Erdal Sağlam yazdı: ‘İktidarın piyasada fiyat düşürme uğraşı nafile’

Gazetemiz müellifi Erdal Sağlam, bugünkü ‘Aralık enflasyonu çift hane açıklanmazsa…’ yazısında iktidarın kamu bankalarıyla döviz satışına girerek dolar kurunu 11 TL’ye düşürmesinden daha sonra ‘kahramanlık hikayesi’ yazdığını ve umduğunu bulamadığını lisana getirdi.

İktidarın önümüzdeki imtihanının ise TÜİK’in açıklayacağı Aralık ayı enflasyonu olacağını söyleyen Sağlam, “Kurları indirmesinin akabinde, piyasadaki meblağları düşürmek için her kısma baskı uygulayan iktidarın, bu “nafile çaba”sından da sonuç elde etmesi fazlaca güç. “tutarlarımızı düşürdük” ilanları verip Cumhurbaşkanı’na ileti gönderenler olsa da genele yayılan bir indirime dönüşemedi. “Nafile çaba” dememizin niçini de o, zira tüketici fiyatlarının gerilemesi için perakende satış yapanların maliyetlerinin altında satmaları gerekiyor” dedi.

Sağlam’ın yazısının tamamı şu biçimde:

Dolar kurunu, 18 TL’ye çıkmasına müsaade verdikten daha sonra kamu bankalarıyla döviz satışına girerek 11 TL’ye düşüren ve bununla “Kahramanlık hikâyesi” yazmaya çalışan iktidar, umduğunu bulamamış gözüküyor. İktidarın önümüzdeki imtihanı ise TÜİK’in açıklayacağı aralık ayı enflasyonu olacak.

Kurları indirmesinin akabinde, piyasadaki fiyatları düşürmek için her kesite baskı uygulayan iktidarın, bu “nafile çaba”sından da sonuç elde etmesi fazlaca sıkıntı. “tutarlarımızı düşürdük” ilanları verip Cumhurbaşkanı’na bildiri gönderenler olsa da genele yayılan bir indirime dönüşemedi. “Nafile çaba” dememizin niçini de o, zira tüketici fiyatlarının gerilemesi için perakende satış yapanların maliyetlerinin altında satmaları gerekiyor. Dolar kurunun 17-18 TL olduğu periyotlardan maliyet oluşturan epey azdı, asıl maliyet sayısı dolar kuru daha 13-14 TL’lerde iken oluşmuştu. Yani kurlardaki düşüş lakin yılın son haftasında yapılacak artırımların önüne geçmiş olabilir.

Bu ortada tüm fiyatlara tesir eden akaryakıt meblağlarında kur niçiniyle oluşan indirimlerin iktidar tarafınca pompaya yansıtılmayıp vergi için alıkonmasına karar verildi. Yani tüm eserleri etkileyen akaryakıtta bile indirim yapılmadı.

Artık sıra, Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) 3 Ocak’ta, aralık ayı ve 2021 yılı enflasyon oranlarını açıklamasına geldi. Açıklanacak sayıların her şeydilk evvel memur, personel ve emekli maaş artışlarını yakından ilgilendirdiğini söyleyelim. Yanı sıra uygulamaya konan yeni mali önlemlerin geleceği için de açıklanacak sayı epeyce değerli olacak. Merkez Bankası’nın siyaset faizini yüzde 14’e indirmesiyle, aslına bakarsanız negatif gerçek faiz yüzde 7’lerin üzerine çıkmıştı. Faiz yüzde 14’te kalacak, daha fazla indirilmeyecek desek bile 3 Ocak’ta negatif gerçek faizin yüzde 15’lere çıkması kelam konusu. Bunun üzerine kur farkı veren hesaplar gündemde fakat bilhassa beklentilerin oluşumunda buna değil negatif gerçek faizin ne olduğuna bakılacak. Bilhassa dışarıdan Türkiye’ye bakanlar, bu göstergeyi yakından izleyecek.

Geçenlerde bir muharrir arkadaşla mevzuyu tartışırken “İmkânı yok, TÜİK’in çift haneli aylık sayı açıklanmasına müsaade verilmez” dedi. Birinci bulguların bu biçimde gösterdiğini söylemiş olduğimde ise “Çift haneli sayı açıklayan TÜİK Lideri bence yerinde kalamaz” dedi.

Yeterli de sayılar ortada, çıkan sayılar farklı mı açıklanacak? Açıkçası muharrir arkadaşımın bu iddiasına tümüyle karşı çıkamadım. Yani TÜİK’in çeşitli sistemlerle, olduğundan daha düşük sayı açıklayabileceği varsayımına karşı, artık ben de “olmaz, yapmazlar” diyemiyorum.

DIŞARIDAN GELECEK REAKSİYON

Dün, besin enflasyonu açısından öncü göstergelerden biri olarak kabul edilen Türk-İş Besin Endeksi’ndeki aralık artışı yüzde 25.75, yıllık artış ise yüzde 54.96 olarak belirtildi.

TÜİK konusunda uzman Dünya gazetesi müellifi Alaattin Aktaş, yakından izlediği aralık ayı tüketici fiyat artışının yüzde 15, yıllık artışın ise yüzde 35-40 içinde açıklanacağı kestirimini yazdı. Yalnızca besin, akaryakıt, araba ve sigaradaki artırımların aslına bakarsanız aylık yüzde 11 sayısına ulaştığımızı gösterdiğini, öteki mal kümeleri eklendiğinde artışın yüzde 15 civarına çıkacağını kaydetti.

TÜFE’deki yükü yüzde 26 olan besin kümesindeki yüzde 25’lik artırımdan 6.5 puan, yüzde 7 yüke sahip arabadaki yüzde 50’lik artırımdan 3 puan, yüzde 3.8 yüke sahip akaryakıt mamüllerindeki yüzde 22-28 içinde değişen artırımdan 1 puan, yüzde 4.6’lık tartıya sahip sigaradaki yaklaşık yüzde 12’lik artırımdan 0.5 puan yansıma olacağını, bunların toplamının aslına bakarsanız 11 puan olduğunu söylemiş oldu.

TÜİK’in açıklayacağı sayılar her zamankinden daha fazla mercek altında olacak. TÜİK Lideri kamuoyunda düşük fiyat açıklaması halinde oluşacak yansıyı görmüş olacak ki konusu iktisat olmayan AKP’nin eski irtibat aktörlerinden bir siyasi, müellife röportaj verip “rakamlarla oynama olamayacağını” anlatmaya çalışmış.

Bence iş o noktayı fazlacatan aştı, oluşan büyük güvensizliğin, bu cins atraksiyonlarla kazanılabilmesi mümkün değil. Telaşım TÜİK’in düşük sayı açıklaması. İçeride oluşacak reaksiyonun yanında, dışarıdaki uzman kuruluşlardan gelebilecek “Rakamlara güvenmiyoruz” çeşidi açıklamaların, ekonomiyi nasıl olumsuz etkileyeceğini düşünsenize…

yatırım tavsiyesi içermez
 
Üst