Merkez Bankası “Yurtharicinde Yerleşik Şahısların Portföy” süreçlerini açıklıyor. 28 Ekim prestiji ile 21,31 milyar dolarlık pay senetleri, 5,47 milyar dolarlık DİBS’leri ve yaklaşık 2,0 milyar dolarlık aksi repo ve DİBS varlıkları bulunuyor (stok veri).
Bunlar stok varlıklar, yani bugünkü pahalarını tabir ediyor. örneğin borsa düşer yahut dolar yükselince TL bazında tıpkı kalan pay senedi, fiyatından dolayı dolar bazında pahası azalabilir.
Bu niçinle Merkez Bankası değişimleri ikiye ayırıyor. Biz “Piyasa ve kur hareketlerinden arındırılmış” net süreçlere bakıyoruz.
Yabancılar ekim ayında 153,6 milyon dolarlık pay senedi, 528,1 milyon dolarlık da DİBS satmışlar. Repo piyasasında da 115,9 milyon dolar tutmuşlar. Şirket borçlanma senetleri ile birlikte net yabancı süreci 585,2 milyon dolar çıkışı gösteriyor.
Bu yılın Mart ayından bugüne yabancıların net menkul çıkışları toplamda bir daha 1 milyar doları geçmiyor.
Yabancı yatırımcının net süreç çıkışı niye az derseniz çabucak söyleyeyim: Yabancı kalmadı da ondan.
bu biçimde kurlar niye bu kadar sert hareket ediyor?
Bakın daha dün bu yazıyı yazarken 1 dolar 9,87 liranın üzerinden süreç görüyordu. halbuki Ekim ayına 8,90’nın altında başlayan dolar/TL kur istikrarı, ekim ayını 9,60’larda kapattı. Sanki kim aldı da TL bu kadar bedel kaybetti ya da dolar yükseldi?
Bu soruyu mart başından beri doların 7,40 düzeylerinden buraya geliş için de sorabiliriz. Kim aldı doları bu kadar da TL yüksek derecede kıymet kaybetti?
***
Ödemeler istikrarı bilgilerine nazaran Mart-Ağustos aylarında döviz süreçlerimiz açık vermediği üzere 28,9 milyar dolarlık fazlalık bile vermiş. özetlemek gerekirse yazalım : Mart-Ağustos müddetinde dolar/TL kuru 7,40’dan 8,30’a yükseliyor ancak ülke rezervlerine 28 milyar 885 milyon dolar döviz ekliyoruz.
Bakın çabucak hemen eylül-ekim ayları ödemeler istikrarı açıklanmadı fakat orada da bu biçimde bir döviz çıkışı olmadığını goreceğiz.
Haydi bir de dış borç mu ödedik diye bakalım (aslında ödemeler istikrarı ortasında var) : Mart-Haziran periyodunda dış borç ödemeyi bırakın, nette 16 milyar dolar daha dışarıdan döviz borçlanmışız. aslına bakarsanız rezerv artışı da asıl buradan geliyor.
Geriye kalan iki seçeneğin birinci aklımıza gelenine bakalım: Bizim vatandaşlar dövize mi koştu?
BDDK datalarına nazaran Martın son haftasında 246,6 milyar dolar olan döviz mevduatları ağustos ayının sonunda 259,4 milyar dolara yükseliyor. Ülke rezervindeki 28,9 milyar dolarlık artışın 13 milyar dolarlık kısmını döviz hesaplarına yatırmışız.
Ancak bu işte de bir aksilik var: örneğin günlük hesaplara baktığımızda 05 Kasım prestiji ile döviz hesapları artık 255,7 milyar dolar.
Yani, yeni döviz alışı da yok.
Uygun fakat o vakit niye dolar artıyor, niye TL daima paha kaybediyor?
Piyasanın muhtaçlığı olan dövizi yoksa Merkez Bankası mı topluyor? Ya da yabancılar kaldıraçlı süreçlerle resmi kayıtlarda görülmeyen (swap gibi) bir döviz çıkışı mı yapıyor?
Evvel Merkez Bankası açısından bakalım: Mart ayında 46,5 milyar dolar olarak görülen döviz rezervi eylül sonu prestiji ile 74,9 milyar dolara yükselmiş durumda.
Bakın burası epeyce kıymetli…
Merkez Bankası ihracat kredileri dönüşünden döviz alıyor. Sanki Merkez Bankasının bu alımı ithalat başta olmak üzere piyasanın döviz muhtaçlığını mı kilitliyor?
Nerden bakarsanız bakın Merkez Bankası yalnızca mart-eylül içinde rezervlerine 28,4 milyar dolar eklemiş. Vatandaş almamış ancak Merkez Bankası almış.
Bu alım olağan olarak piyasadan yapılmış değildir. Şayet piyasadan yapılmış olsaydı kamuoyuna açıklanırdı.
Lakin bu sefer de örtülü alımla (piyasanın gereksinimi yerine Merkez’de döviz birikince) döviz yükselişine yer hazırlanmış oluyor.
Hazine ve Maliye Bakanı Lütfi Elvan “biz dövizin yükselmesini istemiyoruz” üzere bir şey demişti. Lakin art kapıdan dövizi yükseltmek için elinden geleni yapan bir Merkez Bankası var.
Hem faiz indirerek
tıpkı vakitte piyasaya döviz bırakmayarak.
Bilmem anlatabildim mi?
Bunlar stok varlıklar, yani bugünkü pahalarını tabir ediyor. örneğin borsa düşer yahut dolar yükselince TL bazında tıpkı kalan pay senedi, fiyatından dolayı dolar bazında pahası azalabilir.
Bu niçinle Merkez Bankası değişimleri ikiye ayırıyor. Biz “Piyasa ve kur hareketlerinden arındırılmış” net süreçlere bakıyoruz.
Yabancılar ekim ayında 153,6 milyon dolarlık pay senedi, 528,1 milyon dolarlık da DİBS satmışlar. Repo piyasasında da 115,9 milyon dolar tutmuşlar. Şirket borçlanma senetleri ile birlikte net yabancı süreci 585,2 milyon dolar çıkışı gösteriyor.
Bu yılın Mart ayından bugüne yabancıların net menkul çıkışları toplamda bir daha 1 milyar doları geçmiyor.
Yabancı yatırımcının net süreç çıkışı niye az derseniz çabucak söyleyeyim: Yabancı kalmadı da ondan.
bu biçimde kurlar niye bu kadar sert hareket ediyor?
Bakın daha dün bu yazıyı yazarken 1 dolar 9,87 liranın üzerinden süreç görüyordu. halbuki Ekim ayına 8,90’nın altında başlayan dolar/TL kur istikrarı, ekim ayını 9,60’larda kapattı. Sanki kim aldı da TL bu kadar bedel kaybetti ya da dolar yükseldi?
Bu soruyu mart başından beri doların 7,40 düzeylerinden buraya geliş için de sorabiliriz. Kim aldı doları bu kadar da TL yüksek derecede kıymet kaybetti?
***
Ödemeler istikrarı bilgilerine nazaran Mart-Ağustos aylarında döviz süreçlerimiz açık vermediği üzere 28,9 milyar dolarlık fazlalık bile vermiş. özetlemek gerekirse yazalım : Mart-Ağustos müddetinde dolar/TL kuru 7,40’dan 8,30’a yükseliyor ancak ülke rezervlerine 28 milyar 885 milyon dolar döviz ekliyoruz.
Bakın çabucak hemen eylül-ekim ayları ödemeler istikrarı açıklanmadı fakat orada da bu biçimde bir döviz çıkışı olmadığını goreceğiz.
Haydi bir de dış borç mu ödedik diye bakalım (aslında ödemeler istikrarı ortasında var) : Mart-Haziran periyodunda dış borç ödemeyi bırakın, nette 16 milyar dolar daha dışarıdan döviz borçlanmışız. aslına bakarsanız rezerv artışı da asıl buradan geliyor.
Geriye kalan iki seçeneğin birinci aklımıza gelenine bakalım: Bizim vatandaşlar dövize mi koştu?
BDDK datalarına nazaran Martın son haftasında 246,6 milyar dolar olan döviz mevduatları ağustos ayının sonunda 259,4 milyar dolara yükseliyor. Ülke rezervindeki 28,9 milyar dolarlık artışın 13 milyar dolarlık kısmını döviz hesaplarına yatırmışız.
Ancak bu işte de bir aksilik var: örneğin günlük hesaplara baktığımızda 05 Kasım prestiji ile döviz hesapları artık 255,7 milyar dolar.
Yani, yeni döviz alışı da yok.
Uygun fakat o vakit niye dolar artıyor, niye TL daima paha kaybediyor?
Piyasanın muhtaçlığı olan dövizi yoksa Merkez Bankası mı topluyor? Ya da yabancılar kaldıraçlı süreçlerle resmi kayıtlarda görülmeyen (swap gibi) bir döviz çıkışı mı yapıyor?
Evvel Merkez Bankası açısından bakalım: Mart ayında 46,5 milyar dolar olarak görülen döviz rezervi eylül sonu prestiji ile 74,9 milyar dolara yükselmiş durumda.
Bakın burası epeyce kıymetli…
Merkez Bankası ihracat kredileri dönüşünden döviz alıyor. Sanki Merkez Bankasının bu alımı ithalat başta olmak üzere piyasanın döviz muhtaçlığını mı kilitliyor?
Nerden bakarsanız bakın Merkez Bankası yalnızca mart-eylül içinde rezervlerine 28,4 milyar dolar eklemiş. Vatandaş almamış ancak Merkez Bankası almış.
Bu alım olağan olarak piyasadan yapılmış değildir. Şayet piyasadan yapılmış olsaydı kamuoyuna açıklanırdı.
Lakin bu sefer de örtülü alımla (piyasanın gereksinimi yerine Merkez’de döviz birikince) döviz yükselişine yer hazırlanmış oluyor.
Hazine ve Maliye Bakanı Lütfi Elvan “biz dövizin yükselmesini istemiyoruz” üzere bir şey demişti. Lakin art kapıdan dövizi yükseltmek için elinden geleni yapan bir Merkez Bankası var.
Hem faiz indirerek
tıpkı vakitte piyasaya döviz bırakmayarak.
Bilmem anlatabildim mi?