Kanal İstanbul projesinin nasıl ve kimler tarafınca finanse edileceği belirsizliğini koruyor. Birinci Deutsche Bank’ın ismi gündeme gelmişti. Banka yetkilileri Kanal İstanbul için rastgele bir talep alınmadığını deklare etti. Bu haberden daha sonra gözler proje için ‘potansiyel kreditör’ olarak görülen Avrupa İmar ve Kalkınma Bankası (EBRD)’na çevrildi. Banka yetkilileri, Kanal İstanbul projesini finanse etme konusunda bir talep almadığı için projenin etraf ve toplumsal tesirleri konusunda da bir çalışma yürütmediğini, ötürüsıyla projenin gerçek olup olmadığı konusunda da yorumda bulunamayacaklarını söylüyor.
EBRD DEMİRYOLU SINIRININ KANAL İSTANBUL KISMINA FİNANSMAN OLMADI
euronews’de yer alan habere bakılırsa Avrupa İmar ve Kalkınma Bankası (EBRD), Türkiye demiryolu ağını Bulgaristan üzerinden AB’ye bağlayacak olan Halkalı-Kapıkule çizgisinin bir kısmını finanse ediyor. Lakin EBRD, bu sınırın yalnızca Ispartakule-Çerkezköy kısmını destekliyor. Bankanın, 8,1 kilometrelik Kanal İstanbul geçişinin yer aldığı Halkalı-Ispartakule kısmını desteklememesi, “Kanal İstanbul niçiniyle dayanağını çekti” yorumlara niye oldu.
KANAL İSTANBUL KISMINDAN TAKVİYELERİNİ ÇEKTİLER
CHP Genel Lider Yardımcısı Ahmet Akın, EBRD’nin Kanal İstanbul geçişi niçiniyle Halkalı-Ispartakule takviyesini çektiğini söylemiş oldu. Daha doğrusu, bütün finansman dayanağı kesilmesin diye Ulaştırma Bakanlığı’nın projeyi Kanal İstanbul geçişi kısmını ayırarak böldüğünü söz ediyor. Akın, kelamlarını şöyleki sürdürdü:
“Düşünebiliyor musunuz, bir Yüksek Süratli Tren (YHT) projesi 66.8 kilometrelik başka bir sınır ve 8.1 kilometrelik Kanal İstanbul geçişi olarak ikiye bölündü. Sonuçta sadece 8.1 kilometre uzunluğundaki çizgideki Kanal İstanbul geçişi için apar topar sizin de yazdığınız üzere kapalı bir ihale yapıldı. Bu aslında iktidarın Kanal İstanbul’a para bulamadığının açık bir göstergesi.”
Akın, aşikâr unsurları olan milletlerarası finans kuruluşlarının Kanal İstanbul geçişini finanse etmek istemediğini vurguluyor. Kamu kaynakları açısından çarpıcı bir öbür not da bu YHT projesi 2020 yılı yatırım programında 3.1 milyar liraymış. 2021’de 7 milyar TL’ye çıkmış. Akın, son ihale de dahil edildiğinde maliyetin 10 milyarın üzerine çıktığı manasına geldiğini belirterek, “Kanal İstanbul’un kağıt üstündeki varlığı bile bütün kamu projelerini nasıl olumsuz etkiliyor” diyor.
MUHALİFET PROJEYE PARA ÖDENMEYECEĞİNİ AÇIKLADI
Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) Genel Lideri Kemal Kılıçdaroğlu ve YETERLİ Parti Genel Lideri Meral Akşener, Kanal İstanbul projesinin imaline yahut finansmanına girecek olan şirketleri uyararak, iktidara gelmeleri halinde bu şirketlere para ödemeyeceklerini söylüyor. Cumhurbaşkanı Erdoğan ise bu biçimde bir durumda tahkime gidecek olan şirketler paralarını ‘söke söke alırlar’ dedi.
Uzmanlar sıklıkla devlet garantisi niçiniyle projeye giren şirketlerin Türkiye’yi, memleketler arası mahkemelerde mahkum edebileceği görüşünde.
Lakin politikler ve hukukçular, ekolojik istikrara verilecek ziyana dikkat çekerek projenin hukukun genel prensiplerine ters olduğunu savunuyor.
Kanal İstanbul üzere yüksek maliyetli projede kamu-özel işbirliği modelinin uygulanması bekleniyor. Yani projeye giren şirketlere devlet tarafınca birtakım garantiler veriliyor.
Lakin işletmesinin uzun senelera dayandırılması planlanan projede, ileri ki senelerda uyuşmazlıkların ortaya çıkması kelam konusu. Millet İttifakı’nı oluşturan siyasi partilerin, iktidara geldiklerinde bu şirketlere para ödenmeyeceğini ısrarla lisana getirmesi, bu mümkün uyuşmazlıklardan biri olarak görülüyor.
Bu durumda yaşanacak olan ihtilafta şirketlerin Türkiye’yi tahkime şikayet etmesi kelam konusu.
TÜRKİYE ANAYASASINDA BUNUN KARŞILIĞI YOK
Diplomasi ve İktisat Enstitüsü (instituDE) üyesi ve milletlerarası tahkim alınında uzman hukukçu Hakan Kaplankaya:
“İkili mutabakatlar ve milletlerarası hukuk Devlet’e yatırımcıya karşı “adil ve eşit muamele” borcu yükler. Milletlerarası hukuka bakılırsa yabancı yatırımcının yatırıma bağlı “meşru beklentilerinin” korunmasının yanı sıra, hükümetlerin siyasetlerinde ve mevzuatlarında makul değişikliler yapması beklenebilir bir durumdur.”
Ankara Barosu Toplumsal Davalar ve Hukuk Araştırmaları Merkezi Lideri Doğan Erkan ise hükümetin Kanal İstanbul projesinin yabancı sermaye ile yapacağını kesin olarak ortaya koyduğunu, ötürüsıyla ilerleyen süreçte tahkime gidilmesi durumunda Türkiye aleyhine bir karar çıkabileceğini fakat Türkiye anayasasında bunun bir yaptırımı olmadığını belirtiyor.
Projenin etraf hakkı, mülkiyet hakkı üzere tesirlerine dikkat çeken Doğan Erkan, Anayasa’nın 129. unsuruna atıfta bulunarak bunun bir hizmet kusuru sayılabileceğini söylüyor. Projenin tesirleri niçiniyle ziyana uğradıklarını kanıtlamaları durumunda da tazminat konusunun gündeme gelebileceğini lakin bunun sonucu alan/uygulayan kamu nazaranvlilerinin sorumluluğunu yaratacağını ve bir daha birebir anayasa hususu uyarınca ziyanların onlara rücu edilebileceğine dikkat çekti.
EBRD DEMİRYOLU SINIRININ KANAL İSTANBUL KISMINA FİNANSMAN OLMADI
euronews’de yer alan habere bakılırsa Avrupa İmar ve Kalkınma Bankası (EBRD), Türkiye demiryolu ağını Bulgaristan üzerinden AB’ye bağlayacak olan Halkalı-Kapıkule çizgisinin bir kısmını finanse ediyor. Lakin EBRD, bu sınırın yalnızca Ispartakule-Çerkezköy kısmını destekliyor. Bankanın, 8,1 kilometrelik Kanal İstanbul geçişinin yer aldığı Halkalı-Ispartakule kısmını desteklememesi, “Kanal İstanbul niçiniyle dayanağını çekti” yorumlara niye oldu.
KANAL İSTANBUL KISMINDAN TAKVİYELERİNİ ÇEKTİLER
CHP Genel Lider Yardımcısı Ahmet Akın, EBRD’nin Kanal İstanbul geçişi niçiniyle Halkalı-Ispartakule takviyesini çektiğini söylemiş oldu. Daha doğrusu, bütün finansman dayanağı kesilmesin diye Ulaştırma Bakanlığı’nın projeyi Kanal İstanbul geçişi kısmını ayırarak böldüğünü söz ediyor. Akın, kelamlarını şöyleki sürdürdü:
“Düşünebiliyor musunuz, bir Yüksek Süratli Tren (YHT) projesi 66.8 kilometrelik başka bir sınır ve 8.1 kilometrelik Kanal İstanbul geçişi olarak ikiye bölündü. Sonuçta sadece 8.1 kilometre uzunluğundaki çizgideki Kanal İstanbul geçişi için apar topar sizin de yazdığınız üzere kapalı bir ihale yapıldı. Bu aslında iktidarın Kanal İstanbul’a para bulamadığının açık bir göstergesi.”
Akın, aşikâr unsurları olan milletlerarası finans kuruluşlarının Kanal İstanbul geçişini finanse etmek istemediğini vurguluyor. Kamu kaynakları açısından çarpıcı bir öbür not da bu YHT projesi 2020 yılı yatırım programında 3.1 milyar liraymış. 2021’de 7 milyar TL’ye çıkmış. Akın, son ihale de dahil edildiğinde maliyetin 10 milyarın üzerine çıktığı manasına geldiğini belirterek, “Kanal İstanbul’un kağıt üstündeki varlığı bile bütün kamu projelerini nasıl olumsuz etkiliyor” diyor.
MUHALİFET PROJEYE PARA ÖDENMEYECEĞİNİ AÇIKLADI
Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) Genel Lideri Kemal Kılıçdaroğlu ve YETERLİ Parti Genel Lideri Meral Akşener, Kanal İstanbul projesinin imaline yahut finansmanına girecek olan şirketleri uyararak, iktidara gelmeleri halinde bu şirketlere para ödemeyeceklerini söylüyor. Cumhurbaşkanı Erdoğan ise bu biçimde bir durumda tahkime gidecek olan şirketler paralarını ‘söke söke alırlar’ dedi.
Uzmanlar sıklıkla devlet garantisi niçiniyle projeye giren şirketlerin Türkiye’yi, memleketler arası mahkemelerde mahkum edebileceği görüşünde.
Lakin politikler ve hukukçular, ekolojik istikrara verilecek ziyana dikkat çekerek projenin hukukun genel prensiplerine ters olduğunu savunuyor.
Kanal İstanbul üzere yüksek maliyetli projede kamu-özel işbirliği modelinin uygulanması bekleniyor. Yani projeye giren şirketlere devlet tarafınca birtakım garantiler veriliyor.
Lakin işletmesinin uzun senelera dayandırılması planlanan projede, ileri ki senelerda uyuşmazlıkların ortaya çıkması kelam konusu. Millet İttifakı’nı oluşturan siyasi partilerin, iktidara geldiklerinde bu şirketlere para ödenmeyeceğini ısrarla lisana getirmesi, bu mümkün uyuşmazlıklardan biri olarak görülüyor.
Bu durumda yaşanacak olan ihtilafta şirketlerin Türkiye’yi tahkime şikayet etmesi kelam konusu.
TÜRKİYE ANAYASASINDA BUNUN KARŞILIĞI YOK
Diplomasi ve İktisat Enstitüsü (instituDE) üyesi ve milletlerarası tahkim alınında uzman hukukçu Hakan Kaplankaya:
“İkili mutabakatlar ve milletlerarası hukuk Devlet’e yatırımcıya karşı “adil ve eşit muamele” borcu yükler. Milletlerarası hukuka bakılırsa yabancı yatırımcının yatırıma bağlı “meşru beklentilerinin” korunmasının yanı sıra, hükümetlerin siyasetlerinde ve mevzuatlarında makul değişikliler yapması beklenebilir bir durumdur.”
Ankara Barosu Toplumsal Davalar ve Hukuk Araştırmaları Merkezi Lideri Doğan Erkan ise hükümetin Kanal İstanbul projesinin yabancı sermaye ile yapacağını kesin olarak ortaya koyduğunu, ötürüsıyla ilerleyen süreçte tahkime gidilmesi durumunda Türkiye aleyhine bir karar çıkabileceğini fakat Türkiye anayasasında bunun bir yaptırımı olmadığını belirtiyor.
Projenin etraf hakkı, mülkiyet hakkı üzere tesirlerine dikkat çeken Doğan Erkan, Anayasa’nın 129. unsuruna atıfta bulunarak bunun bir hizmet kusuru sayılabileceğini söylüyor. Projenin tesirleri niçiniyle ziyana uğradıklarını kanıtlamaları durumunda da tazminat konusunun gündeme gelebileceğini lakin bunun sonucu alan/uygulayan kamu nazaranvlilerinin sorumluluğunu yaratacağını ve bir daha birebir anayasa hususu uyarınca ziyanların onlara rücu edilebileceğine dikkat çekti.