Global Mod
Cinsel Gelisim | gebelik dogum hamilelik yumurtlama gunu
Ilk adet yaklask 12-14 yaslarnda gozlenir. Bu olay artk yumurtalklarn duzenli calsmaya basladgnn bir isaretidir. Yumurtalklarn calsmasn yoneten ise hipofiz ad verilen ve beyinde yer alan kucuk bir organdr. Belirli bir yasta olgunluga ulasan hipofiz bezi hormonlar duzenli aralklarla salglamaya baslar ve yumurtalklar harekete gecer. Yumurtalklarn harekete gecmesinden once ise goguslerde buyume ve genital bolgede kllanma ortaya ckar. Ilk adetler genellikle yumurtlamann her ay olmamasna bagl olarak duzensizdir ve tam olarak duzene girmesi baz kzlarda 1-2 yl alabilir. Adet kan uterusun icinde endometrium ad verilen dokunun her ay dokulmesinden kaynaklanr. Dokulen bu tabaka hemen yenilenmeye baslar ve cocugun yerlesmesi icin uygun hale gelir. Adet kanamas 2-7 gun surer ve iki kanama aras uzunluk 20-40 gun olabilir. Kadn sikluslarndan bahsederken kanamann 1.gunu yine siklusun 1.gunu olarak kabul edilir. Buna gore yumurtann hazr oldugu ve gebelik riskinin en yuksek oldugu donem 11- 16 gunler arasndadr. Dogum kontrol yontemleri arasnda prezervatif, dogum kontrol haplar ve rahim ici arac saysabilir. Turkiye de sk kullanlan geriye cekme yontemi cok saglkl bir korunma yontemi degildir. Rahim ici arac ( spiral ) ise dogum yapmams kzlarda infeksiyon riski dolaysyla pek tercih edilmemektedir. Dogum kontrol haplar ile ilgili detayl bilgi ayrca verilmistir. Normalde genc kzlarda donem donem kokusuz ve kasntya neden olmayan aknt olabilir. Ancak aknt kasnt ve koku mevcutsa hekime basvurmanz oneririz. Kasntya neden olan akntnn en onemli nedeni mantar infeksiyonlardr. Genellikle vaginal florann bozulmasndan kaynaklanr; adet sonras donemde seyahatlerde ortaya ckabilir. Tedavisi cok basit olan bu problem icin zaman yitirilmeden hekime basvurulmaldr. Adet kanamas srasnda baz kimyasal maddeler acga ckar ve bunlar baz bayanlarda ciddi kask agrlarna neden olabilir. Dismenore olarak tanmlanan agrl adet genellikle genital bolgede bir hastalk oldugunu gostermez, fizyolojik bir olaydr. Basit agr kesiciler kullanlarak giderilebilir. Yinede eger ileri derecede sikayetlere neden oluyorsa onlem alnmal ve hekime basvurulmaldr. Yukarda soz edildigi gibi eger iki adetin baslama donemleri arasnda 20 gunden az veya 40 gunden cok sure geciyorsa adetler duzensiz demektir. En onemli nedeni yumurtlama bozukluklardr. Duzensiz adet gorenler eger tedavi olmazlarsa kilo alma ya da kllanma sikayetleri de ortaya ckabilir. Kllanma ozellikle rklar aras farkllklar da gosteren bir konudur. Kollarda ya da bacak ve karndaki kllanma bir dereceye kadar normaldir. Ancak kllanma omuz, srt veya yuzde asr dereceye ulasmssa tedavi gerekmektedir. Tedavide oncelikle neden uzerinde arastrma yaplmal sonra tedaviye gecilmelidir. En onemli neden yumurtalklar veya bobrek ustu bezleridir. Ilacla tedaviye ek olarak epilasyonda sonucun daha cabuk alnmasnda yardmc olabilir. Yaklask olarak 11 kadnda bir meme kanseri goruldugu saptanmstr. Gorulme yas 40-55 arasnda olmakla beraber onlenmesinde en onemli konu erken tandr. Her ay adetten temizlendikten sonra her iki memenin kadnn kendisi tarafndan muayene edilmesi ve eline gelen bir kitle olmas durumunda hekime basvurmas erken tany saglayacaktr. Ozellikle ailesinde meme kanseri olanlar daha riskli durumda olduklar icin duzenli kontrolleri aksatmamaldrlar. Meme ucundan aknt gelmesi de yine dikkati ceken bir bulgudur ve arastrlmaldr. Ayrca koltuk altlar da yine her ay muayene edilmelidir. Memede olusabilen herhangi bir problemde koltuk alt lenf bezleri de siserek alarm verebilir. Rahim agz ozellikle dsarya ack ve kadnda kanser riski olabilen bir bolgedir. Ozellikle evlendikten sonra ylda bir yaplacak jinekolojik muayene ve vaginal smearler yardmyla rahim agz kanserinde erken tan saglanabilir. Onlenebilmesi ve erken tans mumkun olan bu hastalga biraz dikkat gosterilirse bu hastalktan olumler de giderek azalacaktr. Insan kromozomlarnda yer alan genetik yapnn tamamnn cozumlenmesine az bir sure kald. Boylece insanda 23 cift kromozom icine yerlesmis olan yaklask 3 milyar cift sifre cozulebilecek. Sifrelerin tamamnn cozulmesiyle insan vucudunun gelecekte karslasabilecegi degisimlerde ortaya konabilecek. Insan vucudunda tum reaksiyonlar (hucrelerin cogalmas buyumesi, hormon uretmesi vb.) proteinler araclgyla gerceklesir. Bu proteinlerin uretilmesi ise kromozomlarda yer alan gen ad verilen birimler sayesindedir. Insanda yaklask 3 milyar cift sifre yaklask 30.000-50.000 aras geni gosterir. Genler insan yapsnn dogal ozelliklerini (sac, rengi, goz rengi, boyu vb.) belirledigi gibi baz hastalklar (orn. Alzheimer Has, diabet, meme, prostat kanseri vb.) gelismesinde de onemli rol oynarlar. Bundan dolay genetik haritalamann ckmasyla insan kromozomlarnda hangi bolgenin hangi olaylar ve yaplar yonettigi anlaslabilecektir. Boylece, belki de gelecekte yeni dogan bir bebekden alnan bir miktar kanda genetik analiz ya plarak bu bebegin gelecekte ornegin meme kanseri, diabete yakalanma riski hatta zeka ve basar performans bile belirlenebilecektir. Bunun sonucunda ise gen tedavileri gundeme gelecek ve baz hastalklar daha dogumda gen tedavisi yontemiyle ortadan kaldrlabilecektir. Organlarn gelismesini saglayan sifrelerin bulunmasyla insan organlarnn kopyalar diger bir deyisle yedek parcalar uretebilecektir. Boylece bobrege ya da karacigere ihtiyac olanlar rahatlkla tedavi edilebileceklerdir.
Ilk adet yaklask 12-14 yaslarnda gozlenir. Bu olay artk yumurtalklarn duzenli calsmaya basladgnn bir isaretidir. Yumurtalklarn calsmasn yoneten ise hipofiz ad verilen ve beyinde yer alan kucuk bir organdr. Belirli bir yasta olgunluga ulasan hipofiz bezi hormonlar duzenli aralklarla salglamaya baslar ve yumurtalklar harekete gecer. Yumurtalklarn harekete gecmesinden once ise goguslerde buyume ve genital bolgede kllanma ortaya ckar. Ilk adetler genellikle yumurtlamann her ay olmamasna bagl olarak duzensizdir ve tam olarak duzene girmesi baz kzlarda 1-2 yl alabilir. Adet kan uterusun icinde endometrium ad verilen dokunun her ay dokulmesinden kaynaklanr. Dokulen bu tabaka hemen yenilenmeye baslar ve cocugun yerlesmesi icin uygun hale gelir. Adet kanamas 2-7 gun surer ve iki kanama aras uzunluk 20-40 gun olabilir. Kadn sikluslarndan bahsederken kanamann 1.gunu yine siklusun 1.gunu olarak kabul edilir. Buna gore yumurtann hazr oldugu ve gebelik riskinin en yuksek oldugu donem 11- 16 gunler arasndadr. Dogum kontrol yontemleri arasnda prezervatif, dogum kontrol haplar ve rahim ici arac saysabilir. Turkiye de sk kullanlan geriye cekme yontemi cok saglkl bir korunma yontemi degildir. Rahim ici arac ( spiral ) ise dogum yapmams kzlarda infeksiyon riski dolaysyla pek tercih edilmemektedir. Dogum kontrol haplar ile ilgili detayl bilgi ayrca verilmistir. Normalde genc kzlarda donem donem kokusuz ve kasntya neden olmayan aknt olabilir. Ancak aknt kasnt ve koku mevcutsa hekime basvurmanz oneririz. Kasntya neden olan akntnn en onemli nedeni mantar infeksiyonlardr. Genellikle vaginal florann bozulmasndan kaynaklanr; adet sonras donemde seyahatlerde ortaya ckabilir. Tedavisi cok basit olan bu problem icin zaman yitirilmeden hekime basvurulmaldr. Adet kanamas srasnda baz kimyasal maddeler acga ckar ve bunlar baz bayanlarda ciddi kask agrlarna neden olabilir. Dismenore olarak tanmlanan agrl adet genellikle genital bolgede bir hastalk oldugunu gostermez, fizyolojik bir olaydr. Basit agr kesiciler kullanlarak giderilebilir. Yinede eger ileri derecede sikayetlere neden oluyorsa onlem alnmal ve hekime basvurulmaldr. Yukarda soz edildigi gibi eger iki adetin baslama donemleri arasnda 20 gunden az veya 40 gunden cok sure geciyorsa adetler duzensiz demektir. En onemli nedeni yumurtlama bozukluklardr. Duzensiz adet gorenler eger tedavi olmazlarsa kilo alma ya da kllanma sikayetleri de ortaya ckabilir. Kllanma ozellikle rklar aras farkllklar da gosteren bir konudur. Kollarda ya da bacak ve karndaki kllanma bir dereceye kadar normaldir. Ancak kllanma omuz, srt veya yuzde asr dereceye ulasmssa tedavi gerekmektedir. Tedavide oncelikle neden uzerinde arastrma yaplmal sonra tedaviye gecilmelidir. En onemli neden yumurtalklar veya bobrek ustu bezleridir. Ilacla tedaviye ek olarak epilasyonda sonucun daha cabuk alnmasnda yardmc olabilir. Yaklask olarak 11 kadnda bir meme kanseri goruldugu saptanmstr. Gorulme yas 40-55 arasnda olmakla beraber onlenmesinde en onemli konu erken tandr. Her ay adetten temizlendikten sonra her iki memenin kadnn kendisi tarafndan muayene edilmesi ve eline gelen bir kitle olmas durumunda hekime basvurmas erken tany saglayacaktr. Ozellikle ailesinde meme kanseri olanlar daha riskli durumda olduklar icin duzenli kontrolleri aksatmamaldrlar. Meme ucundan aknt gelmesi de yine dikkati ceken bir bulgudur ve arastrlmaldr. Ayrca koltuk altlar da yine her ay muayene edilmelidir. Memede olusabilen herhangi bir problemde koltuk alt lenf bezleri de siserek alarm verebilir. Rahim agz ozellikle dsarya ack ve kadnda kanser riski olabilen bir bolgedir. Ozellikle evlendikten sonra ylda bir yaplacak jinekolojik muayene ve vaginal smearler yardmyla rahim agz kanserinde erken tan saglanabilir. Onlenebilmesi ve erken tans mumkun olan bu hastalga biraz dikkat gosterilirse bu hastalktan olumler de giderek azalacaktr. Insan kromozomlarnda yer alan genetik yapnn tamamnn cozumlenmesine az bir sure kald. Boylece insanda 23 cift kromozom icine yerlesmis olan yaklask 3 milyar cift sifre cozulebilecek. Sifrelerin tamamnn cozulmesiyle insan vucudunun gelecekte karslasabilecegi degisimlerde ortaya konabilecek. Insan vucudunda tum reaksiyonlar (hucrelerin cogalmas buyumesi, hormon uretmesi vb.) proteinler araclgyla gerceklesir. Bu proteinlerin uretilmesi ise kromozomlarda yer alan gen ad verilen birimler sayesindedir. Insanda yaklask 3 milyar cift sifre yaklask 30.000-50.000 aras geni gosterir. Genler insan yapsnn dogal ozelliklerini (sac, rengi, goz rengi, boyu vb.) belirledigi gibi baz hastalklar (orn. Alzheimer Has, diabet, meme, prostat kanseri vb.) gelismesinde de onemli rol oynarlar. Bundan dolay genetik haritalamann ckmasyla insan kromozomlarnda hangi bolgenin hangi olaylar ve yaplar yonettigi anlaslabilecektir. Boylece, belki de gelecekte yeni dogan bir bebekden alnan bir miktar kanda genetik analiz ya plarak bu bebegin gelecekte ornegin meme kanseri, diabete yakalanma riski hatta zeka ve basar performans bile belirlenebilecektir. Bunun sonucunda ise gen tedavileri gundeme gelecek ve baz hastalklar daha dogumda gen tedavisi yontemiyle ortadan kaldrlabilecektir. Organlarn gelismesini saglayan sifrelerin bulunmasyla insan organlarnn kopyalar diger bir deyisle yedek parcalar uretebilecektir. Boylece bobrege ya da karacigere ihtiyac olanlar rahatlkla tedavi edilebileceklerdir.