Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) Tarım, Orman ve Köyişleri Komitesi üyesi Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) Manisa Milletvekili Bekir Başevirgen, buğday üretim maliyetlerindeki artışı araştırdı.
Buna bakılırsa, 2022’de geçen yıla nazaran tohum 75 liradan 105 liraya, gübre 205 liradan 540 liraya, zirai ilaç ve yaprak gübresi 83 liradan 105 liraya, mazot 38 liradan 50 liraya, tarla kirası 190 liradan 280 liraya, genel sarfiyat ve amortisman 31.5 liradan 57 liraya, bir dekar buğdayın toplam maliyeti 692.36 liradan 1256.85 liraya çıktı.
‘YANSIMA KAÇINILMAZ’
Başevirgen, 2021’de buğday maliyeti her ne kadar 2.40 TL/kilogram olarak görülse de Toprak Mahsulleri Ofisi’nin (TMO) ekmeklik buğdaya 2.25 TL/kilogram fiyat deklare ettiğını ve çiftçiden de bu fiyatla alım yaptığını söylemiş oldu. TMO’nun, vazife ziyanı kıymetine 3 ile 5 lira aralığında ithal ettiği buğdayı da hesaba katarak halihazırda buğdayın kilosunu 2.60 liradan sattığına işaret eden Başevirgen, şöyleki konuştu:
Buna bakılırsa, 2022’de geçen yıla nazaran tohum 75 liradan 105 liraya, gübre 205 liradan 540 liraya, zirai ilaç ve yaprak gübresi 83 liradan 105 liraya, mazot 38 liradan 50 liraya, tarla kirası 190 liradan 280 liraya, genel sarfiyat ve amortisman 31.5 liradan 57 liraya, bir dekar buğdayın toplam maliyeti 692.36 liradan 1256.85 liraya çıktı.
‘YANSIMA KAÇINILMAZ’
Başevirgen, 2021’de buğday maliyeti her ne kadar 2.40 TL/kilogram olarak görülse de Toprak Mahsulleri Ofisi’nin (TMO) ekmeklik buğdaya 2.25 TL/kilogram fiyat deklare ettiğını ve çiftçiden de bu fiyatla alım yaptığını söylemiş oldu. TMO’nun, vazife ziyanı kıymetine 3 ile 5 lira aralığında ithal ettiği buğdayı da hesaba katarak halihazırda buğdayın kilosunu 2.60 liradan sattığına işaret eden Başevirgen, şöyleki konuştu:
- Ekmek maliyetinin yüzde 60’ını personellik, maya, tuz, su, güç, finans, fire, iade, dağıtım sarfiyatları ile kâr hissesi üzere girdiler oluşturuyor. Geriye kalan yüzde 40’lık kısmını oluşturan un maliyetinin de yüzde 80’i de ekmeklik buğday. Yani buğdayın ekmek maliyetine direkt tesiri yüzde 32 civarında.
- Bu yıl buğday üretim maliyeti varsayım edildiği üzere 5.31 TL/kilogram olarak gerçekleşirse vatandaş 210 gramlık ekmeği kaç liraya tüketecek? Bu durumu önlemek maksadıyla TMO piyasaya ucuz buğday satmayı daha ne kadar sürdürebilecek?
- Maalesef yalnızca buğday fiyatlarındaki artış niçiniyle 3.5 lira olan 210 gramlık ekmeğin fiyatı minimum 4.65 lira olacak. Bu maliyete artan personellik ve güç fiyatları da eklenince belediyelerimizin ürettiği Halk Ekmek haricinde 5 liranın altında ekmek bulunması mümkün olmayacak.
- Gübre fiyatlarında son bir yılda yaşanan yaklaşık beş katlık artış, tarlalara daha az gübre atılmasına niye oldu. Bütün bu faktörler, Türkiye’de 2022’de buğday randımanının bir ölçü daha gerileyeceğini göstermektedir ki arzda oluşacak bu azalışın ekmek fiyatlarına ek artırım olarak yansıması da kaçınılmaz olacak.
- Bu buğday maliyetiyle ekmeğin hangi fiyatlara çıkacağını önümüzdeki günlerde yaşayarak goreceğiz. Besin enflasyonuna da yansıyacak. Bu niçinle acil tedbirlerin hayata geçirilmesi gerekmektedir.