Türkiye’de ihracat rekorlar kırarken, taşımacı meselelerini çözmeye çalışıyor. Pandemiyle birlikte hem e-ticaret tıpkı vakitte milletlerarası taşımaların sürat kazanması lojistikçinin araç gereksinimini artırdı. Araç üreticileri 2020’nin üçüncü çeyreğinden bu yana artarak devam eden taleple karşı karşıya. Geçen yıl salgın önlemlerinin kısıtladığı üretim tarafında bu yıl çip başta olmak üzere hammadde kaynaklı krizler yaşanıyor. Karayolunda son aylarda ihracatın artmasına rağmen ithalatın bu sürate yetişememesi de araç muhtaçlığını artıran bir öteki niye olarak öne çıkıyor. İhracat seferi yapan TIR’ların ithalat yükü bulmakta zorlandığı için dönüş mühleti uzadı.
Dünya gazetesinden Aysel Yücel’in haberine göre, tedarik sorunlarının hammadde maliyetlerini değerli oranda artırdığına dikkat çeken bölüm yetkilileri, “Maliyetlerle bir arada terminlerin de hayli ileri kayması fiyat artışlarını kaçınılmaz kılarken, bu artışlar bile üreticilerin kar/zarar belirsizliklerini gideremiyor” dedi. Kur artışı da alımlı ve kamyon fiyatlarını üst çeken bir öteki niye. Yalnızca kur artışı niçiniyle fiyatlar yılbaşından bu yana yüzde 20 arttı. Bunun üzerine, hammadde krizi kaynaklı maliyet artışları da eklenince bir TIR’ın fiyatı 1 milyon TL’yi geçti. Sıfırdaki bulunurluk sorunu ikinci elde de fiyatları uçurdu. Ocak ayından bu yana ikinci el cazibeli ve kamyon fiyatları yaklaşık yüzde 100 artarak 800 bin TL’ye kadar çıktı. Öte yandan, ikinci elde de araç bulunurluk sorunu başladı.
“2022’DE ÜRETİM SORUNU DEVAM EDECEK”
Otomotiv Sanayii Derneği (OSD) Lideri Haydar Yenigün, çip krizinin yalnızca araba değil cazip dahil her türlü araç üretimini aksattığını tabir etti.
Ağır Ticari Araçlar Derneği (TAİD) Lideri Ömer Bursalıoğlu ise, üretimde yaşanan zahmetlerin gelecek yıl da süreceğini lisana getirerek şunları söylemiş oldu:
“Hem kapasitelerin tam kullanılamaması, hem üretim faaliyetlerine bilhassa çip kaynaklı sıkıntılardan ötürü sık sık orta verilmesi, tıpkı vakitte hammadde maliyetlerindeki yüzde 100’ü aşan artışlar tüm dünyada otomotiv kesimini zorlayan etkenler olmaya devam ediyor. Tüm dünyada tedarik sıkıntılarına yol açan yarı iletken çiplerin teminindeki sorunun 2022 yılının başlarında da devam edeceği görülüyor. Bu da bir mühlet daha üretim kapasitelerinin tam kullanılamayacağı, yani dünya genelinde talebin tam karşılanamayacağı manasına geliyor.”
Man Kamyon ve Otobüs A.Ş Yöneticisi Serkan Sara da çip kaynaklı bir tedarik probleminin artan müşteri talebiyle birleşmesi niçiniyle üretim tarafında şiddetli bir müddetçten geçtiklerini söylemiş oldu.
NAVLUN KRİZİ KARAYOLLARINA SIÇRADI
Denizyolundaki konteyner krizinin yanı sıra demiryolunda yolcu trafiğinin olağana dönmesiyle büyüyen kapasite sorunu, milletlerarası taşımalarda yüklerin karayoluna kaymasına niye oldu. Talep artışının yanı sıra ithalat ve ihracat içindeki makasın açılması navlunda da istikrarları değiştirdi. Ocak ayından bu yana karayolu navlunu yüzde 30’a yakın arttı. Almanya’ya taşımalar sefer başına 3.500 dolardan 4.500 dolara kadar yükselirken, İtalya rotasında da navlun 2.800 dolardan 3.700 dolara kadar çıktı. Öteki yandan, İngiltere’ye yönelik taşımalarda da navlun 7.000 dolara kadar çıkmış durumda.
TREYLER ÜRETİCİSİ DE TALEBE YETİŞEMİYOR
Üretimde yalnızca cazibeli tarafında sorun yaşanmıyor. Çekicinin üzerinde yükün konulduğu treyler siparişleri de arttı lakin vaktinde karşılanamıyor. Alman treyler üreticisi Schmitz Cargobull’un Türkiye Satış Yöneticisi Nihat Ayhan, ağır ticaride tüm üreticilerin teslimat tarihlerinin, planlamanın epeyce ötesinde ileriye sarktığını lisana getirdi. Nihat Ayhan, “Ağır ticaride teslimatlar için pazarda artık 2022’nin ikinci yarısı konuşuluyor. 2021’in başından beri neredeyse tüm hammadde ve orta mallarda tedarik sorunları yaşanıyor. Çip, tahminen de bunlardan en tanınan olanı fakat yalnız değil. Birfazlaca temel bileşende önemli darboğazlar var” diye konuştu.
yatırım tavsiyesi içermez
Dünya gazetesinden Aysel Yücel’in haberine göre, tedarik sorunlarının hammadde maliyetlerini değerli oranda artırdığına dikkat çeken bölüm yetkilileri, “Maliyetlerle bir arada terminlerin de hayli ileri kayması fiyat artışlarını kaçınılmaz kılarken, bu artışlar bile üreticilerin kar/zarar belirsizliklerini gideremiyor” dedi. Kur artışı da alımlı ve kamyon fiyatlarını üst çeken bir öteki niye. Yalnızca kur artışı niçiniyle fiyatlar yılbaşından bu yana yüzde 20 arttı. Bunun üzerine, hammadde krizi kaynaklı maliyet artışları da eklenince bir TIR’ın fiyatı 1 milyon TL’yi geçti. Sıfırdaki bulunurluk sorunu ikinci elde de fiyatları uçurdu. Ocak ayından bu yana ikinci el cazibeli ve kamyon fiyatları yaklaşık yüzde 100 artarak 800 bin TL’ye kadar çıktı. Öte yandan, ikinci elde de araç bulunurluk sorunu başladı.
“2022’DE ÜRETİM SORUNU DEVAM EDECEK”
Otomotiv Sanayii Derneği (OSD) Lideri Haydar Yenigün, çip krizinin yalnızca araba değil cazip dahil her türlü araç üretimini aksattığını tabir etti.
Ağır Ticari Araçlar Derneği (TAİD) Lideri Ömer Bursalıoğlu ise, üretimde yaşanan zahmetlerin gelecek yıl da süreceğini lisana getirerek şunları söylemiş oldu:
“Hem kapasitelerin tam kullanılamaması, hem üretim faaliyetlerine bilhassa çip kaynaklı sıkıntılardan ötürü sık sık orta verilmesi, tıpkı vakitte hammadde maliyetlerindeki yüzde 100’ü aşan artışlar tüm dünyada otomotiv kesimini zorlayan etkenler olmaya devam ediyor. Tüm dünyada tedarik sıkıntılarına yol açan yarı iletken çiplerin teminindeki sorunun 2022 yılının başlarında da devam edeceği görülüyor. Bu da bir mühlet daha üretim kapasitelerinin tam kullanılamayacağı, yani dünya genelinde talebin tam karşılanamayacağı manasına geliyor.”
Man Kamyon ve Otobüs A.Ş Yöneticisi Serkan Sara da çip kaynaklı bir tedarik probleminin artan müşteri talebiyle birleşmesi niçiniyle üretim tarafında şiddetli bir müddetçten geçtiklerini söylemiş oldu.
NAVLUN KRİZİ KARAYOLLARINA SIÇRADI
Denizyolundaki konteyner krizinin yanı sıra demiryolunda yolcu trafiğinin olağana dönmesiyle büyüyen kapasite sorunu, milletlerarası taşımalarda yüklerin karayoluna kaymasına niye oldu. Talep artışının yanı sıra ithalat ve ihracat içindeki makasın açılması navlunda da istikrarları değiştirdi. Ocak ayından bu yana karayolu navlunu yüzde 30’a yakın arttı. Almanya’ya taşımalar sefer başına 3.500 dolardan 4.500 dolara kadar yükselirken, İtalya rotasında da navlun 2.800 dolardan 3.700 dolara kadar çıktı. Öteki yandan, İngiltere’ye yönelik taşımalarda da navlun 7.000 dolara kadar çıkmış durumda.
TREYLER ÜRETİCİSİ DE TALEBE YETİŞEMİYOR
Üretimde yalnızca cazibeli tarafında sorun yaşanmıyor. Çekicinin üzerinde yükün konulduğu treyler siparişleri de arttı lakin vaktinde karşılanamıyor. Alman treyler üreticisi Schmitz Cargobull’un Türkiye Satış Yöneticisi Nihat Ayhan, ağır ticaride tüm üreticilerin teslimat tarihlerinin, planlamanın epeyce ötesinde ileriye sarktığını lisana getirdi. Nihat Ayhan, “Ağır ticaride teslimatlar için pazarda artık 2022’nin ikinci yarısı konuşuluyor. 2021’in başından beri neredeyse tüm hammadde ve orta mallarda tedarik sorunları yaşanıyor. Çip, tahminen de bunlardan en tanınan olanı fakat yalnız değil. Birfazlaca temel bileşende önemli darboğazlar var” diye konuştu.
yatırım tavsiyesi içermez