Dünyada sağlıklı beslenmeye ulaşmak zorlaştı

Dünyada 2 milyar kişi fazla kilolu, buna rağmen 1 milyar kişi açlık hududunda yaşıyor. Global sera gazı salımının yüzde 20’sinden çoksı besin sanayisi tarafınca gerçekleştiriliyor ve üretilen tüm besinlerin üçte biri çöpe gidiyor.

2030 yılına kadar dünya nüfusunun 8.5 milyara ulaşması bekleniyor ve bu nüfusu desteklemeye elverişli olmayan mevcut besin sisteminin global başkanları, global besin sistemlerinin geleceğini bir daha gözden geçirmeye zorluyor. Deloitte ve Dünya Ekonomik Forumu (WEF), süratle büyüyen bu nüfusun uygun ve sürdürülebilir bir biçimde beslenmesinin global besin sisteminde kıymetli değişiklikler gerektireceğini vurguluyor. Besin atıgˆının azaltılması, verimli ziraî üretim formlarına gerekli yatırımların yapılması, dogˆal kaynakların korunması, iklim degˆis¸ikligˆi ile uğraş konusunda stratejiler gelis¸tirilmesi gerekiyor. Sürdürülebilir tarım uygulamaları her insanın kâfi, erişilebilir, sağlıklı bir besine erişimi konusunda kıymetli yollardan biri olarak görülüyor.


1.3 MİLYAR TON ÇÖPE

BM Besin ve Tarım Örgütü’nün (FAO) raporuna bakılırsa dünyada yılda 1.3 milyar ton besin çöpe gidiyor, israf oluyor. Bunun nakdî bedeli 1 trilyon doları buluyor. İsraf edilen bu ölçüdeki besin gerçek değerlendirilebilse dünya üstündeki yaklaşık 1 milyar açlık çeken insanı doyurmak mümkün olur.

FAO’nun araştırmasına göre, Türkiye’de yılda yaklaşık 26 milyar ton besin israf ediliyor, bunun finansal karşılığı 224 milyar lirayı buluyor. Türkiye, dünya genelinde kişi başına 93 kg/yıl besin israfı ile en hayli besin israfının yapıldığı 10 ülke içinde maalesef 3’üncü sırada yer alıyor. Türkiye’de meyve ve zerzevatın yaklaşık yüzde 25-30’u tüketiciye varmadan çöpe gidiyor. Besin israfının yüzde 39’u üreticilerde, yüzde 5’i perakendecilerde, yüzde 14’ü yemek kesiminde ve yüzde 42’si konutlarda gerçekleşiyor.

Boston Consulting Group’un araştırmasına bakılırsa ise besin atığı ölçüsü bugünkü üzere artmaya devam ederse, besin atığı ölçüsünün 2030 yılında 2.1 milyar tona ve 1.5 trilyon dolar düzeyine ulaşacağı varsayım ediliyor. Yapılacak güzelleştirici çalışmalarla, 700 milyar dolarlık bir kazanım fırsatı yakalanabileceği hesaplanıyor.

Sağlıklı ve sürdürülebilir beslenmeyi herkes için ulaşılabilir kılmak çok zorlaştı. Adil bir besin dağılımı, besine erişim hakkının olabilmesi ve israfın önlenmesi için ziraî eser planlaması yapılmalı, üreticinin yanlışsız yollarla desteklenip üretim süreçlerinde tutulması sağlanmalı. Üretilen besinin israfını engellemek sürdürülebilirlik açısından da ehemmiyet taşıyor.

Tarım alanlarının daraldığı ve insan nüfusunun her yıl 85 milyon arttığı dünyamızda besin israfı ve kaybı her zamankinden daha hayli kıymet kazanmış durumda.

BÜYÜK SU İSRAFI

Doğal afetler, iklim krizini tüm ülkelerin ana gündem hususlarından biri haline getirdi. Besin israfı da iklim krizini tetikleyen değerli faktörlerden bir tanesi. Besin israfı kaynaklı karbon emisyonu, toplam emisyonun yüzde 8’ini oluşturuyor. Dünyadaki su kullanmasının büyük bir kısmı besin üretimi için kullanılıyor, israf ettiğimiz her besin ile birlikte suyu da israf etmiş oluyoruz.

NE YAPMALI?

DEVLET TAKVİYESİ KAİDE


– Su israfı birincil öncelikli. Zira su olmadan besin üretimi kelam konusu değil.

– Koronavirüs, iklim değişikliğinin yalnızca bir modülü. Bundan daha sonra kuraklık daha sık görülecek. Yağış rejiminde daha büyük değişiklikler, çok sıcak yahut çok soğuk, sel, yangın felaketleri daha sık yaşanacak. Bu gelişmeler devlet dayanaklı ziraî üretimi mecburî kılıyor.

– Türkiye açısından değerli sıkıntılardan biri ziraî üretimde planlama meselesinin bir türlü çözülememesi. İklim değişikliği ve su konusunu dikkate almayan hiç bir ziraî planlama, üretim siyaseti başarılı olamaz.

– Orman siyasetinin kesinlikle gözden geçirilmesi, ormansızlaşmanın yaratacağı sonuçlar dikkate alınarak bu mevzuda katı kararlar alınmalı.

– Besin üretim kademesinde tüm tedarik zincirinin altyapısı güzelleştirilmeli ve verimliliği artırılmalı. Tüketicinin bilinçlendirilmesi değerli adımlardan biri. Bu hedefle ilkokul ve ortaokul düzeyinde öğrencilere, tüketim alışkanlıklarının belirlenmesine yönelik eğitimler düzenlenmeli.

– Otel, restoran, kantin ve yemekhaneler üzere toplu tüketimin yapıldığı yerlerde kişinin ihtiyacı kadar besinin alınması ve tüketilmesi konusunda bilgilendirici ihtarlar yapılmalı.

– Bilhassa güç verimliliğini göz önünde bulunduran tedbirler alınmalı, yenilenebilir güç kaynaklarının kullanmasını artırarak mümkün olan her alanda güç tüketimi azaltılmalı.

– Besin ve içecek sanayii etrafla dost uygulamaları benimsemeli ve teşvik etmeli, döngüsel ve sürdürülebilir bir iktisada hakikat adımlar atmalı.

yatırım tavsiyesi içermez
 
Üst