AKP’li Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan evvelki akşam yaptığı açıklamada “2024 yılında Kamu Özel İşbirliği (KÖİ) projelerinin Hazine’ye olan yükünün neredeyse sıfırlanacağını” söylemiş oldu lakin Dünya Bankası’nın son raporu ikazlarla dolu. Dünya Bankası Türkiye ile ilgili son raporunda TL’nin kıymet kaybetmesinin Kamu Özel İşbirliği projeleri ile ilgili yükümlülükleri artıracağını vurguladı.
ÖNGÖRÜLERİ AŞACAK
“KÖİ projelerinin garantileri dolar üzerinden, halbuki bu projelerin kullanım fiyatları lira bazında yükseliyor. Yükümlülüklerin hayata geçmesi ile bu projeler Türkiye’nin mali istikrarları üzerinde baskı oluşturuyor” denilen raporda, Türkiye’nin kamu özel dal işbirliği projelerinde yatırım portföyünün 77.9 milyar dolara ulaştığı, bunun gayri safi yurt içi hasılanın (GSYİH) yüzde 10.3’ü’ne karşılık geldiği açıklandı.
Sözcü’den Hasret Ermiş Beyhan’ın haberine bakılırsa, raporda projelerin liranın paha kaybı ile bütçe üstündeki yükünün epey daha artacağı şu datalarla ortaya kondu:
“KÖİ mukavelelerinde devletin kontratla sabitlenmiş kullanıcı sayısı garantileri ve döviz kuru kaybından kaynaklanan fark ödemeleri ile leasing ödemelerinin kamu maliyesi üzerinde oluşturduğu baskı giderek artıyor. 2019’de KÖİ ödemelerinin merkezi bütçe ortasındaki hissesi yüzde 1.2 iken, bu oran 2022’de yüzde 2.4’e çıktı. Lira’da yaşanan keskin paha kaybının bütçe üstündeki KÖİ yükünün resmi projeksiyonların pek üzerinde olacağı görülüyor.“
YÜKÜMLÜLÜKLER ARTIYOR
Raporda artan yükün kamu bankaları ve kamu kurumlarına sermaye dayanağı verilmesi muhtaçlığını da ortaya çıkardığı açıklandı. Nakdî gevşeme risklerinin kısa vadede mali hareket imkânını daralttığı belirtilen raporda TL’deki bedel kaybının döviz cinsi borç stokunu artırdığına, borçlanma maliyetlerini yükselttiğine ve KÖİ projelerinin garantilerinin getirdiği yükümlülükleri artırdığına vurgu yapıldı.
YAPILANDIRILAN KREDİLERLE RİSKLER BÜYÜYOR
Raporda, kamu özel dal projelerinin bankaların üstündeki riski de artırdığına vurgu yapıldı. Makro finansal gelişmeler niçiniyle kredi yapılandırmalarının arttığı belirtilen raporda TL’deki paha kaybının belli dallarda bilançolar üzerinde yük oluşturduğu söz edildi. Bu kesimler güç, inşaat ve turizm olarak sıralandı. Raporda, 2021’in üçüncü çeyreğinde birtakım KÖİ projelerinin ve büyük şirketlerin kredi yapılandırmalarının bankaların varlık kalitesine dair riskleri artırdığı söz edildi.
yatırım tavsiyesi içermez
ÖNGÖRÜLERİ AŞACAK
“KÖİ projelerinin garantileri dolar üzerinden, halbuki bu projelerin kullanım fiyatları lira bazında yükseliyor. Yükümlülüklerin hayata geçmesi ile bu projeler Türkiye’nin mali istikrarları üzerinde baskı oluşturuyor” denilen raporda, Türkiye’nin kamu özel dal işbirliği projelerinde yatırım portföyünün 77.9 milyar dolara ulaştığı, bunun gayri safi yurt içi hasılanın (GSYİH) yüzde 10.3’ü’ne karşılık geldiği açıklandı.
Sözcü’den Hasret Ermiş Beyhan’ın haberine bakılırsa, raporda projelerin liranın paha kaybı ile bütçe üstündeki yükünün epey daha artacağı şu datalarla ortaya kondu:
“KÖİ mukavelelerinde devletin kontratla sabitlenmiş kullanıcı sayısı garantileri ve döviz kuru kaybından kaynaklanan fark ödemeleri ile leasing ödemelerinin kamu maliyesi üzerinde oluşturduğu baskı giderek artıyor. 2019’de KÖİ ödemelerinin merkezi bütçe ortasındaki hissesi yüzde 1.2 iken, bu oran 2022’de yüzde 2.4’e çıktı. Lira’da yaşanan keskin paha kaybının bütçe üstündeki KÖİ yükünün resmi projeksiyonların pek üzerinde olacağı görülüyor.“
YÜKÜMLÜLÜKLER ARTIYOR
Raporda artan yükün kamu bankaları ve kamu kurumlarına sermaye dayanağı verilmesi muhtaçlığını da ortaya çıkardığı açıklandı. Nakdî gevşeme risklerinin kısa vadede mali hareket imkânını daralttığı belirtilen raporda TL’deki bedel kaybının döviz cinsi borç stokunu artırdığına, borçlanma maliyetlerini yükselttiğine ve KÖİ projelerinin garantilerinin getirdiği yükümlülükleri artırdığına vurgu yapıldı.
YAPILANDIRILAN KREDİLERLE RİSKLER BÜYÜYOR
Raporda, kamu özel dal projelerinin bankaların üstündeki riski de artırdığına vurgu yapıldı. Makro finansal gelişmeler niçiniyle kredi yapılandırmalarının arttığı belirtilen raporda TL’deki paha kaybının belli dallarda bilançolar üzerinde yük oluşturduğu söz edildi. Bu kesimler güç, inşaat ve turizm olarak sıralandı. Raporda, 2021’in üçüncü çeyreğinde birtakım KÖİ projelerinin ve büyük şirketlerin kredi yapılandırmalarının bankaların varlık kalitesine dair riskleri artırdığı söz edildi.
yatırım tavsiyesi içermez