti. Yabancı sermaye sonrasındasında kısa vadeli yatırıma geçti. Ancak artık devasa yükseklikte faiz almadan yatırıma gelmek istemiyor. Bu da politik sistemin değişiminden kaynaklanıyor.
– Türkiye’de personel hakları hayli düşük. Bunların Avrupa ve ABD düzebir daha gelmesi fazlaca değerli.
DEMOKRASİ BİR LÜKS TÜKETİM UNSURU DEĞİL
– Türkiye siyasal olarak ekonomik olarak güç bir müddetçten geçiyor.
– Türkiye üzere ülkeler demokrasiden uzaklaştılar. Biroldukça ülke iktisat için demokrasinin kıymetli olmadığını düşünüyor. Demokrasi bir lüks tüketim unsuru değil. Ekonomimi için de hayli değerli. Bunu görmek istemeyenler var.
– Freedom House’ye göre, 2006’dan bu yana demokrasiden uzaklaşan ülkelerin sayısı artıyor. Demokrasinin geleceği hiç parlak değil. Covid-19’dan daha sonra demokrasiden uzaklaşanlar artacak.
yatırım tavsiyesi içermez
Acemoğlu, “Bunun üzerine yurtharicinden gelen sermaye çekilmeye başlayınca Merkez Bankası daha fazla rezerv kullanmaya başladı. Bunu epeyce uzun vade sürdüremezsiniz. aslına bakarsan bu yüzden iktisat kurumlarında değişiklikler yapıp öbür siyasetlere yönelmeye çalıştılar. Fakat bunların hiçbirinin kredibilitesi yok. hiç biri de gerçek siyasetler değildi. Demokratik kurumlar zayıflayınca her ülke keyfi ve yanlış siyasetlere yöneliyor. İktisat bürokrasisinde şimdi hiç nitelikli insan kalmadı. Bu durum meçhullüğü ve krizi artırıyor. Türkiye her şeyi yanlışsız yapsa bile Merkez Bankası rezervlerin tıpkı düzeye gelmesi hayli güç” diye konuştu.
Türkiye iktisadının son 15 yıldır kalitesiz büyüdüğünü lisana getiren Acemoğlu, “Sürekliliği olmayan bir büyüme bu. Üstüne memleketler arası gelişmeleri de eklersek iktisadın geleceği parlak değil. Çok daha sıkıntı vakit içinder bizi bekliyor” ikazında bulundu.
Boğaziçi Üniversitesi İktisat Kısmı öğrencilerinin medya üretim kolektifi Özgür İktisat’ın Açık Dersleri’nin 16. sına katılan Prof. Dr. Daron Acemoğlu, Türkiye’de acayip bir kredi büyümesinin kelam konusu olduğunu vurguladı.
Prof. Dr. Daron Acemoğlu’nun konuşmasının satır başları şu biçimde:
– Son vakit içinderda Türkiye yalnızca kredilerle büyüdü ve tüketim tarafınca çekilen bir iktisat haline geldi.
– Gayri safi yurt içi hasılanın (GSYİH) neredeyse yüzde 30’u yatırıma gidiyor. Ancak bu yüzde 30’un yalnızca yüzde 10’u makina ve imalat yatırımlarına gidiyor, yüzde 20’si ise inşaata gidiyor. Çok istikrarsız bir büyüme. Bu sürdürülmesi hakikaten sıkıntı bir büyüme.
– Son periyotlara bakarsanız Türkiye’de artık özel bankalar hiç kredi vermiyorlar. Gelen krediler yalnızca devlet bankalarından.
– Yüksek kaliteli büyüme eşitsizliği azaltıyor. Kalitesiz büyüyorsanız bunu sürdürmek fazlaca sıkıntı. Giderek sorunları kat kat artırıyor. Bunlardan biri cari açık ve enflasyon. Enflasyon son devirlerde bir daha artıyor. Bu kimi sorunların bir semptomu.
– Covir-19 daha sonrası bu sorunlar birkaç kat arttı. Türkiye Covid periyodunda gerçek mali siyasetler kullanmadı. Önemli bir Covid darbesi yedi.
– Büyüme artıyor lakin daha kalitesiz bir büyümeye döndü.
ARTIK İSTİHDAM ARTIŞI DA YOK
– 2010’da büyümenin müspet istikameti istihdam yaratıyordu. Lakin artık istihdam artışı da yok. Genç işsizliği yüzde 25’ten inmiyor.
– Türkiye’de 2008’den daha sonra ekonomik kurumlar açısından önemli gerileme var. Yolsuzlukta önemli artış var. Demokrasiden uzaklaşıldı. Türkiye en hayli gazetecinin mahpusta olduğu ülke.
– Türkiye’de kurumsal gerileme 14 yıldır sürüyor. Bağımsız özel kuruluşların elden alınması 2006’da başlıyor. Buna karşın 2010’da Türkiye’ye önemli yatırımlar geldi. Türkiye’ye yatırımda bulunanlar kendi taleplerini yaratıyorlardı. Bence yabancı sermaye Türkiye’deki kurumsal kötüleşmeyi ya vaktinde görmedi ya da görmemeyi tercih etti. Yabancı sermaye sonrasındasında kısa vadeli yatırıma geçti. Ancak artık devasa yükseklikte faiz almadan yatırıma gelmek istemiyor. Bu da politik sistemin değişiminden kaynaklanıyor.
– Türkiye’de personel hakları hayli düşük. Bunların Avrupa ve ABD düzebir daha gelmesi fazlaca değerli.
DEMOKRASİ BİR LÜKS TÜKETİM UNSURU DEĞİL
– Türkiye siyasal olarak ekonomik olarak güç bir müddetçten geçiyor.
– Türkiye üzere ülkeler demokrasiden uzaklaştılar. Biroldukça ülke iktisat için demokrasinin kıymetli olmadığını düşünüyor. Demokrasi bir lüks tüketim unsuru değil. Ekonomimi için de hayli değerli. Bunu görmek istemeyenler var.
– Freedom House’ye göre, 2006’dan bu yana demokrasiden uzaklaşan ülkelerin sayısı artıyor. Demokrasinin geleceği hiç parlak değil. Covid-19’dan daha sonra demokrasiden uzaklaşanlar artacak.
yatırım tavsiyesi içermez