Getty Images
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan dün Emeklilikte Yaşa Takılanlar (EYT) düzenlemesinde yaş hududu aranmayacağını ve 2 milyon 250 bin kişinin emekli olma hakkı kazanacağını duyurdu. Türkiye’deki yaklaşık 6 milyon EYT’linin tamamının birkaç yıl içerisinde emekli olması bekleniyor.
BBC Türkçe’ye konuşan Mali Müşavir Murat Bal, Türkiye’de her yıl ortalama 350-400 bin civarında kişinin emekli olduğunu, EYT düzenlemesiyle bir arada birinci etapta olağanda 7 kat fazla kişinin emekli olacağını söylüyor.
Bal, Ocak ayında EYT düzenlemesinin yasalaşmasıyla 2 milyon 250 bin kişinin çabucak emekli olabileceğini, kalan 4 milyon kişinin ise 3-4 yıl içerisinde, pirim günlerini doldurdukça emeklilik hakkı kazanacağını belirtiyor.
Yeni emeklilerin SGK’ya ortalama ne kadar ek maliyeti olacağının çabucak hemen aşikâr olmadığını kaydeden Bal, yeni taban fiyat artırımıyla bir arada SGK’nın gereken bütçeye sahip olduğunu aktarıyor:
“Türkiye’de şu anda 19 milyon çalışan var, 14 milyona yakın da emekli var. 14 milyon emekli, bu tasarıyla bir arada birinci kademede 16 milyon olacak. Taban fiyata yapılan bu son artırım, toplumsal güvenlik kurumunun gelirlerini önemli manada artırdı.
“Yani 19 milyon çalışanın gelirleri yüzde 55 arttı, olağan bu biçimdece SGK gelirleri de tıpkı oranda artmış oldu. Türkiye’de emekli maaşı belirlenirken ise son 6 aylık enflasyon oranı baz alınacak ve tahminimizce yüzde 17-18 olacak, bu da SGK’nın sarfiyatındaki artış olacak.
“SGK’nın minimum fiyatla birlikte gelirleri yüzde 55 artarken, masrafları yüzde 17 artmış olacak. ötürüsıyla SGK’nın yeni gelirler sebebiyle belirli bir kaynağı var.”
‘TÜRKİYE 15-17 SENE EMEKLİ VERMEYECEK’
Türkiye’de 1992 yılından 1999 yılına kadar “erken yaşta emeklilik” uygulaması hayata geçirilmiş ve bu uygulama Türkiye iktisadına önemli bir yük olmak ve enflasyona yol açmakla eleştirilmişti.
Bu uygulamayı hatırlatan Bal, “bu biçimde o kadar kişiyi erken emekli ettikten daha sonra Türkiye’de bir enflasyon patlaması yaşanmıştı zira merkez bankası matbaaları karşılıksız para basmaya başlamıştı. İnşallah bugünlerde bunlar olmaz” diyor.
Milyonlarca kişinin emekli olmasıyla bütçe üzerinde belirli bir yük oluşacağını belirten Bal, öte yandan Türkiye’de EYT’den daha sonra 15-17 yıl emekli vermeyeceğini anlatıyor:
“Türkiye EYT’lerini emekli ettikten daha sonra, yani bu 6 milyon kişi 3-4 sene içerisinde emekli olduktan daha sonra, tahminen 15-17 sene daha emekli vermeyecek.
“Çünkü 8 Eylül 1999 yılından evvel işe girenleri kapsayan bu EYT tasarısından daha sonra emeklilik yaşı bayanlarda 55, erkeklerde 60 oldu.”
‘TÜRKİYE’DE ARTIK HER İKİ ÇALIŞAN, BİR EMEKLİYE BAKACAK’
EYT sonucu ile Türkiye’deki emekli ve çalışan oranının bu kararla değiştiğini söyleyen Bal, “Dünyada genelde ‘Üç çalışan bir emekliye bakar’ biçiminde bir uygulama var. Türkiye’de bu son düzenlemeyle iki çalışan bir emekliye bakacak” diyor.
Bu durumun mali istikrarda nasıl sonuçlar doğuracağının ilerleyen günlerde netleşeceğini belirten Bal ayrıyeten, yaklaşık 6 milyon EYT’linin 3-4 yıl içerisinde emekli olacağını kendisinden örnek vererek şöyleki anlatıyor:
“Ben BAĞ-KUR’da 1999 yılı öncesi girişli, EYT kapsamında bir vatandaşım. Lakin BAĞ-KUR erkeklerde 9 bin gün prim istiyor ve benim 9 bin güne gelmeme 7 ay var. Ben 7 ay daha sonra emekli olacağım.
“Evet EYT kapsamındayım, evet EYT ile 99 öncesi haklarım geri verildi ancak gün sayısını karşılamıyorum. Onu karşıladığım vakit EYT kapsamında emekli olabileceğim.”
EYT DÜZENLEMESİ KİMLERİ KAPSIYOR?
Emeklilikte Yaşa Takılanlar, sigortalı çalışırken 8 Eylül 1999’daki bir yasal değişiklikten daha sonra emekli olma şartları büyük oranda değişen şahıslara deniyor.
Sigorta başlangıç tarihi 9 Eylül 1999’dan evvel olanları ve emekli olmak için gereken prim günü ve sigortalılık mühleti kaidesini sağlamış olanlar, getirilen yaş zaruriliği sebebiyle emekli olamadı.
Kanundaki değişiklik öncesinde bayanlarda 20 yıl, erkeklerde ise 5000 gün prim kuralı ve 25 yıl sigortalılık müddeti kafiydi. ötürüsıyla 18 yaşında çalışmaya başlayan bir bayan 38, 18 yaşında çalışmaya başlayan bir erkek ise 43 yaşında emekli olabiliyordu.
1999 yılında yapılan değişiklikle birlikte bayanlarda emeklilik yaşı 58, erkeklerde 60 oldu. 2008 yılında ise birinci kere sigortalı olarak işe başlayacaklar için emeklilik yaşı 65’e yükseltildi.
Bu düzenlemenin bütçeye getireceği yük, yaş koşulu, prim gün sayısı ve hizmet yılı kaideleri üzere etkenleri göz önünde bulundurarak ve hesaplayarak bir düzenlemenin yapılması gerekliliği uzun vakittir bu sorunun çözülememesinde büyük bir etken.
Cumhurbaşkanı Erdoğan 2018’de yaptığı açıklamalarda EYT yasasının kamuya yıllık maliyetinin 26 milyar TL olacağını söylemişti.
2019’da BBC Türkçe‘ye konuşan EYT Derneği İdare Şurası Üyesi Serpil Şahin ise düzenlemenin bütçeye yükünün 8 milyar TL olacağını söylemişti.
SORUN NEYDİ?
EYT’ler, 1999 yılında çıkarılan kanunun hukuka ters olarak geriye yanlışsız işletildiğini ve sonucunda yüz binlerce emeklinin senelerca süren ve mağdur sayısının katlanarak arttığı bir sistem yarattığını söylüyordu.
Bu vakte dek bir epey siyasalın kapısını çaldıklarını söyleyen EYT’ler son olarak bir federasyon kurmuş ve hareketlerini tek çatı altında yürütmüştü.
Siyasi partiler her seferinde kelam aldıklarını lakin her seçim periyodunda “seçim malzemesi” haline getirildikleri savunan EYT’ler, bu yıl bu mağduriyetin “yaş sınırlaması getirilmeksizin” giderilmesini talep ediyordu.
Emeklilikle yaşa takılma sorunun “erken emeklilik” demek olmadığı belirten dernekler, “EYT erken emeklilik değil, gasp edilmiş emeklilik hakkının peşindedir” açıklamasını yapmıştı.
YENİ DÜZENLEME NELERİ ÖNGÖRÜYOR?
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan dün yaptığı açıklamada, Türkiye’de hali hazırda emekli olabilmek için “prim ödeme gün sayısı, sigortalılık müddeti ve yaşı” tamamlamak gerektiğini hatırlatan Erdoğan, “Yaptığımız düzenleme kaidelerden birinci ikisini tamamlamış olup da yalnızca yaş sebebiyle emeklilik bekleyenleri kapsıyor” demişti.
Erdoğan, yaş kaidesi olmadan emekliliğe imkân sağlayan düzenlemenin “SSK, BAĞ-KUR, Emekli Sandığı ayrımı olmaksızın” mevcut yapıdaki herkes için geçerli olduğunu belirtti.
Türkiye’nin toplumsal güvenlik sisteminin aktif-pasif istikrarının korunduğunu söyleyen Erdoğan, “Yeni düzenlemenin yürürlüğe girmesiyle sistemin mali yükünü dengeleyecek çalışmaları yaptık. Taşerondan takıma alınanlardan çabucak emekli olmayacaklar için başka bir geçiş düzenlemesi hazırlıyoruz” diye konuşmuştu.
EMEKLİLİK BAŞVURUSU NASIL YAPILIYOR?
Ocak ayında yasalaşması beklenen yeni emeklilik düzenlemesiyle ilgili olarak Toplumsal Güvenlik Kurumu (SGK) ya da e-Devlet uygulaması üzerinden bilgi alınabiliyor.
SGK, EYT düzenlemesi yasalaşınca oluşabilecek ağır emeklilik başvurusu süreçleri için birtakım tedbirler aldığını duyurdu.
Kurum, emeklilik süreçlerinin yürütüleceği merkezlerin çoğaltıldığını ve ek işçi ekleneceğini belirtti, emeklilik müracaatında bulunacakların süreci yanılgısız tamamlamaları için tanıtıcı görüntüler hazırlandı.
Emeklilik müracaatları için e-Devlet uygulaması üzerinden talep oluşturulabiliyor.
yatırım tavsiyesi içermez
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan dün Emeklilikte Yaşa Takılanlar (EYT) düzenlemesinde yaş hududu aranmayacağını ve 2 milyon 250 bin kişinin emekli olma hakkı kazanacağını duyurdu. Türkiye’deki yaklaşık 6 milyon EYT’linin tamamının birkaç yıl içerisinde emekli olması bekleniyor.
BBC Türkçe’ye konuşan Mali Müşavir Murat Bal, Türkiye’de her yıl ortalama 350-400 bin civarında kişinin emekli olduğunu, EYT düzenlemesiyle bir arada birinci etapta olağanda 7 kat fazla kişinin emekli olacağını söylüyor.
Bal, Ocak ayında EYT düzenlemesinin yasalaşmasıyla 2 milyon 250 bin kişinin çabucak emekli olabileceğini, kalan 4 milyon kişinin ise 3-4 yıl içerisinde, pirim günlerini doldurdukça emeklilik hakkı kazanacağını belirtiyor.
Yeni emeklilerin SGK’ya ortalama ne kadar ek maliyeti olacağının çabucak hemen aşikâr olmadığını kaydeden Bal, yeni taban fiyat artırımıyla bir arada SGK’nın gereken bütçeye sahip olduğunu aktarıyor:
“Türkiye’de şu anda 19 milyon çalışan var, 14 milyona yakın da emekli var. 14 milyon emekli, bu tasarıyla bir arada birinci kademede 16 milyon olacak. Taban fiyata yapılan bu son artırım, toplumsal güvenlik kurumunun gelirlerini önemli manada artırdı.
“Yani 19 milyon çalışanın gelirleri yüzde 55 arttı, olağan bu biçimdece SGK gelirleri de tıpkı oranda artmış oldu. Türkiye’de emekli maaşı belirlenirken ise son 6 aylık enflasyon oranı baz alınacak ve tahminimizce yüzde 17-18 olacak, bu da SGK’nın sarfiyatındaki artış olacak.
“SGK’nın minimum fiyatla birlikte gelirleri yüzde 55 artarken, masrafları yüzde 17 artmış olacak. ötürüsıyla SGK’nın yeni gelirler sebebiyle belirli bir kaynağı var.”
‘TÜRKİYE 15-17 SENE EMEKLİ VERMEYECEK’
Türkiye’de 1992 yılından 1999 yılına kadar “erken yaşta emeklilik” uygulaması hayata geçirilmiş ve bu uygulama Türkiye iktisadına önemli bir yük olmak ve enflasyona yol açmakla eleştirilmişti.
Bu uygulamayı hatırlatan Bal, “bu biçimde o kadar kişiyi erken emekli ettikten daha sonra Türkiye’de bir enflasyon patlaması yaşanmıştı zira merkez bankası matbaaları karşılıksız para basmaya başlamıştı. İnşallah bugünlerde bunlar olmaz” diyor.
Milyonlarca kişinin emekli olmasıyla bütçe üzerinde belirli bir yük oluşacağını belirten Bal, öte yandan Türkiye’de EYT’den daha sonra 15-17 yıl emekli vermeyeceğini anlatıyor:
“Türkiye EYT’lerini emekli ettikten daha sonra, yani bu 6 milyon kişi 3-4 sene içerisinde emekli olduktan daha sonra, tahminen 15-17 sene daha emekli vermeyecek.
“Çünkü 8 Eylül 1999 yılından evvel işe girenleri kapsayan bu EYT tasarısından daha sonra emeklilik yaşı bayanlarda 55, erkeklerde 60 oldu.”
‘TÜRKİYE’DE ARTIK HER İKİ ÇALIŞAN, BİR EMEKLİYE BAKACAK’
EYT sonucu ile Türkiye’deki emekli ve çalışan oranının bu kararla değiştiğini söyleyen Bal, “Dünyada genelde ‘Üç çalışan bir emekliye bakar’ biçiminde bir uygulama var. Türkiye’de bu son düzenlemeyle iki çalışan bir emekliye bakacak” diyor.
Bu durumun mali istikrarda nasıl sonuçlar doğuracağının ilerleyen günlerde netleşeceğini belirten Bal ayrıyeten, yaklaşık 6 milyon EYT’linin 3-4 yıl içerisinde emekli olacağını kendisinden örnek vererek şöyleki anlatıyor:
“Ben BAĞ-KUR’da 1999 yılı öncesi girişli, EYT kapsamında bir vatandaşım. Lakin BAĞ-KUR erkeklerde 9 bin gün prim istiyor ve benim 9 bin güne gelmeme 7 ay var. Ben 7 ay daha sonra emekli olacağım.
“Evet EYT kapsamındayım, evet EYT ile 99 öncesi haklarım geri verildi ancak gün sayısını karşılamıyorum. Onu karşıladığım vakit EYT kapsamında emekli olabileceğim.”
EYT DÜZENLEMESİ KİMLERİ KAPSIYOR?
Emeklilikte Yaşa Takılanlar, sigortalı çalışırken 8 Eylül 1999’daki bir yasal değişiklikten daha sonra emekli olma şartları büyük oranda değişen şahıslara deniyor.
Sigorta başlangıç tarihi 9 Eylül 1999’dan evvel olanları ve emekli olmak için gereken prim günü ve sigortalılık mühleti kaidesini sağlamış olanlar, getirilen yaş zaruriliği sebebiyle emekli olamadı.
Kanundaki değişiklik öncesinde bayanlarda 20 yıl, erkeklerde ise 5000 gün prim kuralı ve 25 yıl sigortalılık müddeti kafiydi. ötürüsıyla 18 yaşında çalışmaya başlayan bir bayan 38, 18 yaşında çalışmaya başlayan bir erkek ise 43 yaşında emekli olabiliyordu.
1999 yılında yapılan değişiklikle birlikte bayanlarda emeklilik yaşı 58, erkeklerde 60 oldu. 2008 yılında ise birinci kere sigortalı olarak işe başlayacaklar için emeklilik yaşı 65’e yükseltildi.
Bu düzenlemenin bütçeye getireceği yük, yaş koşulu, prim gün sayısı ve hizmet yılı kaideleri üzere etkenleri göz önünde bulundurarak ve hesaplayarak bir düzenlemenin yapılması gerekliliği uzun vakittir bu sorunun çözülememesinde büyük bir etken.
Cumhurbaşkanı Erdoğan 2018’de yaptığı açıklamalarda EYT yasasının kamuya yıllık maliyetinin 26 milyar TL olacağını söylemişti.
2019’da BBC Türkçe‘ye konuşan EYT Derneği İdare Şurası Üyesi Serpil Şahin ise düzenlemenin bütçeye yükünün 8 milyar TL olacağını söylemişti.
SORUN NEYDİ?
EYT’ler, 1999 yılında çıkarılan kanunun hukuka ters olarak geriye yanlışsız işletildiğini ve sonucunda yüz binlerce emeklinin senelerca süren ve mağdur sayısının katlanarak arttığı bir sistem yarattığını söylüyordu.
Bu vakte dek bir epey siyasalın kapısını çaldıklarını söyleyen EYT’ler son olarak bir federasyon kurmuş ve hareketlerini tek çatı altında yürütmüştü.
Siyasi partiler her seferinde kelam aldıklarını lakin her seçim periyodunda “seçim malzemesi” haline getirildikleri savunan EYT’ler, bu yıl bu mağduriyetin “yaş sınırlaması getirilmeksizin” giderilmesini talep ediyordu.
Emeklilikle yaşa takılma sorunun “erken emeklilik” demek olmadığı belirten dernekler, “EYT erken emeklilik değil, gasp edilmiş emeklilik hakkının peşindedir” açıklamasını yapmıştı.
YENİ DÜZENLEME NELERİ ÖNGÖRÜYOR?
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan dün yaptığı açıklamada, Türkiye’de hali hazırda emekli olabilmek için “prim ödeme gün sayısı, sigortalılık müddeti ve yaşı” tamamlamak gerektiğini hatırlatan Erdoğan, “Yaptığımız düzenleme kaidelerden birinci ikisini tamamlamış olup da yalnızca yaş sebebiyle emeklilik bekleyenleri kapsıyor” demişti.
Erdoğan, yaş kaidesi olmadan emekliliğe imkân sağlayan düzenlemenin “SSK, BAĞ-KUR, Emekli Sandığı ayrımı olmaksızın” mevcut yapıdaki herkes için geçerli olduğunu belirtti.
Türkiye’nin toplumsal güvenlik sisteminin aktif-pasif istikrarının korunduğunu söyleyen Erdoğan, “Yeni düzenlemenin yürürlüğe girmesiyle sistemin mali yükünü dengeleyecek çalışmaları yaptık. Taşerondan takıma alınanlardan çabucak emekli olmayacaklar için başka bir geçiş düzenlemesi hazırlıyoruz” diye konuşmuştu.
EMEKLİLİK BAŞVURUSU NASIL YAPILIYOR?
Ocak ayında yasalaşması beklenen yeni emeklilik düzenlemesiyle ilgili olarak Toplumsal Güvenlik Kurumu (SGK) ya da e-Devlet uygulaması üzerinden bilgi alınabiliyor.
SGK, EYT düzenlemesi yasalaşınca oluşabilecek ağır emeklilik başvurusu süreçleri için birtakım tedbirler aldığını duyurdu.
Kurum, emeklilik süreçlerinin yürütüleceği merkezlerin çoğaltıldığını ve ek işçi ekleneceğini belirtti, emeklilik müracaatında bulunacakların süreci yanılgısız tamamlamaları için tanıtıcı görüntüler hazırlandı.
Emeklilik müracaatları için e-Devlet uygulaması üzerinden talep oluşturulabiliyor.
yatırım tavsiyesi içermez