BBC
“Şu an 20-30 TL olan bir kitabın satış fiyatını 70-80 TL’ye çıkaracağız. Bunu kâr etmek için değil, ziyan etmemek için yapacağız.”
Bu kelamlar, Kırmızı Kedi Yayınevi’nin sahibi Haluk Hepkon’a ilişkin.
Türkiye kitap kağıdını ithal eden bir ülke. Kitap kağıdının yanı sıra matbaa gereçleri de ithal ediliyor. Bu niçinle de ithalatta yaşanabilecek tedarik problemleri ve fiyat artışları haricinde döviz kurundaki yükselişler de Türkiye’de yayıncılığı olumsuz etkiliyor.
Covid-19 pandemisinden bu yana global tedarik problemleri niçiniyle Türkiye’de de kitap kağıdı fiyatları artıyor. Türkiye İstatistik Kurumu’nun Nisan 2021 bilgilerine nazaran, yüzde 45 zamlanan kağıt ve kağıt eserleri yıllık bazda en epey zamlanan üç eserden biri oldu.
TL’nin Euro karşısındaki süratli paha kaybı da, Euro ile yapılan kağıt ve matbaa ticaretini de derinden etkiledi.
Heretik Yayıncılık kur artışı, kağıt maliyetlerindeki olağanüstü artış, üretim sürecindeki bütün etapların peşin olarak işlemeye başlaması, kapak kağıdının olmaması niçinleriyle baskısı biten kitaplarını bir daha basmayacağını duyurdu.
Agora Kitaplığı da elzem kitaplar dışında baskılarını durdurduğunu ilan ederken daha bir epey yayınevi ise kitaplarındaki satış meblağlarına uygulayacakları artırımları gündemlerine aldı.
Finansman krizi
BBC Türkçe‘nin görüştüğü yayıncılardan Dergah Yayınları sahibi Asım Onur Erverdi, bölümde bir finansman krizi ile karşı karşıya kaldıklarnı söylüyor.
“Diyelim ki 10 TL’ye bir kitap sattık. Maliyetleriniz 6 TL idi. Maliyetlerimiz 10 TL oldu. Fakat ürettiğiniz 10 TL’lik kitabın gelirini de siz 6 ay daha sonra tahsil edeceksiniz. Bu büyük bir finansman krizidir yayınevleri için. Bu sürdürülemezdir. Sattığı eseri yerine koyamama ihtimalini doğurur.”
Okurun alım gücü ve artırımlar
40 yayınevinin ortağı ve üyesi olduğu Yayıncılar Kooperatifi’nin (YAYKOOP) İdare Heyeti Lideri ve Tekin Yayınevi Genel Yayın Direktörü Elif Akkaya, yayıncıların yeni kitap basabilmek ve maliyetlerini de karşılamaları için fiyat artışına gitmesinin kaçınılmaz olduğunu söylüyor.
Lakin okurun da alım gücünün düştüğünü belirten Akkaya, bu yüzden yeni üretimlere karşın artırımlı fiyatlarla satışların düşeceğini; bunun da daralmayı ve iflasları birlikteinde getireceğini savunuyor. Akkaya’ya bakılırsa bu ıstırap en çok küçük ve orta ölçekli yayıncıları vuracak.
BBC
Albayrak Medya Grubu’na bağlı Ketebe Yayınları’nın yayın direktörü Furkan Çalışkan, yayıncılığın bir öbür ögesi olan yabancı lisanda yazılmış kitaplara ödenen telifleri işaret ederek artan döviz kuruyla bir arada ödenecek fiyatların de artacağına dikkat çekiyor.
Furkan Çalışkan, kendileri üzere büyük yayıncıların ödünler vererek bu vakitte bir ölçü ayakta kalabileceğini fakat yılda 10-12 kitap basan yayıncıların işlerini sürdürebilmesinin epey sıkıntı olduğunu söylüyor.
Çalışkan, bu niçinle bu biçimdesi bir müddetçte devletin bilhassa butik yayıncılara muhafaza kalkanı sağlaması gerektiğini düşünüyor.
YAYKOOP’tan Akkaya da finansal olarak etkilenen 7-8 yayınevinin tükenen kitaplarını bir daha üretemeyeceğini duyduğunu aktarıyor.
Stok maliyeti ve kurumlar vergisi
Agora Kitaplığı’ndan Osman Akınhay’a bakılırsa kitap yayımlamanın aritmetiğinin bozuldu.
Evvelce 2 bin adet basılan bir kitabın, 1400-1500 adet satmasından daha sonra yayınevine kar ettirdiğini lakin bugün durumların ziyadesiyle değiştiğini belirten Akınhay, artık 2 binden çok satan kitabın dahi kâr ettiremeyeceğini söz ediyor.
Getty Images
Akınhay ayrıyeten stok maliyeti ve vergilerin altını çiziyor:
“Stok maliyeti ve yüzde 25’lik kurumlar vergisi değerli bir şey. Diyelim ki bin adet kitap basıyorsunuz ve 500 adetini de dağıtıyorsunuz. Maliye bunun kurumlar vergisini, bastığınız tüm kitabı nasıl olsa satacaksınız diyerek sizden süreksiz peşin vergi olarak alıyor. Satmadığınız kitabın vergisini ödüyorsunuz. Ayrıyeten dağıtmadığınız kitabı da stokluyorsunuz.”
‘Kültürle kurulan münasebet ziyan nazarancek’
Yayıncılıkta bu biçimde bir tablo ortaya çıkarken Kırmızı Kedi’den Hepkon, kitap fiyatlarının artmasıyla okuma alışkanlığı esasen berbat olan toplumun gündeminden düzgünce kitapları çıkarabileceğini düşünüyor.
Ketebe Yayınları’ndan Furkan Çalışkan, “Kriz devirlerinde beşerler kültürel harcamalarını kısar. Bu anlaşılabilir bir durumdur. Ancak insanların kitap alımı ve kültürle kurduğu münasebet ziyan bakılırsacek” diyor.
BBC
Asım Onur Erverdi ise çeviri kitapların daha seyrekleşebileceğine işaret ediyor:
“Yeni başlıkların Türkçeye kazandırılmasıyla ilgili problemler artacak.”
Tahlil teklifleri neler?
Pekala yayıncılar nasıl bir tahlil öngörüyor?
Furkan Çalışkan artan dövizin tek sorun olmadığını, küresel fiyat artışlarının pandemiden bu yana yayıncılığı olumsuz etkilediğini tabir ediyor.
Lakin Hepkon ise Türkiye’nin bu sorunun üstesinden gelebilmek ismine hammadde yani kitap kağıdı üretimine başlaması gerektiğini düşünüyor.
En büyük zahmetlerden birisinin bu olduğunu söyleyen Hepkon, “Yurt dışına gidince fark ediyorum. Yabancı yayıncılara Türkiye’nin kitap kağıdı üretmediğini anlatıyorum lakin anlamıyorlar” diyor.
Dergah Yayınları’ndan Erverdi de bu sıkıntıya dikkat çekiyor. Dünyadaki kağıt üreticilerinin birbirinden haberdar olduğunu, bir üreticinin fiyatını artırdığında diğer bir ülkedeki öbür üreticinin de meblağlarını artırdığını söylüyor.
Getty Images
Fakat Türkiye’nin kağıt üretmek kadar kağıdın hammaddesi selüloza da ulaşması gerektiğini vurgulayan Erverdi şu biçimde devam ediyor:
“Fabrika kursak da hammademiz selüloz. Örneğin kağıt 800 euro ise, selüloz da 650 euro. Selüloz sorununu çözemediğiniz sürece bu sorun sürer.”
Döviz kurundaki artışa karşılık kurun sabitlenmesi öbür tekliflerden biri olarak öne çıkıyor. YAYKOOP’tan Akkaya bunun şayet olmazsa olmazlardan birisi olduğunu lisana getiriyor.
‘Üniversite kütüphaneleri daha fazla kitap almalı’
Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın birtakım takviyelerinin geçtiğimiz senelera nazaran çok olumlu bulan Çalışkan, bir daha de kamunun küçük yayıncıların birkaç baskısını garanti etmesinin epeyce değerli bir dayanak olacağını belirtiyor.
Erverdi’ye bakılırsa vilayet ve ilçe kütüphaneleri üzere büyük yatırımlarla açılan özel ve kamu üniversitelerinin de kütüphanelerine tertipli kitap alışı yapması, yayınevlerini ayakta tutması kadar gençlerin kitaba ulaşma konusunda çok kıymetli:
“Üniversite öğrencileri epey büyük eza çekiyor. Üniversite kütüphanesine gittiğinde istediği kitabını bulabilmeli. Üniversite ona bu imkanı verebilmeli. Bir binaya milyar TL harcanıyor. Bunun cüzi bir oranı kitaba ulaşmak için de verebilmeli. Bilgiye ulaşımın imkanını artırılmalı. Bu otomatik bir sübvansiyon oluşturacaktır.”
Kesim temsilcilerinin gereğince bir ortaya gelemediğini lisana getiren Furkan Çalışkan diğer bir meseleye daha dikkat çekiyor:
“Kitapla ilgili okurun lehine olacak bir piyasa düzenlemesi olsa fazlaca hoş olur. Baş başa verip kitapçılar, kitapçı zincirler, yayıncılar, bakanlık bir masaya oturmalı. Fakat aktörler bir ortaya gelemeiyor. İki aktör var ise, üçüncüsü yok. Sabit fiyat maddesinden bahsediliyor lakin biz bilgi almadık, bilgilerinı bilmiyoruz. İndirimler nasıl düzenlenecek bilmiyoruz. Kitapta KDV yok ancak bunun bile başarılı olup olmadıgını değerlendiremedik. Bu sektörel de bir sorun.”
yatırım tavsiyesi içermez
“Şu an 20-30 TL olan bir kitabın satış fiyatını 70-80 TL’ye çıkaracağız. Bunu kâr etmek için değil, ziyan etmemek için yapacağız.”
Bu kelamlar, Kırmızı Kedi Yayınevi’nin sahibi Haluk Hepkon’a ilişkin.
Türkiye kitap kağıdını ithal eden bir ülke. Kitap kağıdının yanı sıra matbaa gereçleri de ithal ediliyor. Bu niçinle de ithalatta yaşanabilecek tedarik problemleri ve fiyat artışları haricinde döviz kurundaki yükselişler de Türkiye’de yayıncılığı olumsuz etkiliyor.
Covid-19 pandemisinden bu yana global tedarik problemleri niçiniyle Türkiye’de de kitap kağıdı fiyatları artıyor. Türkiye İstatistik Kurumu’nun Nisan 2021 bilgilerine nazaran, yüzde 45 zamlanan kağıt ve kağıt eserleri yıllık bazda en epey zamlanan üç eserden biri oldu.
TL’nin Euro karşısındaki süratli paha kaybı da, Euro ile yapılan kağıt ve matbaa ticaretini de derinden etkiledi.
Heretik Yayıncılık kur artışı, kağıt maliyetlerindeki olağanüstü artış, üretim sürecindeki bütün etapların peşin olarak işlemeye başlaması, kapak kağıdının olmaması niçinleriyle baskısı biten kitaplarını bir daha basmayacağını duyurdu.
Agora Kitaplığı da elzem kitaplar dışında baskılarını durdurduğunu ilan ederken daha bir epey yayınevi ise kitaplarındaki satış meblağlarına uygulayacakları artırımları gündemlerine aldı.
Finansman krizi
BBC Türkçe‘nin görüştüğü yayıncılardan Dergah Yayınları sahibi Asım Onur Erverdi, bölümde bir finansman krizi ile karşı karşıya kaldıklarnı söylüyor.
“Diyelim ki 10 TL’ye bir kitap sattık. Maliyetleriniz 6 TL idi. Maliyetlerimiz 10 TL oldu. Fakat ürettiğiniz 10 TL’lik kitabın gelirini de siz 6 ay daha sonra tahsil edeceksiniz. Bu büyük bir finansman krizidir yayınevleri için. Bu sürdürülemezdir. Sattığı eseri yerine koyamama ihtimalini doğurur.”
Okurun alım gücü ve artırımlar
40 yayınevinin ortağı ve üyesi olduğu Yayıncılar Kooperatifi’nin (YAYKOOP) İdare Heyeti Lideri ve Tekin Yayınevi Genel Yayın Direktörü Elif Akkaya, yayıncıların yeni kitap basabilmek ve maliyetlerini de karşılamaları için fiyat artışına gitmesinin kaçınılmaz olduğunu söylüyor.
Lakin okurun da alım gücünün düştüğünü belirten Akkaya, bu yüzden yeni üretimlere karşın artırımlı fiyatlarla satışların düşeceğini; bunun da daralmayı ve iflasları birlikteinde getireceğini savunuyor. Akkaya’ya bakılırsa bu ıstırap en çok küçük ve orta ölçekli yayıncıları vuracak.
BBC
Albayrak Medya Grubu’na bağlı Ketebe Yayınları’nın yayın direktörü Furkan Çalışkan, yayıncılığın bir öbür ögesi olan yabancı lisanda yazılmış kitaplara ödenen telifleri işaret ederek artan döviz kuruyla bir arada ödenecek fiyatların de artacağına dikkat çekiyor.
Furkan Çalışkan, kendileri üzere büyük yayıncıların ödünler vererek bu vakitte bir ölçü ayakta kalabileceğini fakat yılda 10-12 kitap basan yayıncıların işlerini sürdürebilmesinin epey sıkıntı olduğunu söylüyor.
Çalışkan, bu niçinle bu biçimdesi bir müddetçte devletin bilhassa butik yayıncılara muhafaza kalkanı sağlaması gerektiğini düşünüyor.
YAYKOOP’tan Akkaya da finansal olarak etkilenen 7-8 yayınevinin tükenen kitaplarını bir daha üretemeyeceğini duyduğunu aktarıyor.
Stok maliyeti ve kurumlar vergisi
Agora Kitaplığı’ndan Osman Akınhay’a bakılırsa kitap yayımlamanın aritmetiğinin bozuldu.
Evvelce 2 bin adet basılan bir kitabın, 1400-1500 adet satmasından daha sonra yayınevine kar ettirdiğini lakin bugün durumların ziyadesiyle değiştiğini belirten Akınhay, artık 2 binden çok satan kitabın dahi kâr ettiremeyeceğini söz ediyor.
Getty Images
Akınhay ayrıyeten stok maliyeti ve vergilerin altını çiziyor:
“Stok maliyeti ve yüzde 25’lik kurumlar vergisi değerli bir şey. Diyelim ki bin adet kitap basıyorsunuz ve 500 adetini de dağıtıyorsunuz. Maliye bunun kurumlar vergisini, bastığınız tüm kitabı nasıl olsa satacaksınız diyerek sizden süreksiz peşin vergi olarak alıyor. Satmadığınız kitabın vergisini ödüyorsunuz. Ayrıyeten dağıtmadığınız kitabı da stokluyorsunuz.”
‘Kültürle kurulan münasebet ziyan nazarancek’
Yayıncılıkta bu biçimde bir tablo ortaya çıkarken Kırmızı Kedi’den Hepkon, kitap fiyatlarının artmasıyla okuma alışkanlığı esasen berbat olan toplumun gündeminden düzgünce kitapları çıkarabileceğini düşünüyor.
Ketebe Yayınları’ndan Furkan Çalışkan, “Kriz devirlerinde beşerler kültürel harcamalarını kısar. Bu anlaşılabilir bir durumdur. Ancak insanların kitap alımı ve kültürle kurduğu münasebet ziyan bakılırsacek” diyor.
BBC
Asım Onur Erverdi ise çeviri kitapların daha seyrekleşebileceğine işaret ediyor:
“Yeni başlıkların Türkçeye kazandırılmasıyla ilgili problemler artacak.”
Tahlil teklifleri neler?
Pekala yayıncılar nasıl bir tahlil öngörüyor?
Furkan Çalışkan artan dövizin tek sorun olmadığını, küresel fiyat artışlarının pandemiden bu yana yayıncılığı olumsuz etkilediğini tabir ediyor.
Lakin Hepkon ise Türkiye’nin bu sorunun üstesinden gelebilmek ismine hammadde yani kitap kağıdı üretimine başlaması gerektiğini düşünüyor.
En büyük zahmetlerden birisinin bu olduğunu söyleyen Hepkon, “Yurt dışına gidince fark ediyorum. Yabancı yayıncılara Türkiye’nin kitap kağıdı üretmediğini anlatıyorum lakin anlamıyorlar” diyor.
Dergah Yayınları’ndan Erverdi de bu sıkıntıya dikkat çekiyor. Dünyadaki kağıt üreticilerinin birbirinden haberdar olduğunu, bir üreticinin fiyatını artırdığında diğer bir ülkedeki öbür üreticinin de meblağlarını artırdığını söylüyor.
Getty Images
Fakat Türkiye’nin kağıt üretmek kadar kağıdın hammaddesi selüloza da ulaşması gerektiğini vurgulayan Erverdi şu biçimde devam ediyor:
“Fabrika kursak da hammademiz selüloz. Örneğin kağıt 800 euro ise, selüloz da 650 euro. Selüloz sorununu çözemediğiniz sürece bu sorun sürer.”
Döviz kurundaki artışa karşılık kurun sabitlenmesi öbür tekliflerden biri olarak öne çıkıyor. YAYKOOP’tan Akkaya bunun şayet olmazsa olmazlardan birisi olduğunu lisana getiriyor.
‘Üniversite kütüphaneleri daha fazla kitap almalı’
Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın birtakım takviyelerinin geçtiğimiz senelera nazaran çok olumlu bulan Çalışkan, bir daha de kamunun küçük yayıncıların birkaç baskısını garanti etmesinin epeyce değerli bir dayanak olacağını belirtiyor.
Erverdi’ye bakılırsa vilayet ve ilçe kütüphaneleri üzere büyük yatırımlarla açılan özel ve kamu üniversitelerinin de kütüphanelerine tertipli kitap alışı yapması, yayınevlerini ayakta tutması kadar gençlerin kitaba ulaşma konusunda çok kıymetli:
“Üniversite öğrencileri epey büyük eza çekiyor. Üniversite kütüphanesine gittiğinde istediği kitabını bulabilmeli. Üniversite ona bu imkanı verebilmeli. Bir binaya milyar TL harcanıyor. Bunun cüzi bir oranı kitaba ulaşmak için de verebilmeli. Bilgiye ulaşımın imkanını artırılmalı. Bu otomatik bir sübvansiyon oluşturacaktır.”
Kesim temsilcilerinin gereğince bir ortaya gelemediğini lisana getiren Furkan Çalışkan diğer bir meseleye daha dikkat çekiyor:
“Kitapla ilgili okurun lehine olacak bir piyasa düzenlemesi olsa fazlaca hoş olur. Baş başa verip kitapçılar, kitapçı zincirler, yayıncılar, bakanlık bir masaya oturmalı. Fakat aktörler bir ortaya gelemeiyor. İki aktör var ise, üçüncüsü yok. Sabit fiyat maddesinden bahsediliyor lakin biz bilgi almadık, bilgilerinı bilmiyoruz. İndirimler nasıl düzenlenecek bilmiyoruz. Kitapta KDV yok ancak bunun bile başarılı olup olmadıgını değerlendiremedik. Bu sektörel de bir sorun.”
yatırım tavsiyesi içermez