Büyümedeki “Rekor” aldatması

Dünya gazetesi müellifi Alaattin Aktaş, “Bu sanayi üretimi yüzde 25 büyüme bile getirir, getirir de…” başlıklı bir yazı kaleme aldı.

Aktaş yazısında, ihracat ve birinci çeyreğe ilişkin büyüme sayılarına dair dikkat çeken değerlendirmelerde bulundu.

TÜİK’in tartışma yaratan işsizliğin azaldığına dair raporunu eleştiren Aktaş, “Sanayi üretimi bu biçimdesine yüksek seyrederken ve GSYH’nin de rekor seviyede artması beklenirken bu olumlu gelişmeler piyasaya pek yansımıyor, en başta da işsizlik azalmıyor.” sözlerini kullandı.

Alaattin Aktaş’ın yazısı şu biçimde:

“Sanayi büyümenin lokomotifi, büyümeye ivme kazandıran en büyük etken. Ancak vakit oluyor sanayi bu defa fren tesiri yapıyor. Güç onda zira.

GSYH’nin evvelki senelerda yüzde 18-19’u endüstriden oluşuyordu. Hizmetler bölümünün pandemiden dolayı epeyce büyük darbe yemesiyle birlikte endüstrinin hissesi bu yıl yüzde 22’ye yükseldi. En azından birinci çeyrekte hisse bu seviyedeydi.

Büyümeye ait ikinci çeyrek gerçekleşmesini 1 Eylül’de öğreneceğiz. Şunun şurasında iki hafta kaldı.

GSYH’nin dörtte teğe yakınının nasıl gerçekleştiğini, ne ölçüde büyüdüğünü bilince, toplam büyümeyi iddia etmek daha kolaylaşıyor.

Grafiğimizde son iki buçuk yılın çeyrekler prestijiyle sanayi üretimi değişimi ile GSYH değişimini bir ortaya getirdik. Büyümede bu yılın ikinci çeyreğine ait gerçekleşme olmadığı için bunu bir varsayım olarak grafikte kesikli çizgi ile gösterdik.

bundan evvelki yılın birebir periyoduna göre olan değişim oranları içinde epeyce besbelli bir paralellik olduğu açık. Bu paralel gidiş devam ediyor olmakla bir arada geçen yılın üçüncü çeyreğinden itibaren son dört çeyrektir sanayi üretimindeki değişimin, GSYH değişiminin üstünde seyrettiği de dikkat çekiyor.

BÜYÜME YÜZDE 25’İ BULABİLİR

Bu köşede daha evvel de yazmıştık. Sanayi üretimindeki performans, ikinci çeyrekte rekor bir büyüme getirmeye aday görünüyor.

Sanayi üretimi arındırılmamış endekse bakılırsa ikinci çeyrekte geçen yıla bakılırsa tam yüzde 40.3 arttı. Hiç kuşku yok ki oranın bu biçimdesine rekor seviyeye çıkmış olmasında baz etkisinin kıymeti büyük.

Yoksa Türk endüstrisi şaha kalkmış değil. Geçen yıla göre yüzde 40.3 artan ikinci çeyrek üretimi, mesela 2018’in sadece yüzde 13 üstünde.

Üç yılda lakin yüzde 13’lük bir sanayi üretimi artışı sağlayabilmişiz. Yani her yıl için ortalama (tam oranı verelim), yüzde 4.16’lık bir büyüme olmuş.

ötürüsıyla son bir yıldaki yüzde 40.3’ün hayli büyük bir oran olduğunu bakılırsalim; lakin bunu fazla abartmayalım.

İşte son üç yılda topu topu yüzde 13 büyüyebilmişiz.

bir daha yüzde 40.3’lük sanayi üretimine ve bunun büyümeye olabilecek tesirine dönersek…

Geçmiş periyot temaslarını da dikkate alarak yaptığımız hesaplamalar, bu yılki yüzde 40’lık sanayi üretimi artışından yüzde 25’lik bir büyüme çıkacağına işaret ediyor. Marjı biraz geniş tutalım; ikinci çeyrekte yüzde 20 ile 25 içinde fakat 25’e daha yakın bir büyüme elde edileceğini söyleyebiliriz.

BÜYÜMEDE REKOR KIRILACAK LAKİN DEVASA MESELELER AZALMIYOR

Dünyada hiç bir ülkenin iktisadı olağanda bir yılda yüzde 25 büyümez. Bizde bu oranın ya da buna yakın bir oranın bekleniyor olmasının altında yatan etkeni belirttik. Bir çöküşün üstüne olağanlaşma yaşıyoruz, bir çanak çiziyoruz, hepsi bu.

Her ne kadar üretimdeki bu artış istihdama yansımış görünüyorsa da bu yansıma ne yazık ki kağıt üstünde, TÜİK’in datalarında kalıyor. Türkiye, istihdamda pandeminin tüm olumsuz tesirinden kurtuldu ve pandemi öncesine dönüverdik. İstatistikler bunu söylüyor.

Ancak bir de sokağa bakıyorsunuz, etrafınıza bakıyorsunuz iş arayanlarda bir eksilme yok.

TÜİK dün fiyatla çalışanların sayısını deklare etti; haziranda bir yıl önceye göre tam 1.6 milyon kişilik bir artış olmuş. Bu sayılar istatistiklerde hoş görünüyor görünmesine fakat vatandaş bunu niçin hissedemiyor dersiniz. Uygulanan metodoloji mi, data derleme tekniği mi nedir bilinmiyor; lakin açıklanan istihdamla ilgili bilgiler sokağın gerçeğini yansıtmıyor.

ötürüsıyla iktisat yüzde 25 değil, 40 ya da 50 büyüse ne olur! Büyüme beşere dokunmadıktan, refah getirmedikten daha sonra!

ASO LİDERİ ÖZDEBİR’E KULAK VERİN!

Endüstride ikinci çeyrekte yüzde 40 üretim artışı sağlandı. Tamam bunda baz etkisinin değeri büyük. Ancak temel bir gerçek de şu; etken ne olursa olsun endüstrici çarkları döndürüyor, döndürmeye çalışıyor. Ancak ne değerine, bir dizi problemle boğuşa boğuşa…

Dünya’da dün Ankara Sanayi Odası Lideri Nurettin Özdebir’le gazetemizin yeni Ankara Temsilcisi Maruf Buzcugil’in gerçekleştirdiği fazlaca kapsamlı bir söyleşi yer aldı. Özdebir, endüstricinin yaşadığı problemleri tek tek sıralıyor. Bu sıkıntıların dikkate alınmasında ve en kısa vakitte tahlil istikametinde adım atılmasında fayda var.

Bugün Türkiye’nin büyüme süratiyle övünenler, aslında endüstricinin performansıyla övünmüş oluyor. O performansı düşürmek kimsenin işine gelmez.”

yatırım tavsiyesi içermez
 
Üst