Türk lirası, döviz kuru karşısında günden güne kıymet kaybetmeye devam ediyor. Son olarak, dolar kuru 15 TL’ye dayandı, euro ise 16,63’ü gördü.
Piyasadaki hareketlilik devam ederken, tüm dikkatler Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın (TCMB) gerçekleştireceği yılın son Para Siyaseti Şurası’na çevrildi.
Karar, yurt dışı piyasaları tarafınca da yakından takip edilirken; milletlerarası iddialar faizin 100 baz puan daha indirileceği tarafında.
Reuters anketine katılan 13 kurumun 12’sinin kestirimleri haftalık repo faizinin 25 ile 200 baz puan indirilmesi içinde yer alırken, ortalama yüzde 14 olarak şekillenmiş durumda. Bir ekonomist ise siyaset faizinin sabit bırakılmasını bekliyor. Ankette 2022 yılı sonunda siyaset faizi kestirimi için sorulan soruya karşılık veren sekiz ekonomistin ortalaması ise yüzde 13 oldu.
16 Aralık Perşembe günü saat 14.00’te açıklanacak karar öncesi; Ekonomist Prof. Dr. Veysel Ulusoy, Maliyeci ve Ekonomist Prof. Dr. Duran Bülbül ve İktisat Muharriri Erdal Sağlam, Cumhuriyet‘e konuştu.
‘İNAT EKONOMİSİ’
“Türkiye’de artık Merkez Bankası kararları değil, sonucu tartışılıyor” diyen Prof. Dr. Veysel Ulusoy, “Diğer bir sözle ‘faizi indireceğiz de, ne kadar yapalım’ etrafında dönen kısır bir tartışma mevcut. Temelinde merkez bankalarının kararları PPK toplantısı sonuna kadar bilinmez ve bu en aktif kararı verir. Öte yandan ‘siyasetten arındırılmamış bir faiz sonucu’ deneyim ettiğimiz üzere Türkiye iktisadını uçuruma sürüklemekte, adeta ‘inat ekonomisi’ kuralları işletilmektedir” sözlerini kullandı.
Merkez Bankası’nın bir daha faiz indirdiği takdirde döviz kurunun ve hayat pahalılığın nereye gideceğini tartışmaya bile gerek olmadığını aktaran Ulusoy, “Karar vericilerin verdikleri kararlarda akıl dışılığı tartmaktan mahrum olmaları ise karşımızdaki sanırım en büyük sorun. 2022 ile başlayarak Türkiye’de uzun periyodik bir onarım dönemimin adımları atılacaktır fikrindeyim. Yeni ve eğitimli bir iktisat kadrosuyla, doğal olarak” diye konuştu.
‘ŞU AN YAPILACAK BİR FAİZ İNDİRİMİ, MAKRO İSTİKRARLARI ALTÜST EDER’
Kritik karar öncesi konuşan Maliyeci ve Ekonomist Prof. Dr. Duran Bülbül ise Türkiye iktisadının, 2002’den beri yüksek gerçek faiz, eşit kur sistemine dayalı sıcak para düzeneğiyle ‘goreceli’ olarak büyüdüğünü aktardı. Bülbül, “Geldiğimiz noktada sıcak para çekildi ve Türkiye iktisadının gerçek durumu ortaya çıktı. Şu an yapılan siyaset, yanan bir adama sönsün diye son hız kürekle vurmaktır. Şu an yapılacak faiz indirimi, dolar kurunu daha da artıracak esasen bozulmuş makro istikrarları büsbütün altüst edecektir. Ve bunun kararında yüksek enflasyon, yüksek işsizlik ve yüksek kur sarmalında çöken bir Türkiye iktisadı ile karşı karşıya kalacağız” dedi.
Faiz indiriminin, dünyaya göre bakıldığında yatırımı artırabileceğine değinen Bülbül, “Ancak bu durum, dışa bağımlı olmayan ekonomiler için geçerlidir. Gerçek manada bugün ülkemizde, her bir dolarlık ihracatın 85 sent’i ithalattır. Bu niçinle bu kadar dışa bağımlı, ithal ettikçe ihraç yapan bir ülkede faiz indirimi fakat yabancıların işine gelir, elindeki tüm mamülleri ucuzlatır ve etkisiz hale getirir” diye konuştu.
‘POLİTİKA FAİZİ İNİYOR LAKİN PİYASA FAİZİ İNMİYOR’
Bülbül, şu kelamları kullandı:
“Merkez Bankası, son analizde, faiz indirmiyor. Siyaset faizini indiriyor ancak piyasa faizi inmiyor. Örneğin konut faizi, faiz inirimleri başlamadan evvel 1,30 iken, artık 1,70 ile 1,80 içinde. Ticari faiz ise faiz indirimleri yapılmadan evvel 19’lar civarındaydı, artık 27’ler civarında. Hazine ise bugün yüzde 22’lerle borçlanıyor. Artık hedef ihracatı artırmak ise burada yapılması gereken süreç şu; sizin 10 yıl evvelce katma pahası yüksek sanayi ve yatırım malları üretmeniz gerekir. bu biçimde bir siyasete karar verecekseniz, bir daha 10 yıl öncesinde nitelikli tarım iktisadı oluşturmanız gerekir. Şayet bunları hiç yapmamışsanız, bundan daha sonra yapacağınız faiz indirimleri, bu ülkenin yurttaşına, sanayicisine, yatırımcısına değil; yabancı monopollerin, yatırımcıların işine fayda ve son analizde yabancılara hizmet etmiş oluruz.”
‘TÜRKİYE’DE BİRİNCİ KERE YURTTAŞLAR BANKALARA FAİZ ÖDÜYOR’
“Türkiye’de yurttaşlar birinci sefer bankalara faiz ödüyorla” diyen Bülbül, “Buradaki emel yurttaşların mevduat faizlerini düşürmek. Bunu düşürdüler lakin gerçek enflasyona bakıldığında, yurttaşın yatırdığı 100 lira, 1 ay daha sonra 60 lira olarak tekrar alıyor. Yani artık bankalar yurttaşlara değil, yurttaşlar bankaya faiz veriyor. O niçinle, yarın faiz sabit kalabilir, mutlaka yapmaları gereken bu. Ancak sabit kalması da, artık makro istikrarlar bozulduğu için bir mana tabir etmiyor. Faiz indirseler de esasen şu an piyasa kendisini, faiz inecekmiş üzere koşullandırdı. Bu yüzden yarınki faiz indirimi yok kararındadır. İndirseler de, indirmeseler de artık kıymetini kaybetmiştir. Toplumu cahillikle yönetebilirsiniz fakat iktisat cahilliği kabul etmez” sözlerini kullandı.
‘SÜRPRİZ YAPABİLİRLER’
Karar öncesi piyasalardeki beklentiyi kıymetlendiren gazetemiz muharriri Erdal Sağlam ise, “Ağırlıklı beklenti 100 baz puanlık indirim yapılacağı istikametinde. İşaretler piyasanın beklentilerini doğruluyor. Lakin kurlardaki süratli artışın, yüklü ölçülere ulaşan müdahalelere karşın durdurulmamasının tesiriyle, bence faiz indirimlerine orta verilmesi ihtimali de doğdu. Piyasaları biraz sakinleştirmek, yıl sonuna dolar kurunun çok yüksek düzeylerde girmesini engellemek için, sürpriz yapıp faizlerle oynamayabilirler” dedi.
‘GERİ DÖNÜŞ ALGISI şayet olmazsa, ÜST SEYİR DEVAM EDER’
“Faiz indirimi sonucu alınması halinde dolar kurunun 15 TL’yi aşması kaçınılmaz olacaktır” diyen Sağlam, “İndirim yapılmadığı takdirde kurlar biraz geri gelebilir ancak bu kalıcı bir geri geliş olmaz. Bundan daha sonra atılacak adımlar şayet mevcut siyasetlerde radikal bir geri dönüş algısı yaratmazsa, kurların üst seyri yeni yılda da devam edecektir” tabirlerini kullandı.
yatırım tavsiyesi içermez
Piyasadaki hareketlilik devam ederken, tüm dikkatler Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın (TCMB) gerçekleştireceği yılın son Para Siyaseti Şurası’na çevrildi.
Karar, yurt dışı piyasaları tarafınca da yakından takip edilirken; milletlerarası iddialar faizin 100 baz puan daha indirileceği tarafında.
Reuters anketine katılan 13 kurumun 12’sinin kestirimleri haftalık repo faizinin 25 ile 200 baz puan indirilmesi içinde yer alırken, ortalama yüzde 14 olarak şekillenmiş durumda. Bir ekonomist ise siyaset faizinin sabit bırakılmasını bekliyor. Ankette 2022 yılı sonunda siyaset faizi kestirimi için sorulan soruya karşılık veren sekiz ekonomistin ortalaması ise yüzde 13 oldu.
16 Aralık Perşembe günü saat 14.00’te açıklanacak karar öncesi; Ekonomist Prof. Dr. Veysel Ulusoy, Maliyeci ve Ekonomist Prof. Dr. Duran Bülbül ve İktisat Muharriri Erdal Sağlam, Cumhuriyet‘e konuştu.
‘İNAT EKONOMİSİ’
“Türkiye’de artık Merkez Bankası kararları değil, sonucu tartışılıyor” diyen Prof. Dr. Veysel Ulusoy, “Diğer bir sözle ‘faizi indireceğiz de, ne kadar yapalım’ etrafında dönen kısır bir tartışma mevcut. Temelinde merkez bankalarının kararları PPK toplantısı sonuna kadar bilinmez ve bu en aktif kararı verir. Öte yandan ‘siyasetten arındırılmamış bir faiz sonucu’ deneyim ettiğimiz üzere Türkiye iktisadını uçuruma sürüklemekte, adeta ‘inat ekonomisi’ kuralları işletilmektedir” sözlerini kullandı.
Merkez Bankası’nın bir daha faiz indirdiği takdirde döviz kurunun ve hayat pahalılığın nereye gideceğini tartışmaya bile gerek olmadığını aktaran Ulusoy, “Karar vericilerin verdikleri kararlarda akıl dışılığı tartmaktan mahrum olmaları ise karşımızdaki sanırım en büyük sorun. 2022 ile başlayarak Türkiye’de uzun periyodik bir onarım dönemimin adımları atılacaktır fikrindeyim. Yeni ve eğitimli bir iktisat kadrosuyla, doğal olarak” diye konuştu.
‘ŞU AN YAPILACAK BİR FAİZ İNDİRİMİ, MAKRO İSTİKRARLARI ALTÜST EDER’
Kritik karar öncesi konuşan Maliyeci ve Ekonomist Prof. Dr. Duran Bülbül ise Türkiye iktisadının, 2002’den beri yüksek gerçek faiz, eşit kur sistemine dayalı sıcak para düzeneğiyle ‘goreceli’ olarak büyüdüğünü aktardı. Bülbül, “Geldiğimiz noktada sıcak para çekildi ve Türkiye iktisadının gerçek durumu ortaya çıktı. Şu an yapılan siyaset, yanan bir adama sönsün diye son hız kürekle vurmaktır. Şu an yapılacak faiz indirimi, dolar kurunu daha da artıracak esasen bozulmuş makro istikrarları büsbütün altüst edecektir. Ve bunun kararında yüksek enflasyon, yüksek işsizlik ve yüksek kur sarmalında çöken bir Türkiye iktisadı ile karşı karşıya kalacağız” dedi.
Faiz indiriminin, dünyaya göre bakıldığında yatırımı artırabileceğine değinen Bülbül, “Ancak bu durum, dışa bağımlı olmayan ekonomiler için geçerlidir. Gerçek manada bugün ülkemizde, her bir dolarlık ihracatın 85 sent’i ithalattır. Bu niçinle bu kadar dışa bağımlı, ithal ettikçe ihraç yapan bir ülkede faiz indirimi fakat yabancıların işine gelir, elindeki tüm mamülleri ucuzlatır ve etkisiz hale getirir” diye konuştu.
‘POLİTİKA FAİZİ İNİYOR LAKİN PİYASA FAİZİ İNMİYOR’
Bülbül, şu kelamları kullandı:
“Merkez Bankası, son analizde, faiz indirmiyor. Siyaset faizini indiriyor ancak piyasa faizi inmiyor. Örneğin konut faizi, faiz inirimleri başlamadan evvel 1,30 iken, artık 1,70 ile 1,80 içinde. Ticari faiz ise faiz indirimleri yapılmadan evvel 19’lar civarındaydı, artık 27’ler civarında. Hazine ise bugün yüzde 22’lerle borçlanıyor. Artık hedef ihracatı artırmak ise burada yapılması gereken süreç şu; sizin 10 yıl evvelce katma pahası yüksek sanayi ve yatırım malları üretmeniz gerekir. bu biçimde bir siyasete karar verecekseniz, bir daha 10 yıl öncesinde nitelikli tarım iktisadı oluşturmanız gerekir. Şayet bunları hiç yapmamışsanız, bundan daha sonra yapacağınız faiz indirimleri, bu ülkenin yurttaşına, sanayicisine, yatırımcısına değil; yabancı monopollerin, yatırımcıların işine fayda ve son analizde yabancılara hizmet etmiş oluruz.”
‘TÜRKİYE’DE BİRİNCİ KERE YURTTAŞLAR BANKALARA FAİZ ÖDÜYOR’
“Türkiye’de yurttaşlar birinci sefer bankalara faiz ödüyorla” diyen Bülbül, “Buradaki emel yurttaşların mevduat faizlerini düşürmek. Bunu düşürdüler lakin gerçek enflasyona bakıldığında, yurttaşın yatırdığı 100 lira, 1 ay daha sonra 60 lira olarak tekrar alıyor. Yani artık bankalar yurttaşlara değil, yurttaşlar bankaya faiz veriyor. O niçinle, yarın faiz sabit kalabilir, mutlaka yapmaları gereken bu. Ancak sabit kalması da, artık makro istikrarlar bozulduğu için bir mana tabir etmiyor. Faiz indirseler de esasen şu an piyasa kendisini, faiz inecekmiş üzere koşullandırdı. Bu yüzden yarınki faiz indirimi yok kararındadır. İndirseler de, indirmeseler de artık kıymetini kaybetmiştir. Toplumu cahillikle yönetebilirsiniz fakat iktisat cahilliği kabul etmez” sözlerini kullandı.
‘SÜRPRİZ YAPABİLİRLER’
Karar öncesi piyasalardeki beklentiyi kıymetlendiren gazetemiz muharriri Erdal Sağlam ise, “Ağırlıklı beklenti 100 baz puanlık indirim yapılacağı istikametinde. İşaretler piyasanın beklentilerini doğruluyor. Lakin kurlardaki süratli artışın, yüklü ölçülere ulaşan müdahalelere karşın durdurulmamasının tesiriyle, bence faiz indirimlerine orta verilmesi ihtimali de doğdu. Piyasaları biraz sakinleştirmek, yıl sonuna dolar kurunun çok yüksek düzeylerde girmesini engellemek için, sürpriz yapıp faizlerle oynamayabilirler” dedi.
‘GERİ DÖNÜŞ ALGISI şayet olmazsa, ÜST SEYİR DEVAM EDER’
“Faiz indirimi sonucu alınması halinde dolar kurunun 15 TL’yi aşması kaçınılmaz olacaktır” diyen Sağlam, “İndirim yapılmadığı takdirde kurlar biraz geri gelebilir ancak bu kalıcı bir geri geliş olmaz. Bundan daha sonra atılacak adımlar şayet mevcut siyasetlerde radikal bir geri dönüş algısı yaratmazsa, kurların üst seyri yeni yılda da devam edecektir” tabirlerini kullandı.
yatırım tavsiyesi içermez