Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), aralık ayı enflasyon datalarını deklare etti. Yıllık enflasyon yüzde 36,08 ile son 19 yılın tepesine yükseldi. Gözler emekli ve memur artırımına çevrilirken; Ekonomist Selçuk Geçer, son 19 yılın tepesinde olan enflasyon oranına ait Cumhuriyet‘e değerlendirmelerde bulundu.
Tüketici meblağları, TÜİK’e 2021 aralık ayında aylık bazda yüzde 13,58 arttı. Kasımda yüzde 21,31 olan yıllık enflasyon aralık ayında yüzde 36,08’e yükseldi. Yurt içi üretici fiyatları aralıkta yüzde 19,08 artarken, yıllık Yİ-ÜFE yüzde 79,89’a tırmandı. Çekirdek enflasyon ise yüzde 31,9’a yükseldi. Yıllık bazda besin fiyatlarında yüzde 44 ve ulaştırmada yüzde 54 artış kaydedildi.
ENAG: ENFLASYON 82,81
Akademisyenlerin ve ekonomistlerin oluşturduğu Enflasyon Araştırma Kümesi (ENAG), Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) açıklamasından evvel, hesapladığı aralık enflasyonunu duyurdu. Buna bakılırsa, ENAGrup Tüketici Fiyat Fiyat Endeksi (E-TÜFE) aralık ayında yüzde 19,35 arttı. E-TÜFE’nin 2021 yılındaki artışı ise yüzde 82.81 olarak gerçekleşti.
EMEKLİ VE MEMUR ARTIRIMINDA BELİRLEYİCİ OLACAK
Toplu kontratlarda dikkate alınan 6 aylık enflasyon verisi, milyonlarca kişinin gelirini direkt ve dolaylı olarak etkileyecek. Kamu vazifelileri Hakem Konseyi, 5. Periyot Toplu Kontratı’nda (2020-2021) 4 milyon memur ve 2 milyondan fazla memur emeklisi için 2021 yılında 3+3 artırım sonucu vermişti. Buna bakılırsa, memur maaşlarına yüzde 3’ün yanında enflasyon farkı da uygulanacak. Bu artırımın üzerine, memur konfederasyonlarının 2021’de iktisattaki dalgalanma niçiniyle talep ettiği refah hissesinin da gündeme gelmesi bekleniyor. Bu hesaplama, birebir mukavele kapsamındaki memur emeklileri için de geçerli olacak.
Yaklaşık 8,5 milyon emekli ve hak sahibinin aylıkları da bu yılın ikinci 6 ayına ilişkin enflasyon sayısıyla belirlenecek. Emekçi ve Bağ-Kur emeklilerinin aylıkları, 6 aylık enflasyon oranında zamlanacak. Kamu kurum ve kuruluşlarındaki 700 binden çok emekçinin fiyatlarına de 2021 Yılı Kamu Toplu İş Mukaveleleri Çerçeve Protokolü’ne nazaran, 2021’in ikinci 6 ayında yüzde 5 artı enflasyon farkı oranında artırım yapılacak.
“KUR, FİYAT ARTIŞINA MAZERET OLDU”
Cumhuriyet‘e değerlendirmelerde bulunan Ekonomist Selçuk Geçer, aralık ayında gerçekleşen kur yükselişinin, artırımlara mazeret olduğunu aktardı.
“Açıklanan enflasyon oranına şaşırmadım” diyen Geçer, “Ben aslına bakarsanız beklentilerimi paylaşmıştım. ‘Yüzde 30’un altında bir enflasyon gelmez’ demiştim. Yüzde 35 ve yüzde 36’yı birinci söylem edenlerden birisiyim. Aralık ayının ortasında, süratli kur yükselişi sırasında bu biçimde bir beklentim vardı. Zira fiyatlamalar oluşmuştu, o fiyatlamaların aşağı indirilmeyeceği de muhakkaktı fazlaca net bir biçimde. Kur odaklı bir fiyat artışı değildi. Bir manada, kur, fiyat artışlarına mazeret oldu. aslına bakarsanız piyasa, fiyatları artırmak için mazeret arıyordu. Kuru kullandı o meblağları artırdı, kur niyet indirmedi, indirmeyecekti de esasen” sözlerini kullandı.
“SON 19 YILIN EN YÜKSEĞİ”
Bunun enflasyona hayli net bir yansımasının olacağını beklediğini sölerini kullanan Geçer, “Başlangıçta aylık olarak asgarî yüzde 10, 15 civarında düşünüyordum, çabucak sonrasında yüzde 15’in üzerinde aylık bir enflayon gelebilir diye söylüyorduk ve gerçekten de geldi. Aylık enflasyon devasa yükseklikte geldi. daha sonrasında da hem yılın, hem 19 yılın en yüksek enflasyonuna ulaşmış olduk. Yüzde 36,08 ile” diye konuştu.
“TÜRKİYE’DE İKİ FARKLI ENFLASYON ORANI VAR”
Geçer, kelamlarına şöyleki devam etti:
“Burada kritik sorun şu; Türkiye’de iki farklı enflasyon var, biri TÜİK’in biri ENAG’ın enflasyonu. ENAG enflasyonu yüzde 80’lerin üzerinde. Piyasanın asıl gerçeklerini onlar yansıtıyor. O, işin dehşetli bir noktaya geldiğini gösteriyor. Öbür taraftan TÜİK’in ÜFE oranına bakıyorsunuz, orada da yüzde 70’lerin üstünü görüyoruz.”
“BİR daha sonraKİ AY YÜZDE 40’LARI GÖRECEĞİZ”
“Ocak’ta enflasyon yükselmeye devam edecek” diyen Geçer, “Biz, bir daha sonraki enflasyon açıklamasında yüzde 39’ları, yüzde 40’ları goreceğiz. Şubat ayında da tablo değişmeyecek, mart ayında da yükselecek. Bir ihtimal, nisan ayında tahminen dengelenir. Onda da dünyadaki gelişmelere bakacağız. Lakin temmuz ayına kadar yükseliş eğiliminin devam edeceğini öngörüyoruz” değerlendirmesinde bulundu.
“YÜZDE 30’UN ALTINDA ARTIRIM YAPILMAMALI”
Açıklanan enflasyon oranının, memur ve emekli artırımını nasıl etkileyeceğini anlatan Geçer, şu tabirleri kullandı:
“Emekli ve memura toplamda yüzde 8 artırım yapıldı. Yüzde 5 ve yüzde 7 deniyor ancak denildiği üzere yüzde 12 çıkmıyor. Aslında yüzde 8 kusürlük bir artırım var. Enflasyon şu anda ne kadar? Yüzde 36,8. Yüzde 36’dan 8’i çıkartalım, en az yüzde 28, üzerine iki puan da kur kaybını koyun, yüzde 30… Yüzde 30’un altında bir artırım yapmamaları gerekiyor. Yani ona artırım demeyelim, enflasyon farkı ödememeleri gerekiyor. Yüzde 8 artırım aslına bakarsanız var elimizde, bir de üzerine yüzde 30’luk enflasyon kaybını ödemeleri gerekiyor.”
yatırım tavsiyesi içermez
Tüketici meblağları, TÜİK’e 2021 aralık ayında aylık bazda yüzde 13,58 arttı. Kasımda yüzde 21,31 olan yıllık enflasyon aralık ayında yüzde 36,08’e yükseldi. Yurt içi üretici fiyatları aralıkta yüzde 19,08 artarken, yıllık Yİ-ÜFE yüzde 79,89’a tırmandı. Çekirdek enflasyon ise yüzde 31,9’a yükseldi. Yıllık bazda besin fiyatlarında yüzde 44 ve ulaştırmada yüzde 54 artış kaydedildi.
ENAG: ENFLASYON 82,81
Akademisyenlerin ve ekonomistlerin oluşturduğu Enflasyon Araştırma Kümesi (ENAG), Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) açıklamasından evvel, hesapladığı aralık enflasyonunu duyurdu. Buna bakılırsa, ENAGrup Tüketici Fiyat Fiyat Endeksi (E-TÜFE) aralık ayında yüzde 19,35 arttı. E-TÜFE’nin 2021 yılındaki artışı ise yüzde 82.81 olarak gerçekleşti.
EMEKLİ VE MEMUR ARTIRIMINDA BELİRLEYİCİ OLACAK
Toplu kontratlarda dikkate alınan 6 aylık enflasyon verisi, milyonlarca kişinin gelirini direkt ve dolaylı olarak etkileyecek. Kamu vazifelileri Hakem Konseyi, 5. Periyot Toplu Kontratı’nda (2020-2021) 4 milyon memur ve 2 milyondan fazla memur emeklisi için 2021 yılında 3+3 artırım sonucu vermişti. Buna bakılırsa, memur maaşlarına yüzde 3’ün yanında enflasyon farkı da uygulanacak. Bu artırımın üzerine, memur konfederasyonlarının 2021’de iktisattaki dalgalanma niçiniyle talep ettiği refah hissesinin da gündeme gelmesi bekleniyor. Bu hesaplama, birebir mukavele kapsamındaki memur emeklileri için de geçerli olacak.
Yaklaşık 8,5 milyon emekli ve hak sahibinin aylıkları da bu yılın ikinci 6 ayına ilişkin enflasyon sayısıyla belirlenecek. Emekçi ve Bağ-Kur emeklilerinin aylıkları, 6 aylık enflasyon oranında zamlanacak. Kamu kurum ve kuruluşlarındaki 700 binden çok emekçinin fiyatlarına de 2021 Yılı Kamu Toplu İş Mukaveleleri Çerçeve Protokolü’ne nazaran, 2021’in ikinci 6 ayında yüzde 5 artı enflasyon farkı oranında artırım yapılacak.
“KUR, FİYAT ARTIŞINA MAZERET OLDU”
Cumhuriyet‘e değerlendirmelerde bulunan Ekonomist Selçuk Geçer, aralık ayında gerçekleşen kur yükselişinin, artırımlara mazeret olduğunu aktardı.
“Açıklanan enflasyon oranına şaşırmadım” diyen Geçer, “Ben aslına bakarsanız beklentilerimi paylaşmıştım. ‘Yüzde 30’un altında bir enflasyon gelmez’ demiştim. Yüzde 35 ve yüzde 36’yı birinci söylem edenlerden birisiyim. Aralık ayının ortasında, süratli kur yükselişi sırasında bu biçimde bir beklentim vardı. Zira fiyatlamalar oluşmuştu, o fiyatlamaların aşağı indirilmeyeceği de muhakkaktı fazlaca net bir biçimde. Kur odaklı bir fiyat artışı değildi. Bir manada, kur, fiyat artışlarına mazeret oldu. aslına bakarsanız piyasa, fiyatları artırmak için mazeret arıyordu. Kuru kullandı o meblağları artırdı, kur niyet indirmedi, indirmeyecekti de esasen” sözlerini kullandı.
“SON 19 YILIN EN YÜKSEĞİ”
Bunun enflasyona hayli net bir yansımasının olacağını beklediğini sölerini kullanan Geçer, “Başlangıçta aylık olarak asgarî yüzde 10, 15 civarında düşünüyordum, çabucak sonrasında yüzde 15’in üzerinde aylık bir enflayon gelebilir diye söylüyorduk ve gerçekten de geldi. Aylık enflasyon devasa yükseklikte geldi. daha sonrasında da hem yılın, hem 19 yılın en yüksek enflasyonuna ulaşmış olduk. Yüzde 36,08 ile” diye konuştu.
“TÜRKİYE’DE İKİ FARKLI ENFLASYON ORANI VAR”
Geçer, kelamlarına şöyleki devam etti:
“Burada kritik sorun şu; Türkiye’de iki farklı enflasyon var, biri TÜİK’in biri ENAG’ın enflasyonu. ENAG enflasyonu yüzde 80’lerin üzerinde. Piyasanın asıl gerçeklerini onlar yansıtıyor. O, işin dehşetli bir noktaya geldiğini gösteriyor. Öbür taraftan TÜİK’in ÜFE oranına bakıyorsunuz, orada da yüzde 70’lerin üstünü görüyoruz.”
“BİR daha sonraKİ AY YÜZDE 40’LARI GÖRECEĞİZ”
“Ocak’ta enflasyon yükselmeye devam edecek” diyen Geçer, “Biz, bir daha sonraki enflasyon açıklamasında yüzde 39’ları, yüzde 40’ları goreceğiz. Şubat ayında da tablo değişmeyecek, mart ayında da yükselecek. Bir ihtimal, nisan ayında tahminen dengelenir. Onda da dünyadaki gelişmelere bakacağız. Lakin temmuz ayına kadar yükseliş eğiliminin devam edeceğini öngörüyoruz” değerlendirmesinde bulundu.
“YÜZDE 30’UN ALTINDA ARTIRIM YAPILMAMALI”
Açıklanan enflasyon oranının, memur ve emekli artırımını nasıl etkileyeceğini anlatan Geçer, şu tabirleri kullandı:
“Emekli ve memura toplamda yüzde 8 artırım yapıldı. Yüzde 5 ve yüzde 7 deniyor ancak denildiği üzere yüzde 12 çıkmıyor. Aslında yüzde 8 kusürlük bir artırım var. Enflasyon şu anda ne kadar? Yüzde 36,8. Yüzde 36’dan 8’i çıkartalım, en az yüzde 28, üzerine iki puan da kur kaybını koyun, yüzde 30… Yüzde 30’un altında bir artırım yapmamaları gerekiyor. Yani ona artırım demeyelim, enflasyon farkı ödememeleri gerekiyor. Yüzde 8 artırım aslına bakarsanız var elimizde, bir de üzerine yüzde 30’luk enflasyon kaybını ödemeleri gerekiyor.”
yatırım tavsiyesi içermez