İktidarın ‘Kur muhafazalı TL vadeli mevduat ürünü’nde fatura yurttaşa çıkacak

İktidar mevduata kur farkı ödenmesini önbakılırsan sistemin ismini “Kur muhafazalı TL vadeli mevduat ürünü” koydu. Sisteme bakılırsa 3, 6, 9 ve 12 ay vadeler ile hesap açılabilecek. Vadedilk evvel para çekilirse faiz yanacak. Üstelik de hesap bakiyesi düşük kur üzerinden güncellenecek. Ekonomistlere nazaran orta vadede riskleri artıracak sistemin yükü yurttaşın üzerinde kalacak.

Hazine ve Maliye Bakanlığı, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın evvelki gün deklare ettiğı sistemin nasıl işleyeceğini yazılı açıklama ile duyurdu. Açıklamaya bakılırsa, birikimlerini TL mevduat olarak pahalandıran vatandaşların kurdaki oynaklık karşısında mağdur olmaması için “kur muhafazalı TL vadeli mevduat ürünü” devreye alındı. Sistem şu biçimde işleyecek:

– Gerçek bireylerce TL vadeli hesaplar üzerinde işleyecek faiz ile hesap açılış ve vade tarihlerindeki kur değişim oranı kıyaslanacak, yüksek olan oran üzerinden hesap nemalandırılacak ve bu mevduat eserine stopaj uygulanmayacak. Kur farkı hesaplamaları için Merkez Bankası (MB) her gün saat 11.00’de dolar döviz alış kuru yayımlayacak.

– Vade sonunda kur değişiminin faiz oranı üzerinde kalması halinde oluşabilecek fark, müşteri hesabına TL olarak yansıtılacak. Hesaplar 3, 6, 9 ve 12 ay vadeler ile açılabilecek. Asgarî faiz oranı, MB siyaset faiz oranı olarak uygulanacak.

– Sisteme isteyen her banka katılabilecek. Vadedilk evvel hesaptan para çekilmesi durumunda hesap vadesiz hesaba dönüşecek. Faiz hakkı ortadan kalkacak.

ORTA VADEDE RİSKLİ

Sistemin duyurulmasının akabinde kurlarda sert iniş çıkışlar yaşandı. Dolar/TL dün 18.4 rekorunu kırdıktan daha sonra 11 liraya kadar indi. Akşam saatlerinde ise 12 TL’ye geriledi.

Ekonomistlere bakılırsa plan “örtülü bir faiz artırımı” manasına geliyor. Hazine’ye getirilecek yükün de iktisat üzerinde orta uzun vadede risk yaratabileceğine dikkat çekiliyor. Birtakım bankacılara görde sistem için teknik bir altyapı gerekiyor.

Ekonomist Cihan İhtilal Zelyut, “Firmaların Türkiye’de kur düştükçe alım yaptığını biliyoruz. Zira Merkez Bankası datalarına göre, 170 milyar dolarlık bir kısa vadeli borç yükü özel kesimin üstünde. ötürüsıyla gerileyen kuru alım fırsatı olarak bakılırsacek hukuksal bireyler kurun düşüşüne müsaade etmeyecektir. Öbür bir nokta da kurun artışında ana etkenin enflasyon olduğunu unutmamamız gerektiğidir.

Prof. Dr. Sadi Uzunoğlu da “Şu anda dünyada uygulandığına şahit olmadığım bir program bu. Burada kur riski kamunun üzerine kalıyor. Düşük de olsa başarılı olma bahtı var. Türkiye’nin artık cari açık vermemesi lazım. Bu da büsbütün ihracata dayalı bir büyüme modeli izlenecek demektir” dedi.


DÜNYADA GÖRÜLMEMİŞ UYGULAMA

Sanayi ve ticaret odaları liderleri yeni kur muhafazalı mevduat aracını olumlu buldu. Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği Lideri Rifat Hisarcıklıoğlu, istikrara yönelik önlemleri olumlu karşıladıklarını belirtti. İstanbul Ticaret Odası Lideri Şekib Avdagiç ise üyelerine davette bulunarak “Fiyatlar roket suratında çıkıp paraşüt suratında inmemeli, fiyatlara hemen güncelleme yapılmalı” Ankara Ticaret Odası (ATO) Lideri Baran da “Türk Lirası’na inancı tesis eden tüm adımları destekliyoruz.Kurlardaki gerilemeyi dikkate alarak tutarlarımızı revize edelim” açıklamasında bulundu. Denizbank Genel Müdürü Hakan Ateş, yeni uygulamanın alışılmışın haricinde olduğunu söyleyerek “Sonuçta bu benim dünyada görmediğim yeni bir uygulama, çalışır çalışmaz diye karar vermek hakikat değil. Lakin şunu söyleyebiliriz istikrar her insanın faydasına. Bankalar parayı faiz düşerken kazanır, yükselirken değil” dedi. Türkiye’nin yeni ekonomik modeli için 90 günlük bir fırsat penceresi açıldığını söyleyen İş Bankası Genel Müdürü Hakan Ortan ise bir günde 1.75 milyar dolarlık dövizin bozdurulduğunu belirtti. Ortan, “Ben kredi faizlerinde süratli bir düşüş beklerim” dedi.

yatırım tavsiyesi içermez
 
Üst