Kongre, fuar, aktiflik, teşvik seyahatleri ve düğün üzere tertiplerin çatı kuruluşu I-MICE’nin (Meetings, Incentives, Congress, Events & Exhibitions) Lideri Hüseyin Kurt, yıllık 10 milyar dolarlık ekonomik hacim yaratan ve 500 bin şahsa direkt istihdam sağlayan kesimin can çekiştiğini vurguladı.
Kurt, “Bizim dalda fazlaca fazla kapanan firma var, lakin maalesef sesimizi duyuramıyoruz. Gözler bizi görmüyor, kulaklar bizi işitmiyor. Bu dala el uzatılmazsa bırakın eski günlerin yanından, köşesinden geçemeyiz. Batarız. Yazıktır günahtır” dedi. MICE sanayisinin nitekim S.O.S. modunda olduğuna dikkat çeken Hüseyin Kurt ile dalın yaşadığı derin krizi konuştuk.
15 AYDIR FATURA KESEMİYORUZ
– MICE ne kadarlık bir ekonomiyi temsil ediyor?
MICE büyük bir sanayi. Binlerce firma ve alt tedarikçisiyle bir arada 500 binden çok bireye direkt iş imkânı sağlıyoruz. Yıl içerisinde 70-80 bin civarında küçük, orta ve büyük ölçekli aktivite gerçekleştiren, yıllık 1 milyon civarında günlük sigortalı işçi çalıştıran bir endüstriyiz. 50 bölüm paydaşıyla iç içeyiz. Yıllık 10 milyar dolar iş hacmi yaratan bir kesimden bahsediyoruz. Bize gelen konuk, 3.5 günde ülkeye 2 bin 500 dolar bırakıyor. Deniz kum güneş konuğu ortalama haftalık 650 dolar bırakıyor.
– Pandemiden kaynaklı nasıl bir kayıpla karşı karşıyasınız?
Covid-19’un birinci günlerinden itibaren büyük şok tesiriyle karşılaştık. Neredeyse 15 aydır fatura kesemeyen, gelir yaratmayan bir kesimden bahsediyoruz. Dal nitekim S.O.S. modunda. Bu kesim krizlerden birinci etkilenen ve maalesef en son toparlanacak dal. Dalımızı maalesef kamu otoriteleri riskli dal olarak görüyor. Aslında önlem ve tedbirlerle aktiflik yapabilecek en düzgün bölümüz. aslına bakarsanız tüm oteller ve aktiflik yerleri inançlı turizm evrakını almış durumda. Yurtharicinden turist getirilebiliyor, bu aktiflik merkezlerinde turist ağırlanabiliyor lakin biz niye etkinliklerimizi yapamıyoruz? Turist otele gelirken risk yok. Ancak kongreye, fuara gelirse risk var. Lakin birtakım yerlerde siyasi otoritelerin kongreleri oluyor. Kuralsa bu biçimde herkese uygulayın.
Turizm denince hepimiz bir mana karmaşasına kurban oluyoruz. Kültür ve Turizm Bakanı, yılın başına çıkıp nisan ayında turizm hareketliliği başlayacak dedi. Fakat yok o denli bir hareketlilik.
– Sizin tarafta başlamadı mı etkinlikler?
Bizim tarafta eylül-ekim aylarından evvel başlamaz hareketlilik. Hatta biz MICE turizminde 2022’nin birinci yarısına kadar bir hareketlenme beklemiyoruz.
GÖZLER DUYMUYOR, KULAKLAR İŞİTMİYOR
– Dalda toplam kaç firma var? Batarız derken hepsi iflas eder mi?
20-30 bin tane tahlil ortağımız olan firma var. TÜRSAB’a kayıtlı 12 bin işletmenin 2 bine yakını bizim kesimde. Bunun haricinde oteller var, açık kapalı aktiflik merkezleri var. Kent otelleri bilhassa bizim alanda çalışıyor. Biz hizmet üretemediğimiz için onlar da şu anda can çekişiyor. Bizim kesimde hayli fazla kapanan firma var, lakin maalesef sesimizi duyuramıyoruz. Gözler bizi görmüyor, kulaklar bizi işitmiyor.
– İktisadın ortasında bulunduğu durumu da düşündüğümüzde, beklediğiniz dayanakların gelmesi de güç görünüyor. Dayanak gelmezse ne olur?
Muhakkak bölüm batar. Tez biçimde bu kesim ayakta tutulmazsa teşvik ve dayanaklarla güçlendirilmezse net söylüyorum, bu bölüm toparlayamaz. Batmaları, iflasları da daha fazla goreceğiz. Bu kaçınılmaz gerçek.
YARINIMIZI GÖREMİYORUZ
– Ne kadar borç yükünüz?
esasen borçla ömrünü sürdürmeye çalışan bir kesimiz. 2020’yi toplanacağımız bir yıl olarak görüyorduk. Lakin maalesef hayallerimiz suya düştü.
– Aktiflik takvimleri de açıklanmıyor. Bu ne cins problemler yaratıyor?
Maalesef çıkan genelgelerde o kadar kavram karışıklığı var ki. Resmi olarak tertip, kongre, fuar yapamazsın üzere bir yasak yok. Fakat algı olarak yasak güya. Bir taraftan siyasi partiler kongreler yapıyor lakin biz yapamıyoruz. Genelgelerle etkinliklerinizi şu şu tedbirler çerçevesinde yapabilirsiniz denmeli. Bu bölüm şu anda meskene kapanmış oturuyor, benim hayatım ne vakit son bulacak diye bekliyor. Biz ticari olarak ömrümüzü kaybetmekle karşı karşıyayız.
Aktiflik ve tertip takviminin açılanmaması büyük problem yaratıyor. Biz şunu istiyoruz: Kısa, orta ve uzun vadede önümüze takvim konulsun. Bize kişi sayıları, şu tedbirlerle yapılsın densin. Biz yarınımızı bile nazaranmiyoruz.
ARTIK YÜKÜ TAŞIYAMIYORUZ
– 2022’nin birinci yarısına kadar işler başlayacaksa nasıl ayakta kalacaksınız?
2015’ten bu yana yaşamadığımız felaket kalmamış. Rus uçağının düşürülmesiyle başlayan ve devamında Sultanahmet saldırısı, Reina saldırısı, 15 Temmuz… Turizm dalı o periyottan bu yana yara alıyor. Bu hücumlar daha sonrası memleketler arası aktifliklerin tümünü kaybettik. Mahallî pazara sıkıştık. Rahip Brunson krizinden daha sonra da kur darbesiyle karşılaştık ve peş peşe gelen seçimler de üstüne tuz biber oldu.
Kongre, aktiflik, fuar kesimi ta 2015’ten bu yana aldığı yaraları saramamışken üstündeki küfeleri, yükleri taşımakta zorlanırken, maalesef pandemi kriziyle baş başa kaldık. O yüzden bölümümüze ayrıcalık tanınmalı. Hibe ve teşvikler verilmesi elzem. Pandemi elbette bir gün bitecek ancak pandemi bittikten daha sonra hizmet üretecek dal kalacak mı bilemiyoruz.
Ne yazık ki şu anda yüzlerce firma kapandı, yüzlerce firma da kapanma yolunda ilerliyor. Binlerce çalışan dostumuz işsiz kaldı. bir daha yüz binlerce çalışanımız işsiz kalma riskiyle karşı karşıya.
‘NE YER, NASIL BARINIRIZ’ NOKTASINDAYIZ
– Geçen ay 18 STK ile hükümetten dayanak istemiştiniz. Bir karşılık geldi mi?
Ne yazık ki gelmedi. Pandemi boyunca bizim bölümümüzü içine alan teşvik ve dayanaklar epeyce yetersiz kaldı. Yalnızca kısa çalışma ödeneği (KÇÖ) uzatıldı. KÇÖ’de yeni uzatma şayet olmazsa net söylüyorum on binlerce hatta yüz binlerce çalışan işsiz kalma riskiyle karşı karşıya. Bu kesime el uzatılmazsa bırakın eski günlerin yanından, köşesinden geçemeyiz. Batarız. Yazıktır günahtır.İvedi bir biçimde bölümün ayağa kaldırılması gerekiyor. Hibe kredi olabilir, sicil affı bizim için değerli.
– Sicil affını daha fazla borç almak için mi istiyorsunuz?
Geçmiş senelerdan aldığımız yaralardan dolayı kesimin sicili bozuk. Kredi almakta olağanüstü kuvvetlik çekiyoruz. Birtakım kredi paketleri açıklanıyor lakin biz bunlardan yararlanamıyoruz. Bankalar nezdinde özel görüşme yapılıp bölüme özel imtiyaz tanınmalı. Takviye şayet olmazsa, KÇÖ uzatılmazsa batan, iflas eden bir kesimi konuşuyor oluruz. Maslow’un muhtaçlıklar hiyerarşisine baktığımızda bizim bölüm en alt basamağa düştü. Şu anda fakat fizyolojik muhtaçlıkları “ne yer, ne içer, nasıl barınırım”ı düşünüyoruz.
LÜKS DÜĞÜNLER RAKİP ÜLKELERE GİDECEK
– Düğünlerle ilgili bir takvim belirtildi. Orada ne bekliyorsunuz?
Orada da durum epey feci. Ulusal ve milletlerarası diye ikiye ayrılıyor. Bu yıl lüks segmentte yerli 600-800 ortası düğün olacak. Ultra lüks segmentte 200 de yabancı düğün olacak. Bu 200 düğün olsa 50 milyon dolar bırakacak. Bu düğünlerin şu anda tamamına yakınının rakip ülkelere gitme riski var. Zira şu anda karşı tarafa bir takvim sunamıyoruz. Hangi kriterlerle düğün yapacağız, cümbüş olacak mı olmayacak mı, düğün kaçta bitecek? Bizdeki yerli lüks düğünlerin bile bu belirsizlikler niçiniyle yurtdışına kayma ihtimali var.
KÇÖ UZATILMALI
– Kur ve maliyetler de arttı. Artık aktiflik yapın deseler, bunları düzenleyecek para var mı?
Şu anda can çekişiyoruz. Döviz kaynaklı önemli maliyet artışı var. Bu, kendi ortasında bir istikrar bulur. Kâfi ki bölüm açılsın.
– MICE dalını hangi takviyeler düze çıkarır?
KÇÖ en azından yıl sonuna kadar uzatılmalı. Her türlü aktiflik ve tertiplerin açılış tarihleri belirlenmeli. Bölümün nakit gereksinimi için 2019 yılı ciromuz temel alınarak bu cironun en az yüzde 40’ı kadar bir ölçünün bankalar üzerinden 2 yıl geri ödemesiz ve faizsiz biçimde sermaye olarak şirketlere enjekte edilmesi gerekiyor. Stopaj indirimi, KDV indirimi, patron SGK prim dayanağı verilmesi kural. SGK, KDV, muhtasar, kurumlar vergisi ve gelir vergisi tahakkuk, ödeme ve yapılandırmalarının en az 1 yıl olmak üzere faizsiz ertelenmesi ve yapılandırılması gerekiyor.
yatırım tavsiyesi içermez
Kurt, “Bizim dalda fazlaca fazla kapanan firma var, lakin maalesef sesimizi duyuramıyoruz. Gözler bizi görmüyor, kulaklar bizi işitmiyor. Bu dala el uzatılmazsa bırakın eski günlerin yanından, köşesinden geçemeyiz. Batarız. Yazıktır günahtır” dedi. MICE sanayisinin nitekim S.O.S. modunda olduğuna dikkat çeken Hüseyin Kurt ile dalın yaşadığı derin krizi konuştuk.
15 AYDIR FATURA KESEMİYORUZ
– MICE ne kadarlık bir ekonomiyi temsil ediyor?
MICE büyük bir sanayi. Binlerce firma ve alt tedarikçisiyle bir arada 500 binden çok bireye direkt iş imkânı sağlıyoruz. Yıl içerisinde 70-80 bin civarında küçük, orta ve büyük ölçekli aktivite gerçekleştiren, yıllık 1 milyon civarında günlük sigortalı işçi çalıştıran bir endüstriyiz. 50 bölüm paydaşıyla iç içeyiz. Yıllık 10 milyar dolar iş hacmi yaratan bir kesimden bahsediyoruz. Bize gelen konuk, 3.5 günde ülkeye 2 bin 500 dolar bırakıyor. Deniz kum güneş konuğu ortalama haftalık 650 dolar bırakıyor.
– Pandemiden kaynaklı nasıl bir kayıpla karşı karşıyasınız?
Covid-19’un birinci günlerinden itibaren büyük şok tesiriyle karşılaştık. Neredeyse 15 aydır fatura kesemeyen, gelir yaratmayan bir kesimden bahsediyoruz. Dal nitekim S.O.S. modunda. Bu kesim krizlerden birinci etkilenen ve maalesef en son toparlanacak dal. Dalımızı maalesef kamu otoriteleri riskli dal olarak görüyor. Aslında önlem ve tedbirlerle aktiflik yapabilecek en düzgün bölümüz. aslına bakarsanız tüm oteller ve aktiflik yerleri inançlı turizm evrakını almış durumda. Yurtharicinden turist getirilebiliyor, bu aktiflik merkezlerinde turist ağırlanabiliyor lakin biz niye etkinliklerimizi yapamıyoruz? Turist otele gelirken risk yok. Ancak kongreye, fuara gelirse risk var. Lakin birtakım yerlerde siyasi otoritelerin kongreleri oluyor. Kuralsa bu biçimde herkese uygulayın.
Turizm denince hepimiz bir mana karmaşasına kurban oluyoruz. Kültür ve Turizm Bakanı, yılın başına çıkıp nisan ayında turizm hareketliliği başlayacak dedi. Fakat yok o denli bir hareketlilik.
– Sizin tarafta başlamadı mı etkinlikler?
Bizim tarafta eylül-ekim aylarından evvel başlamaz hareketlilik. Hatta biz MICE turizminde 2022’nin birinci yarısına kadar bir hareketlenme beklemiyoruz.
GÖZLER DUYMUYOR, KULAKLAR İŞİTMİYOR
– Dalda toplam kaç firma var? Batarız derken hepsi iflas eder mi?
20-30 bin tane tahlil ortağımız olan firma var. TÜRSAB’a kayıtlı 12 bin işletmenin 2 bine yakını bizim kesimde. Bunun haricinde oteller var, açık kapalı aktiflik merkezleri var. Kent otelleri bilhassa bizim alanda çalışıyor. Biz hizmet üretemediğimiz için onlar da şu anda can çekişiyor. Bizim kesimde hayli fazla kapanan firma var, lakin maalesef sesimizi duyuramıyoruz. Gözler bizi görmüyor, kulaklar bizi işitmiyor.
– İktisadın ortasında bulunduğu durumu da düşündüğümüzde, beklediğiniz dayanakların gelmesi de güç görünüyor. Dayanak gelmezse ne olur?
Muhakkak bölüm batar. Tez biçimde bu kesim ayakta tutulmazsa teşvik ve dayanaklarla güçlendirilmezse net söylüyorum, bu bölüm toparlayamaz. Batmaları, iflasları da daha fazla goreceğiz. Bu kaçınılmaz gerçek.
YARINIMIZI GÖREMİYORUZ
– Ne kadar borç yükünüz?
esasen borçla ömrünü sürdürmeye çalışan bir kesimiz. 2020’yi toplanacağımız bir yıl olarak görüyorduk. Lakin maalesef hayallerimiz suya düştü.
– Aktiflik takvimleri de açıklanmıyor. Bu ne cins problemler yaratıyor?
Maalesef çıkan genelgelerde o kadar kavram karışıklığı var ki. Resmi olarak tertip, kongre, fuar yapamazsın üzere bir yasak yok. Fakat algı olarak yasak güya. Bir taraftan siyasi partiler kongreler yapıyor lakin biz yapamıyoruz. Genelgelerle etkinliklerinizi şu şu tedbirler çerçevesinde yapabilirsiniz denmeli. Bu bölüm şu anda meskene kapanmış oturuyor, benim hayatım ne vakit son bulacak diye bekliyor. Biz ticari olarak ömrümüzü kaybetmekle karşı karşıyayız.
Aktiflik ve tertip takviminin açılanmaması büyük problem yaratıyor. Biz şunu istiyoruz: Kısa, orta ve uzun vadede önümüze takvim konulsun. Bize kişi sayıları, şu tedbirlerle yapılsın densin. Biz yarınımızı bile nazaranmiyoruz.
ARTIK YÜKÜ TAŞIYAMIYORUZ
– 2022’nin birinci yarısına kadar işler başlayacaksa nasıl ayakta kalacaksınız?
2015’ten bu yana yaşamadığımız felaket kalmamış. Rus uçağının düşürülmesiyle başlayan ve devamında Sultanahmet saldırısı, Reina saldırısı, 15 Temmuz… Turizm dalı o periyottan bu yana yara alıyor. Bu hücumlar daha sonrası memleketler arası aktifliklerin tümünü kaybettik. Mahallî pazara sıkıştık. Rahip Brunson krizinden daha sonra da kur darbesiyle karşılaştık ve peş peşe gelen seçimler de üstüne tuz biber oldu.
Kongre, aktiflik, fuar kesimi ta 2015’ten bu yana aldığı yaraları saramamışken üstündeki küfeleri, yükleri taşımakta zorlanırken, maalesef pandemi kriziyle baş başa kaldık. O yüzden bölümümüze ayrıcalık tanınmalı. Hibe ve teşvikler verilmesi elzem. Pandemi elbette bir gün bitecek ancak pandemi bittikten daha sonra hizmet üretecek dal kalacak mı bilemiyoruz.
Ne yazık ki şu anda yüzlerce firma kapandı, yüzlerce firma da kapanma yolunda ilerliyor. Binlerce çalışan dostumuz işsiz kaldı. bir daha yüz binlerce çalışanımız işsiz kalma riskiyle karşı karşıya.
‘NE YER, NASIL BARINIRIZ’ NOKTASINDAYIZ
– Geçen ay 18 STK ile hükümetten dayanak istemiştiniz. Bir karşılık geldi mi?
Ne yazık ki gelmedi. Pandemi boyunca bizim bölümümüzü içine alan teşvik ve dayanaklar epeyce yetersiz kaldı. Yalnızca kısa çalışma ödeneği (KÇÖ) uzatıldı. KÇÖ’de yeni uzatma şayet olmazsa net söylüyorum on binlerce hatta yüz binlerce çalışan işsiz kalma riskiyle karşı karşıya. Bu kesime el uzatılmazsa bırakın eski günlerin yanından, köşesinden geçemeyiz. Batarız. Yazıktır günahtır.İvedi bir biçimde bölümün ayağa kaldırılması gerekiyor. Hibe kredi olabilir, sicil affı bizim için değerli.
– Sicil affını daha fazla borç almak için mi istiyorsunuz?
Geçmiş senelerdan aldığımız yaralardan dolayı kesimin sicili bozuk. Kredi almakta olağanüstü kuvvetlik çekiyoruz. Birtakım kredi paketleri açıklanıyor lakin biz bunlardan yararlanamıyoruz. Bankalar nezdinde özel görüşme yapılıp bölüme özel imtiyaz tanınmalı. Takviye şayet olmazsa, KÇÖ uzatılmazsa batan, iflas eden bir kesimi konuşuyor oluruz. Maslow’un muhtaçlıklar hiyerarşisine baktığımızda bizim bölüm en alt basamağa düştü. Şu anda fakat fizyolojik muhtaçlıkları “ne yer, ne içer, nasıl barınırım”ı düşünüyoruz.
LÜKS DÜĞÜNLER RAKİP ÜLKELERE GİDECEK
– Düğünlerle ilgili bir takvim belirtildi. Orada ne bekliyorsunuz?
Orada da durum epey feci. Ulusal ve milletlerarası diye ikiye ayrılıyor. Bu yıl lüks segmentte yerli 600-800 ortası düğün olacak. Ultra lüks segmentte 200 de yabancı düğün olacak. Bu 200 düğün olsa 50 milyon dolar bırakacak. Bu düğünlerin şu anda tamamına yakınının rakip ülkelere gitme riski var. Zira şu anda karşı tarafa bir takvim sunamıyoruz. Hangi kriterlerle düğün yapacağız, cümbüş olacak mı olmayacak mı, düğün kaçta bitecek? Bizdeki yerli lüks düğünlerin bile bu belirsizlikler niçiniyle yurtdışına kayma ihtimali var.
KÇÖ UZATILMALI
– Kur ve maliyetler de arttı. Artık aktiflik yapın deseler, bunları düzenleyecek para var mı?
Şu anda can çekişiyoruz. Döviz kaynaklı önemli maliyet artışı var. Bu, kendi ortasında bir istikrar bulur. Kâfi ki bölüm açılsın.
– MICE dalını hangi takviyeler düze çıkarır?
KÇÖ en azından yıl sonuna kadar uzatılmalı. Her türlü aktiflik ve tertiplerin açılış tarihleri belirlenmeli. Bölümün nakit gereksinimi için 2019 yılı ciromuz temel alınarak bu cironun en az yüzde 40’ı kadar bir ölçünün bankalar üzerinden 2 yıl geri ödemesiz ve faizsiz biçimde sermaye olarak şirketlere enjekte edilmesi gerekiyor. Stopaj indirimi, KDV indirimi, patron SGK prim dayanağı verilmesi kural. SGK, KDV, muhtasar, kurumlar vergisi ve gelir vergisi tahakkuk, ödeme ve yapılandırmalarının en az 1 yıl olmak üzere faizsiz ertelenmesi ve yapılandırılması gerekiyor.
yatırım tavsiyesi içermez