Pandemi öncesini geçen istihdam 30 milyonu aştı

İKTİSAT SERVİSİ

Türkiye’nin en büyük sıkıntılarından biri olan işsizlikte tablo pandemi öncesine göre, güzelleşmeye başlıyor lakin hala istenilen düzeyde değil. Büyüme datalarına bakılırsa çok geride seyreden grafik karşısında açıkçası datalar birbirini tutmuyor.

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) eylül ayına ait işsizlik sayılarını deklare etti. Buna nazaran işsizlik eylül ayında evvelki aya göre 0,3 puan azalışla yüzde 11,5’e gerilerken, işsiz sayısı da 3 milyon 794 bin şahsa geriledi. Eylülde istihdam edilenlerin sayısı ise aylık 426 bin kişi artarak 29 milyon 254 bin kişi, istihdam oranı da 0,6 puan artışla yüzde 45,8 oldu.


Eylülde işgücüne iştirak oranı aylık 356 bin kişi artarak 33 milyon 48 bin kişi, işgücüne katılma oranı ise 0,5 puanlık artış ile yüzde 51,7 olarak gerçekleşti. Bilhassa pandemiyle bir arada daralan iş alanları karşısında istihdamda rekor gerilemeye imza atılmıştı. Mevsim tesirinden arındırılmamış datalara bakılırsa, Temmuz 2018’de 29.5 milyon olan istihdam Eylül 2021’de 30.1 milyon kişiyi geçti. bu biçimdece pandemi daha sonrasında evvelki senelera oranla istihdam birinci sefer artışa geçti. İstihdamın en ağır yükünü ise sanayi bölümü çekti. Pandeminin en ağır yaşandığı Nisan 2020’de istihdam 20 milyon şahsa kadar gerilemişti.


15-24 yaş kümesini kapsayan genç nüfusta işsizlik oranı bundan evvelki aya göre 0,9 puan azalarak yüzde 21,5 olarak gerçekleşti. İstihdam oranı 0,3 puanlık artışla yüzde 32,7 olurken, bu yaş kümesinde işgücüne katılma oranı ise bundan evvelki aya göre 0,1 puan azalarak yüzde 41,7 düzeyinde gerçekleşti.

Eylül ayında toplumsal güvenlik kuruluşuna bağlı olmadan çalışanların toplam çalışanlar ortasındaki hissesini gösteren kayıt dışı çalışanların oranı, bundan evvelki yılın tıpkı ayına bakılırsa 2,0 puan azalarak yüzde 30,5 olarak gerçekleşti. Tarım dışı bölümde kayıt dışı çalışanların oranı bundan evvelki yılın birebir ayına bakılırsa 1,9 puan azalarak yüzde 18,6 oldu.


İŞKUR İLE TÜİK ORTASINDA UÇURUM VAR

TÜİK’in açıklamasının akabinde DİSK Araştırma Merkezi (DİSK-AR) tarafınca yayınlanan raporda TÜİK ve İŞKUR’un deklare ettiğı işsiz sayıları içindeki farka dikkat çekildi. Raporda, İŞKUR’a kayıtlı işsiz sayısı artarken TÜİK’in işsiz sayısını azalmış olarak açıklamasının altı çizilerek “DİSK-AR geniş tarifli işsiz sayısını 7.9 milyon olarak hesapladı.

Geniş tarifli bayan işsizliği yüzde 29.7. TÜİK’in aylık işgücü bilgilerinde önemli dalgalanmalar var. TÜİK ve İŞKUR’un işsizlik dataları içinde uçurum var. DİSK-AR tarafınca hesaplamaya göre mevsim tesirinden arındırılmış geniş tarifli işsiz sayısı ise Eylül 2021’de 7 milyon 870 bin kişi olarak gerçekleşti” denildi. Rapor şu biçimde devam etti:


“İŞKUR’a göre Eylül 2021’de kayıtlı işsiz sayısı bir yılda 219 kişi artarken TÜİK’e göre 160 bin azalmıştır. İŞKUR ve TÜİK bilgileri içindeki yıllık fark 379 bin kişidir. Eylül 2021’de istihdam edilenlerin sayısı bundan evvelki aya nazaran toplam olarak 426 bin kişi arttı. İstihdamda tarım bölümünde 21 bin kişi, sanayi bölümünde 218 bin kişi, inşaat bölümünde 13 bin kişi ve hizmet bölümünde ise 175 bin kişilik artış yaşandı. Temmuz 2021’de 160 bin artan istihdamın Ağustos 2021’de 15 bin azalması ve eylül 2021’de 426 bin artması; temmuz 2021’de 278 bin azalan sanayi istihdamının ağustos 2021’de 221 bin ve eylül 2021’de 218 bin artması; temmuz 2021’de 480 bin artan hizmetler istihdamının ağustos 2021’de 341 bin kişi azalış yaşayıp eylül 2021’de 175 bin kişi artması izahı sıkıntı bir dalgalanmadır.”

HER 4.5 ŞAHISTAN BİRİNİN İŞİ YOK

Ekonomist Fatih Özatay “Açıklanan datalara bakılırsa, Her 4.5 bireyden 1’i işsiz. AB’nin geniş tarifine bakılırsa işsiz (atıl işgücünde: işsiz ya da eksik istihdam ediliyor ya da işgücünde değil lakin iş var ise çalışacak) Yüzde 10 büyüme bu işsizliğe deva olmuyor” dedi Ekonomist Veysel Ulusoy da “İşsizlik azaldı. Yüzde 11,5. Yakında işsiz kalmayacak” yorumunu yaptı. Geniş tarifli işsizliğin yükseldiğini aktaran ekonomist İris Cibre “Geniş tarifli işsizlik (21,9%) geçtiğimiz aya nazaran yükselirken (21,7%), mevsim tesirinden arındırılmış işsizlik oranı 0,3 puan azalarak yüzde 11,5 olarak gerçekleştirildi. İstihdam oranı ise yüzde 45,8. Her 2 bireyden 1’i hala işsiz” dedi.

TÜRKİYE MİNİMUM FİYATIN EN DÜŞÜK OLDUĞU ÜLKE

Türkiye’de işsizliğin haricinde bir de verilen fiyatlar de iş seçiminde kıymetli rol oynuyor. Bilhassa değersizleşen TL karşısında minimum fiyatlar kur karşısında pula döndü. BBC Türkçe’nin haberine göre, 2016 başında Türkiye’de brüt minimum fiyatın karşılığı 518 euroydu. Bugün ise bu sayı 317 euroya kadar düştü. Türkiye, Avrupa Birliği (AB) üyeleri ve birliğe aday ülkeler ortasında minimum fiyatı evvelki senelera nazaran daha düşük tek ülke. 2016 başında Türkiye’deki taban fiyat 14 AB üyesi ve birliğe aday ülkeden daha yüksekti.

Taban fiyatın Türkiye özelinde başka bir ehemmiyeti de var: Çalışanların birçok taban fiyat civarında maaş alıyor. Devrimci Emekçi Sendikaları Konfederasyonu (DİSK) datalarına nazaran bu, AB ortalamasından 6 kat fazla. Türkiye’de 2013 yılında ortalama maaş minimum fiyatın bayanlarda 1,77, erkeklerde 2 katıyken bu oran 2019’da bayanlar için 1,24’e, erkekler için de 1,49’a düştü. Türkiye’de emekçilerin birçok her yıl enflasyon oranında maaş artırımı alıyor. Taban fiyat ise son 19 yılda 2006, 2008 ve 2016 yılları haricinde her vakit enflasyonun üzerinde zamlandı.

EN AĞIR YÜK ENDÜSTRİDE

Çalışan sayısı yaklaşık bir yıllık süreçte TÜİK bilgilerine bakılırsa, 2.5 milyon kişi arttı. Bunun 208 bini tarımda, 853 bini endüstride, 199 bini inşaatta, 1 milyon 239 bin şahsı de hizmetler bölümünde iş buldu. Eylül 2021’de 6.4 milyon kişinin endüstride istihdam edildiği görülürken, bunun yalnızca 290 bin şahsı eylül ayında iş başı yaptı. İnşaatta ise yaklaşık 2 milyon istihdamın 147 bini Eylül’de çivi çakmaya başladı. 16.2 milyon kişinin istihdam edildiği hizmet bölümünde de 299 bin kişi işe girdi.

SON 3 YILDA 2.2 MİLYON KİŞİ İŞ GÜCÜNDE YOK

TÜİK bilgilerine nazaran, son 3 yılda 15 ve daha üst yaşlarındaki nüfus 3.1 milyon kişi yükseldi. İş gücüne 911 bin kişi dahil olurken, 929 bin kişi de tıpkı süreçte istihdama dahil edildi. İş gücüne dahil olmayan nüfus ise 2.2 milyon kişi olarak hesaplandı.

GENİŞ TARİFLİ İŞSİZLİK YÜZDE 22

Vakte bağlı eksik istihdam, potansiyel işgücü ve işsizlerden oluşan atıl işgücü oranı (geniş tarifli işsizlik) eylülde aylık 0,2 puan artarak yüzde 21,9 olarak kaydedildi. Vakte bağlı eksik istihdam ve işsizlerin bütünleşik oranı yüzde 15,2 iken, potansiyel işgücü ve işsizlerin bütünleşik oranı yüzde 18,5 olarak gerçekleşti.

‘BÜYÜMENİN YANINDA ANLAMSIZ’

Ekonomistler de toplumsal medya üzerinden işsizlik datalarını kıymetlendirdi. bir paylaşımda şu ayrıntılar verildi: “mevsimsellikten arındırılmış istihdam eylül’de aylık 426 bin, iş gücü ise 356 bin kişi arttı, bu biçimdelikle işsiz sayısı 70 bin kişi azaldı ve işsizlik oranı yüzde 11,8’den yüzde 11,5’e geriledi. tarım dışı ve genç işsizlik oranları da 0,5 ve 0,9 puan azalış ile yüzde 13,3 ve yüzde 21,5 oldu.” ekonomist mustafa sönmez “yılı yüzde 9 büyüme ile kapatacağız diyorlar fakat eylül ayı iş arayan işsizlerin iş gücüne oranı yani dar tarifli işsizlik yüzde11,8 olmuş. geniş tarifli işsizlik ise azalmamış yüzde 21,9’a çıkmış. işsizliği azaltmayan uyduruk, kof bir büyüme demek ki” dedi.
 
Üst