Atatürk’ün sanata düşkün olduğunu biliyorduk lakin sinema çektiğini birinci kere duyduk. Muhsin Ertuğrul ve Nazım Hikmet’li bu eğlenceli anıyı kesinlikle okumalısınız…
Biz onu çoklukla askeri ve siyasi taraflarıyla bilsek de Atatürk’ün sanata ne kadar düşkün olduğunu hepimiz fazlaca uygun biliyoruz. Kendisinin sinema ile birkaç anısı bile olmuş.
O denli ki o devirde Kemal Film’in sahibi Şakir Beyefendi, Atatürk İzmit’e giderken Gazi’ye çekine çekine kendisini sinemaya almak istediklerini söylemiş. O da “Çekinmeyin, sinema sanatının icabatı ne ise söyleyin çabucak tatbik edelim.” demiş.
Bir öteki anısında ise bir daha Kemal Sinema, Kurtuluş Savaşı’nı anlatan bir sinema çekiyormuş. Çekimler uzun sürünce Atatürk Nurettin Baransel’e sinemanın niye bitmediğini sormuş. O da “Çünkü size ilişkin sahnelerin birden fazla hareketsiz fotoğraflardan ibaret.” demiş.
Bunun üzerine sonlanan Atatürk: “Ben hayattayım. Ulusal çabaya ilişkin bütün evrakım, kılıcım, çizmem halihazırda mevcut olduğuna göre çağırdığınız anda bana düşen vazifeyi yapmadım mı?
bu biçimde bir teklifle karşı karşıya kalsam memnuniyetle kabul eder, bir artist üzere sinemada rol alır, anıları canlandırırım. Bu, ulusal bir görevdir. Zira Türk gençliğine bu uğraşın nasıl kazanıldığını canlı olarak ispat etmek, hatıra bırakmak bu sinemayla mümkün olacaktır.” demiş.
Zafer Yollarında isimli bu sinemada oynamak için maalesef Atatürk’ün ömrü vefa etmemiş.
Gördüğünüz üzere Atatürk sinemayla hayli yakından ilgilenmiş. Gelelim biz asıl öykümüze. 1933’te Gazeteci Nizamettin Nazif Tepedelenlioğlu “Bir Millet Uyanıyor” isimli bir senaryo yazmış.
Senaryoyu bir biçimde Atatürk’e ulaştırıp onaylanmasını istemiş. Nasıl olduysa bir cüret de Atatürk’e rol teklif etmiş. Huzursuz tedirgin Ata’dan haber bekliyormuş.
bir süre daha sonra Atatürk’ün senaryoyu beğendiği muştusunu alınca sevinçten havalara uçmuş. Dahası; Atatürk sinemada şahsen rol almayı da kabul etmiş, Meclis’te okuyacağı nutku Köşk’te sinema için yenidenlayacakmış. daha sonrasını Nizamettin Nazif’ten okuyalım:
“Atatürk Çankaya’da bizi kabul etti. Biraz izahat istedikten daha sonra fon olarak getirdiğimiz kara örtünün önüne geçti ve nutkunu irada başladı. Makine rahat rahat işliyor, şefin sesi hayli rahat değiştirebiliniyordu.”
Bu ortada sol taraftaki bir kapının önünde bayan Afet, bir milletvekili ve General Kazım beliriverdi. Üçü de yüksek sesle konuşuyorlardı. Atatürk’ün yüzünde ani bir değişiklik oldu, onlara dönüp seslendi: ‘Susunuz! Sinema çeviriyoruz. Salona gidiniz.’
Atatürk’ün hududu bozulmuştu bir sefer… “Bırakalım” dedi. Sinemacıların ısrarıyla devam etti. O sırada bahçıvanla birkaç kişi kapının yanında gülüşmeye başlamasın mı? Atatürk bu defa gürledi:
“Ne o? Biz burada komedya mı oynuyoruz, yoksa bir devlet şefi üzere halka mütelaamızı mı bildiriyoruz. Bu ne terbiyesizliktir? Gülmeyiniz, çekiliniz, yıkılınız, gidiniz?” daha sonra nutkunu tamamladı. Sinemacıları uğurladı. Hikayenin devamı daha da değişiktir:
Tepedelenlioğlu’nun aktardığına nazaran Cezmi Ar sinemaları alıp çabucak İstanbul’a döner. Sinema yıkanır. İpek Sinema stüdyosunda birinci kopyayı izleyenler içinde Ertuğrul Muhsin ve Nazım Hikmet de vardır. Sineması izlerken eleştirmeye başlarlar:
“Keşke diğer açılardan da çekselerdi. Ses daha âlâ olabilirdi” vs… Tam onlar bu tenkitleri yaparken, izledikleri sinemadaki Gazi gürlemeye başlar:
“Burada komedya mı oynuyoruz? Çekiliniz! Yıkılınız!” Muhsin Ertuğrul’la Nazım donakalırlar. “Eyvah canlandı, bize bağırıyor” diyerek salondan dışarı fırlarlar
Ne oldu nasıl oldu bilinmez lakin Atatürk ile çekilen sahneler bu sinemada yer almaz. Gazi’nin öbür imgelerine yer verilir.
1966 yılına geldiğimizde ise Ertem Eğilmez sineması bir daha çeker ve başrollerinde; Kartal Tibet, Münir Özkul, Erol Taş üzere ustalar yer alır. Sinema, 1967 Antalya Altın Portakal Sinema Şenliği’nde tarihi sinemalar kolunda birinci olur.
Kaynak için buraya bakınız…
Buraya da bakınız
Biz onu çoklukla askeri ve siyasi taraflarıyla bilsek de Atatürk’ün sanata ne kadar düşkün olduğunu hepimiz fazlaca uygun biliyoruz. Kendisinin sinema ile birkaç anısı bile olmuş.
O denli ki o devirde Kemal Film’in sahibi Şakir Beyefendi, Atatürk İzmit’e giderken Gazi’ye çekine çekine kendisini sinemaya almak istediklerini söylemiş. O da “Çekinmeyin, sinema sanatının icabatı ne ise söyleyin çabucak tatbik edelim.” demiş.
Bir öteki anısında ise bir daha Kemal Sinema, Kurtuluş Savaşı’nı anlatan bir sinema çekiyormuş. Çekimler uzun sürünce Atatürk Nurettin Baransel’e sinemanın niye bitmediğini sormuş. O da “Çünkü size ilişkin sahnelerin birden fazla hareketsiz fotoğraflardan ibaret.” demiş.
Bunun üzerine sonlanan Atatürk: “Ben hayattayım. Ulusal çabaya ilişkin bütün evrakım, kılıcım, çizmem halihazırda mevcut olduğuna göre çağırdığınız anda bana düşen vazifeyi yapmadım mı?
bu biçimde bir teklifle karşı karşıya kalsam memnuniyetle kabul eder, bir artist üzere sinemada rol alır, anıları canlandırırım. Bu, ulusal bir görevdir. Zira Türk gençliğine bu uğraşın nasıl kazanıldığını canlı olarak ispat etmek, hatıra bırakmak bu sinemayla mümkün olacaktır.” demiş.
Zafer Yollarında isimli bu sinemada oynamak için maalesef Atatürk’ün ömrü vefa etmemiş.
Gördüğünüz üzere Atatürk sinemayla hayli yakından ilgilenmiş. Gelelim biz asıl öykümüze. 1933’te Gazeteci Nizamettin Nazif Tepedelenlioğlu “Bir Millet Uyanıyor” isimli bir senaryo yazmış.
Senaryoyu bir biçimde Atatürk’e ulaştırıp onaylanmasını istemiş. Nasıl olduysa bir cüret de Atatürk’e rol teklif etmiş. Huzursuz tedirgin Ata’dan haber bekliyormuş.
bir süre daha sonra Atatürk’ün senaryoyu beğendiği muştusunu alınca sevinçten havalara uçmuş. Dahası; Atatürk sinemada şahsen rol almayı da kabul etmiş, Meclis’te okuyacağı nutku Köşk’te sinema için yenidenlayacakmış. daha sonrasını Nizamettin Nazif’ten okuyalım:
“Atatürk Çankaya’da bizi kabul etti. Biraz izahat istedikten daha sonra fon olarak getirdiğimiz kara örtünün önüne geçti ve nutkunu irada başladı. Makine rahat rahat işliyor, şefin sesi hayli rahat değiştirebiliniyordu.”
Bu ortada sol taraftaki bir kapının önünde bayan Afet, bir milletvekili ve General Kazım beliriverdi. Üçü de yüksek sesle konuşuyorlardı. Atatürk’ün yüzünde ani bir değişiklik oldu, onlara dönüp seslendi: ‘Susunuz! Sinema çeviriyoruz. Salona gidiniz.’
Atatürk’ün hududu bozulmuştu bir sefer… “Bırakalım” dedi. Sinemacıların ısrarıyla devam etti. O sırada bahçıvanla birkaç kişi kapının yanında gülüşmeye başlamasın mı? Atatürk bu defa gürledi:
“Ne o? Biz burada komedya mı oynuyoruz, yoksa bir devlet şefi üzere halka mütelaamızı mı bildiriyoruz. Bu ne terbiyesizliktir? Gülmeyiniz, çekiliniz, yıkılınız, gidiniz?” daha sonra nutkunu tamamladı. Sinemacıları uğurladı. Hikayenin devamı daha da değişiktir:
Tepedelenlioğlu’nun aktardığına nazaran Cezmi Ar sinemaları alıp çabucak İstanbul’a döner. Sinema yıkanır. İpek Sinema stüdyosunda birinci kopyayı izleyenler içinde Ertuğrul Muhsin ve Nazım Hikmet de vardır. Sineması izlerken eleştirmeye başlarlar:
“Keşke diğer açılardan da çekselerdi. Ses daha âlâ olabilirdi” vs… Tam onlar bu tenkitleri yaparken, izledikleri sinemadaki Gazi gürlemeye başlar:
“Burada komedya mı oynuyoruz? Çekiliniz! Yıkılınız!” Muhsin Ertuğrul’la Nazım donakalırlar. “Eyvah canlandı, bize bağırıyor” diyerek salondan dışarı fırlarlar
Ne oldu nasıl oldu bilinmez lakin Atatürk ile çekilen sahneler bu sinemada yer almaz. Gazi’nin öbür imgelerine yer verilir.
1966 yılına geldiğimizde ise Ertem Eğilmez sineması bir daha çeker ve başrollerinde; Kartal Tibet, Münir Özkul, Erol Taş üzere ustalar yer alır. Sinema, 1967 Antalya Altın Portakal Sinema Şenliği’nde tarihi sinemalar kolunda birinci olur.
Kaynak için buraya bakınız…
Buraya da bakınız