“What is Matrix?” Değil “Why is Matrix?” – Matrix Resurrections’dan Neler Umduk Neler Bulduk?

Sinemanın altın yılı 1999’da gösterime giren ‘The Matrix’, sinemaya hem çekim teknikleri birebir vakitte senaryosu ile istikamet vermiş bir sinema evreni/serisi olmanın ötesinde, yaşadığımız çağda da öngörü niteliğinde önermesi olan bir başyapıttır.

BU İÇERİK BOL ÖLÇÜDE SPOİLER İÇERİR!


yıllar daha sonra gelen fragman.



Uzun bekleyişler daha sonrasında 9 Eylül’de yayınlanan fragman, birinci sineması izlediğim günkü heyecanımı adeta diriltti diyebilirim. Birden fazla kişi Keanu Reeves’in trailerdaki John Wick karakterine benzeyen imajına, sinemanın birinci sinemadaki üzere yeşil tonlarda değil de renkli tonlarda bulunmasına, sinemanın ‘felsefesinin’ olmayıp daha fazlaca aksiyona boğulmuş bir sinema üzere bir imaj çizmesine ve birinci serideki karakterlerin kimilerini diğer bireylerin oynuyor bulunmasına takılmış olsa da fragman benim için epeyce doyurucu ve heyecanlandırıcıydı.


Günlerden vizyon günü geldi çattı ve en büyük Matrix fanlarından biri olarak tabi ki de sineması büyük bir heyecanla izledim. Sinema bitti, pekala ya sonuç? O kısım biraz karışık…


Dikkat, bu kısımdan daha sonrası sineması izlememiş olanlar için SPOILER İÇERİR!


Sinema Nasıldı?



Serinin tüm sinemalarını izlemiş olan büyük fanlar için fazlaca büyük beklenti ile gidilirse, sinema bilhassa birinci izlenildiğinde büyük hayal kırıklığı olacaktır. niye mi? Zira Matrix’i sinemadan öte bir fikir olarak goren, birinci sinemalardaki kurgusunu, sanat direktörlüğünü, imaj direktörlüğünü, müziklerini güya tüm gezegenlerin gerçek biçimde dizilmiş olması üzere bir ahenkle yerlerine oturduğu için seven hayranları için bu sinema bu noktalarda daha kolay kalıyor. Günümüzdeki rastgele bir Hollywood sinemasında gördüğümüz kamera açıları ve hareketleri, alışılmış mavi ve turunculu ‘Blockbuster Filmi’ renk paleti, eski sinemanın karakteristik müziklerine göz kırpmaya çalışsa da günümüzün fabrikasyon yapısından pek öteye gidemeyen sinema müzikleri ile ortalama bir görsel ve işitsel doyum sağlıyor ne yazık ki. Ancak bana bakılırsa en kıymetli eksiklik senaryodaki yetersizlik…


Neo bu simülasyonda bir oyun tasarımcısı!


Sinema başladığı andan itibaren birinci sinemada hacker olarak bildiğimiz Neo’yu (yani Matrix’in ortasındaki ismiyle Thomas Anderson’u) bu yeni simülasyonda bir oyun şirketinde oyun dizayncısı olarak görüyoruz. Bizim izlediğimiz Matrix üçlemesini aslında oyun olarak yazmış ve bu oyunla da bir sürü ödül kazanarak fenomen olmuş bir Thomas Anderson var karşımızda. O anda anlıyoruz ki yeni simülasyon aslında bizim de ortasında bulunduğumuz üzere bir kozmosta geçiyor. Herkes Matrix’i biliyor, bizim Matrix sinemalarından bildiğimiz sahnelerin figürleri Thomas’ın yaptığı oyunun figürleri üzere masasının sağında solunda duruyor.


Matrix’in imalcisi Warner Bros’a yapılan gönderme.


Hatta senaryo sinemanın ilerleyen dakikalarında bu olayı daha da ileri gdolayıyor ve Thomas’ın işvereninin, ortakları olan Warner Bros’un oyunun devamının çekilmesi için ısrar ettiği için Thomas’la konuştuğunu görüyoruz. Çok ironik değil mi? *****://s.w.org/images/core/emoji/13.1.0/72x72/1f642.png Sinemanın çekilme sebebini de bu biçimde ironik bir biçimde entegre etmeleri seyirciyle ortadaki duvarı kıran makul bir hareket bence.


Neo’nun başı bir daha karışık


İlerleyen dakikalarda Thomas’ın bir daha gerçekliğini sorguladığını, oyun için yazdığı dünya ile yaşadığı dünya içinde gelip gittiğini ve bu yüzden terapi aldığını görüyoruz. Tabibi olan Neil Patrick Harris’in verdiği mavi haplar yardımıyla bu sanrıları bastırdığını, yani bu sayede Matrix’te kaldığını vermeleri de hoş ayrıntı.


En büyük eksik???


Gelelim senaryonun fragmanlar yayınlandığı andan itibaren merak ettiğim, 20 sene daha sonra bu aslına bakarsanız başarılı olan üçlemenin devamının çekilmesine niye olacak en büyük yapı taşı olması gerekirken en özensizce oluşturulmuş kısmına. Neo’nun yine uyandırılışı…


Makineler ve beşerler artık dost!


Bu kadar vakitten daha sonra gerçek dünyada (yani Zion’da) bir şeyler yanlış yada makûs gitmiş olmalı ve Neo’ya hunharca muhtaçlık duyulmuş olsun ki Neo tekrar uyandırılsın değil mi? Açıkçası ben bunu bekliyordum. Ancak görüyoruz ki makinelerin ve insanların barışı daha sonrası ortalık sessiz sakin, gerçek dünyada İo diye bir kent daha kurulmuş ve burada beşerler ile makineler bir arada çalışarak orayı daha uygun bir yer haline getirmeye çalışıyorlar.


2. Rönesans’ta sağlanamayan barış sağlanmış.


Matrix’in kuruluş niçininin insanların, kendi yaptıkları ve kendilerinden daha da üstün düzeylere gelen robotlar ile bir arada yaşamak yerine, onları tehdit gördükleri için onlara savaş açması ve tıpkı vakitte dünyanın yok oluşuna niye olan fitili yakmaları olduğunu Animatrix serisini izleyenler bilirler…


Neo’nun geri getirilmesi için daha kuvvetli bir niye olmalıydı…


Animatrix’in 2. Rönesans kısmında sağlanamayan bu barış şu anda sağlanmışken ve her şey güllük gülistanlık giderken Neo’nun tekrar uyandırılma sebebinin Neo’yu efsane olarak nazarann ve kendisinin fanusta pil olarak kalmasına kıyamayan bir küme gencin macera araması üzere bir niye olması beni tatmin etmedi açıkçası…


Makine teknolojisi beee!


Pekala bunu da geçtik, Neo ve Trinity 3. sinemanın sonunda ölmüştü. Nasıl ve niye geri geldiler? Bu da yanıtını fazlaca merak ettiğim ve sinemanın yapı taşı olan sorulardan bir başkasıydı. Nasıl kısmı makinaların süper teknolojileri yardımıyla bir sürü operasyonla iyileştirmeleri risk alınmadan tembelce yazılmış ve ucuz bir karşılık oldu.


berabern kuvvet doğar…


niye kısmına gelirsek, Neo ve Trinity beraberyken epey süper bir güç açığa çıkarıyorlarmış, Neil Patrick Harris’in canlandırdığı ‘Analyst’ karakteri de bunu fazlaca hoş bir ekstra güç üretim fırsatı olarak görmüş, buymuş… Ama Neo ile Trinity ne birbirlerinden hayli uzak olmalı ne de fazlaca yakın olmalılarmış, Zira birbirlerinden epey uzak yani başka olurlarsa güçleri bir mana tabir etmiyormuş, epey yakın olurlarsa da durdurulamıyorlarmış. Bu yüzden onları komşu apartmanların balkonları üzere birbirine bakan iki fanusa koymuşlar… Ne hikmetse Matrix için en epeyce tehlike arz eden bu iki kişinin başlarına da hiç güvenlik koymamışlar…


En düşünceli gördüğüm noktalardan biri ise Casus Smith…


niçini ne olursa olsun, sinema tarihinin tahminen en düzgün yazılmış ve oynanmış makus karakterini, Neo’nun zıt kontrastını Neo’ya sakin sakin yardım ederken görmek bende ayağımda çorapla ıslak bir yere basmışım üzere bir his yarattı. Kendisini oynayan Jonathan Groff ne kadar çabalamış olsa da olmamış… Casus Smith Hugo Weaving’dir…


Tatmin edemedi…


Senaryodaki bu boşluklar ya da yetersizlikler benim için epeyce kıymetli noktalar olduğu için sinema bittiğinde ‘ne izledim ben artık?’ dememe niye olan ana noktalar oldu ne yazık ki. Pekala ben ne beklerdim? 20 yıllık bir ortadan daha sonra tekrar hayata döndürülen bir karakterin hayata döndürülmesi için hayli kuvvetli bir niye olması gerekirdi diye düşünüyorum. Bunun makinalar ve beşerler içinde bir daha çıkmış bir savaş, beklenmeyen birinin ihanetiyle girilen sıkıntı bir durum üzere kurtarıcı olarak Neo’ya muhtaçlık duyulan bir senaryo olması beni tatmin edebilirdi örneğin. Neo’nun bu süreçte tekrar eski gücünü kazanmaya çalışması, bunu yaparken zorlanması, yaşadığı zorlukları ve kayıpları görmek isterdim. Sinemanın sonunda her şey berbata giderken elinin altında seyircinin hiç beklemediği saklı bir kartı olmasını beklerdim. Onun yerine gücünü toplayamamış bir Neo ve uçan bir Trinity gördük…


Finali şaşırtmadı…


Sonuç olarak en kıymetlisi, beklentimi kırarak yüzüme tokat üzere vurulan zıt köşeler beklerdim, zira serinin birinci 3 sinemasını izlerken bunu tekraren kere yaşadık ve Matrix izlerken şaşırmaya ve düşünmeye alışığız. bir daha de yıllar daha sonra bu karakterleri yeniden görmek ve az da olsa (filmin birinci 30 dakikasında falan) ‘aaa ne değişik’ hissi yaşamak kötü değildi. Lakin şu bir gerçek ki benim gözümde yeni sinema ne yazık ki birinci üçlemenin yerini tutamaz, tutamayacak…


Pekala siz ne düşünüyorsunuz? Sineması beğendiniz mi? Görsel, işitsel ve mantıksal olarak tatmin olabildiniz mi? Sinemayla ilgili olumlu şeyler eksiklerini görmezden gelebilmeniz için kâfi oldu mu?


Haydi yorumlara!
 
Üst