Merkez Bankası’nın (TCMB) şirketlere ucuz kredi sunmak emeliyle faiz indirmesi kararında döviz kurları ile bir arada enflasyonun patlaması, Hazine’nin borç stokunun yanı sıra ileride ödeyeceği faiz yükünün de katlanmasına niye oldu.
Sözcü’den Emre Deveci’nin haberine bakılırsa, Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın dün yayımladığı datalara nazaran, 2021 yılı Ağustos ayı sonunda 722 milyar TL olan iç borçlar için ilerideki ödenecek faizlerin toplamı, Mart 2022’de 1 trilyon 743 milyar TL’ye yükseldi ve birinci defa iç borç stokunu aşmış oldu.
bu biçimdece, Hazine’nin vatandaşlardan toplayacağı vergilerle ödeyeceği faiz yükü, yalnızca 7 ayda 1 trilyon 21 milyar TL artmış oldu.
TEMEL niçinİ ENFLASYONA ENDEKSLİ TAHVİLLER
Deneyimli bankacı Kerim Rota, bu artışın en kıymetli niçininin, bankaların sahipliğinde olan enflasyona endeksli tahvillerin yarattığı faiz yükü olduğunu söylemiş oldu.
TCMB siyaset faizini yüzde 19’dan yüzde 14’e indirirken, TÜİK’in deklare ettiğı tüketici enflasyonu da yüzde 19,25’ten yüzde 61,14’e yükseldi. Bu yükseliş, yalnızca sabit faizli tahvil faizlerini değil, enflasyona endeksli tahviller için ödenecek faiz yükünün de süratle tırmanmasına niye oldu.
Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’ne geçiş öncesinde Haziran 2018’de 348 milyar TL olan Hazine’nin iç borç faiz yükü, ortadan geçen dört yıldan kısa müddette beşe katlanmış oldu.
Söz konusu dört yılda, 970 milyar TL’den 3 trilyon 109 milyar TL’ye yükseldi.
BORÇ STOKU İÇİNDE GÖRÜNMÜYOR
Martta 1 trilyon 483 milyar TL’ye ulaşan merkezi idare iç borç stoku ortasında enflasyona endeksli tahvil stoku 368 milyar TL düzeyinde. Toplam iç borç stoku ortasında enflasyona endeksli tahviller, yüzde 24,8’lik hisseye sahip lakin bu tahvillerin yarattığı faiz yükü, buz dağının görünmeyen kısmını oluşturuyor.
Gelecek Partisi İktisattan Sorumlu Genel Lider Yardımcısı da olan Rota, muhasebe tekniğiyle enflasyona endeksli tahvil faizi riskinin nasıl gizlendiğini şu örnekle anlatıyor:
“Mayıs 2021’de 100 TL’ye ihraç edilmiş olan 10 yıl vadeli enflasyona endeksli tahvilin fiyatı, Mayıs 2031’e kadar yıllık yüzde 20 enflasyon olması durumunda, vadeden bir gün evvel 832 TL’ye yükselmiş olacak. O güne kadar da borç stokunda bu tahvile ilişkin borç yalnızca 100 TL olarak görünecek. Vade günü geldiğinde Hazine yatırımcıya 100 TL anapara ve 732 TL enflasyon farkı ödeyecek”
BANKALARA YARIYOR
Bankaların net periyot kârı yılın birinci iki ayında yüzde 323’lük sıra dışı artışla 9,2 milyar TL’den 39 milyar TL’ye yükselirken, bu artışta enflasyona endeksli tahvillerin rolü öne çıkmıştı.
İlk faktörün, bankaların yüksek faiz marjına sahip olmaları olduğuna işaret eden bankacılar, Merkez Bankası’nın siyaset faizinin yüzde 14 olduğuna ve bankaların yüzde 16-17 ile TL mevduat toplayıp yüzde 25’in üzerinde faizle kredi verdiğine dikkat çekmişti.
Bankaların kâr artışında işaret edilen ikinci temel faktör, enflasyonla bir arada Hazine’ye verdikleri borç karşılığında aldıkları faizlerin de süratle artması olmuştu.
Enflasyondaki artışla birlikte bankaların son devirde yük verdiği enflasyona endeksli tahvillerin getirileri artıyor.
Nitekim, bankaların menkul kıymetlerden aldığı faiz geçen yılın birinci iki ayında 15,6 milyar TL iken, bu sene birebir periyotta 41,4 milyar TL’ye yükselmişti.
Rota, bankaların yazdıkları faiz gelirinin neredeyse hepsinin çabucak hemen tahsil edilmemiş faizlerden oluştuğuna işaret ediyor.
yatırım tavsiyesi içermez
Sözcü’den Emre Deveci’nin haberine bakılırsa, Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın dün yayımladığı datalara nazaran, 2021 yılı Ağustos ayı sonunda 722 milyar TL olan iç borçlar için ilerideki ödenecek faizlerin toplamı, Mart 2022’de 1 trilyon 743 milyar TL’ye yükseldi ve birinci defa iç borç stokunu aşmış oldu.
bu biçimdece, Hazine’nin vatandaşlardan toplayacağı vergilerle ödeyeceği faiz yükü, yalnızca 7 ayda 1 trilyon 21 milyar TL artmış oldu.
TEMEL niçinİ ENFLASYONA ENDEKSLİ TAHVİLLER
Deneyimli bankacı Kerim Rota, bu artışın en kıymetli niçininin, bankaların sahipliğinde olan enflasyona endeksli tahvillerin yarattığı faiz yükü olduğunu söylemiş oldu.
TCMB siyaset faizini yüzde 19’dan yüzde 14’e indirirken, TÜİK’in deklare ettiğı tüketici enflasyonu da yüzde 19,25’ten yüzde 61,14’e yükseldi. Bu yükseliş, yalnızca sabit faizli tahvil faizlerini değil, enflasyona endeksli tahviller için ödenecek faiz yükünün de süratle tırmanmasına niye oldu.
Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’ne geçiş öncesinde Haziran 2018’de 348 milyar TL olan Hazine’nin iç borç faiz yükü, ortadan geçen dört yıldan kısa müddette beşe katlanmış oldu.
Söz konusu dört yılda, 970 milyar TL’den 3 trilyon 109 milyar TL’ye yükseldi.
BORÇ STOKU İÇİNDE GÖRÜNMÜYOR
Martta 1 trilyon 483 milyar TL’ye ulaşan merkezi idare iç borç stoku ortasında enflasyona endeksli tahvil stoku 368 milyar TL düzeyinde. Toplam iç borç stoku ortasında enflasyona endeksli tahviller, yüzde 24,8’lik hisseye sahip lakin bu tahvillerin yarattığı faiz yükü, buz dağının görünmeyen kısmını oluşturuyor.
Gelecek Partisi İktisattan Sorumlu Genel Lider Yardımcısı da olan Rota, muhasebe tekniğiyle enflasyona endeksli tahvil faizi riskinin nasıl gizlendiğini şu örnekle anlatıyor:
“Mayıs 2021’de 100 TL’ye ihraç edilmiş olan 10 yıl vadeli enflasyona endeksli tahvilin fiyatı, Mayıs 2031’e kadar yıllık yüzde 20 enflasyon olması durumunda, vadeden bir gün evvel 832 TL’ye yükselmiş olacak. O güne kadar da borç stokunda bu tahvile ilişkin borç yalnızca 100 TL olarak görünecek. Vade günü geldiğinde Hazine yatırımcıya 100 TL anapara ve 732 TL enflasyon farkı ödeyecek”
BANKALARA YARIYOR
Bankaların net periyot kârı yılın birinci iki ayında yüzde 323’lük sıra dışı artışla 9,2 milyar TL’den 39 milyar TL’ye yükselirken, bu artışta enflasyona endeksli tahvillerin rolü öne çıkmıştı.
İlk faktörün, bankaların yüksek faiz marjına sahip olmaları olduğuna işaret eden bankacılar, Merkez Bankası’nın siyaset faizinin yüzde 14 olduğuna ve bankaların yüzde 16-17 ile TL mevduat toplayıp yüzde 25’in üzerinde faizle kredi verdiğine dikkat çekmişti.
Bankaların kâr artışında işaret edilen ikinci temel faktör, enflasyonla bir arada Hazine’ye verdikleri borç karşılığında aldıkları faizlerin de süratle artması olmuştu.
Enflasyondaki artışla birlikte bankaların son devirde yük verdiği enflasyona endeksli tahvillerin getirileri artıyor.
Nitekim, bankaların menkul kıymetlerden aldığı faiz geçen yılın birinci iki ayında 15,6 milyar TL iken, bu sene birebir periyotta 41,4 milyar TL’ye yükselmişti.
Rota, bankaların yazdıkları faiz gelirinin neredeyse hepsinin çabucak hemen tahsil edilmemiş faizlerden oluştuğuna işaret ediyor.
yatırım tavsiyesi içermez