İpsos anketi: Ekonomik krizin kararı derin bir bıkkınlık

Araştırma şirketi Ipsos’un 800 şahısla online gerçekleştirdiği görüşmelerden oluşan ‘Antikriz Raporu’ toplumun hissiyatına ait çarpıcı tabloyu ortaya koydu. Hayat pahalılığı ve hükümetin günlük tahlil yaklaşımında ısrarı ekonomiyi bir numaralı gündem haline getirdi. Ankete katılanların yüzde 91’i Türkiye’nin en kıymetli meselesinin iktisat olduğunu belirtti. Yüzde 58’lik kesim ise son 12 ayda hane gelirlerinin azaldığını söylemiş oldu.

YÜZDE 90: KDV İNDİRİMLERİ YÜKSEK FİYATLARA DEVA OLMADI

Fiyat artışına formül olarak hayata geçirilen KDV indirimlerinin ‘nefes’ olmadığı da rapora yansıdı. ‘KDV indirimleri eserlerdeki yüksek fiyatlar için kâfi bir tahlil değil’ diyenlerin oranı yüzde 90 oldu. Salgın üstüne yaşanan ekonomik meseleler toplumun ruh halini olumsuz tarafta etkiledi. Yüzde 60’lık kesim kendini daha yorgun ve bıkkın hissettiğini lisana getirdi. Ipsos CEO’su Sidar Gedik “Ekonomi tüm problemleri bastırdı” dedi.


VATANDAŞ HEM YORGUN HEM BIKKIN

Türkiye’nin en değerli probleminin iktisat olduğunu ortaya koyan Ipsos araştırması, bireylerin artık salgından epey ekonomik durumlarını düşündüklerini açığa çıkarttı. Salgın ve ekonomik sorunlar toplumun ruh halini de etkilediğini ortaya koyan araştırmada, bilhassa ekonomik sorunların artması ile bireyler daha yorgun ve bıkkın hissettiği raporlandı. Toplumu bu süreçte en epeyce elektrik masrafları zorladı.

İktisatta yaşanan kriz vatandaşları derinden etkiliyor. Ipsos tarafınca gerçekleştirilen Antikriz Raporu’na bakılırsa, Hükümet’in yaptığı vergi indirimleri tüketici tarafında bir işe yaramadı. Paklık eserleri, şampuan, tuvalet kağıdı bebek bezi ve hijyenik ped üzere birtakım eserlerdeki KDV oranının yüzde 18’den yüzde 8’e indirilmesinin marketteki fiyatlara yansımadığını düşünenlerin oranı yüzde 81 olarak gerçekleşti. Rapora nazaran, bu indirimin fiyatlara yansıdığını düşünenlerin oranı ise yalnızca yüzde 8. Gerek besin mamüllerine gerekse de başka eserlere yapılan KDV indirimin temel tüketim mamüllerindeki yüksek fiyatlar için kâfi bir tahlil olmadığını düşünenlerin de oranı devasa yükseklikte olduğu ortaya çıktı. Bireylerin yüzde 58’i son 12 ay ortasında hane gelirlerinin azaldığını kaydetti. Hane gelirinin arttığını söyleyenler ise toplumun yalnızca yüzde 10’nu oluşturuyor. Salgın ve ekonomik sorunlar toplumun ruh halini de etkilediğini ortaya koyan araştırmada, bilhassa ekonomik sorunların artması ile bireyler daha yorgun ve bıkkın hissettiği raporlandı. Yorgunluk hissi de birinci sefer yüzde 60’a çıktı. Her 10 bireyden dokuzu Türkiye’nin en değerli sorununun iktisat olduğunu düşünüyor. Toplumun yüzde 91’i iktisadın Türkiye’nin en değerli sorunu olduğu görüşünde. Salgının etkisinin azalması ile birlikte salgın artık değerli bir sorun olarak görülmüyor. Ipsos Türkiye CEO’su Sidar Gedik “Yaklaşık olarak 1 yıldır iktisat ülkemizin en kıymetli sorunu olarak öne çıkıyordu. Salgının etkisinin son aylarda zayıflaması ile de iktisat artık öbür tüm sıkıntıları bastırır bir konuma geldi. Yükselmeye devam eden enflasyonun kararında her on şahıstan altısı son bir yılda hanelerinin alım gücünün azaldığını belirtiyor. Doğal olarak ülkemizin en sorunu nedir diye sorduğumuzda vatandaşın aklına neredeyse öbür hiç bir sorun gelmiyor bile” dedi.


‘YÜKSEK FİYATLAR KDV İNDİRİMİNE KÂFİ DEĞİL’

Sidar Gedik şöyleki devam etti: “Fiyat artışları ile başa çıkmak için devlet, üreticiler ve tüketiciler kendi açılarından çeşitli tedbirler alıyorlar. Devletin aldığı tedbirler içinde KDV indirimleri de var. Lakin on vatandaştan sekizi bu indirimlerin etiketlere yansıdığını düşünmüyor. Ve on şahıstan dokuzu yüksek fiyatlar ile uğraşta KDV indirimlerinin kâfi olmayacağına inanıyor. Yani kimilerimiz indirimler etikete yansısa bile kâfi olmayacak diyor. Son 2 yılda salgın ve iktisat ile çabada hakikaten yorgun düştük. Her on bireyden altısı kendisini yorgun hissediyor, kendimizi hiç bu kadar yorgun hissetmemiştik. Umarım bahar ayları yalnızca ruhsal bir rahatlama değil bununla birlikte ısınma masraflarının azalması ile bir nebze ekonomik rahatlama da getirir” diye konuştu.


ELEKTRİK MASRAFLARI TOPLUMU ZORLUYOR

Ipsos raporuna göre, toplumu bu süreçte en çok elektrik masrafları zorladı. Bireylerin yüzde 55’i elektrik masraflarının kendilerini epeyce zorladığını belirtiyor. Elektrik masraflarının yanı sıra vatandaşları zorlayan öteki sarfiyat kalemleri giysi, doğalgaz, mesken paklık ve besin eserleri olarak öne çıktı. Lakin genel olarak bakıldığında aslında her türlü masraf kaleminin bireyleri zorladığı da görüldü.


MARKET HARCAMALARI MİNİMUMDA TUTULUYOR

Toplumun çoğunluğu market alışverişlerinde harcamalarını azaltmaya çalışıyor. Bireylerin yüzde 66’sı market alışverişlerinde minimum gereksinimlerini karşılamaya ve gerekirse kimi kategorilerden vazgeçerek harcamalarını minimumda tutmaya çalışırken yüzde 24’ü de tükettikleri eserleri daha ucuza mal etmenin yollarını arıyor. Toplumun yarısının hane gelirlerine yönelik görüşleri de hayli olumlu değil.


GEÇİM KAYGISINDAN SALGINI UNUTTUK

Toplumun çoğunluğu Türkiye iktisadının mevcut durumunun güzel olmadığını düşünüyor. Türkiye iktisadının mevcut durumunun uygun olmadığını düşünenlerin oranı yüzde 81. İktisadın uygun olduğunu düşünenlerin oranı yalnızca yüzde 3. Haziran 2021 tarihinden itibaren iktisadın en kıymetli sorun olarak belirtilme oranı salgının önüne geçmişti. Bugüne gelindiğinde ise artık her 10 şahıstan 9’u için iktisat en değerli sorun. Salgındaki süratli bulaş ya da olay sayılarındaki artış bile koronavirüs Salgının kıymetli bir sorun olarak görülmesine niye olmuyor. Bireylerin yalnızca yüzde 5’i salgının en kıymetli sorun olduğunu düşünüyor.

HALK EVVEL EKONOMİYİ DÜZELTMEK İSTİYOR

“Ülkenin en kıymetli sorunu hangisidir sorusuna fazlaca açık orta ile iktisat karşılığını almaya devam ediyoruz” diyen Sidar Gedik “Bu noktada yaklaşımı biraz daha netleştirebilmek için evvelki hafta enteresan bir soru sormuştuk, elinizde tek bir sorunu çözme imkanı olsa salgını mı yok edersiniz yoksa ekonomiyi mi düzeltirsiniz demiştik, bu soruya da bir daha büyük farkla iktisat karşılığını almıştık. Bu haftaki sonuçlara bakarak şunu söyleyebiliriz, ülkenin en kıymetli sorunu iktisat hatta neredeyse öteki tüm meseleleri unutturacak kadar değerli, tek meselemiz haline gelmiş durumda. Koronavirüs salgını en değerli meseledir diyenlerin oranı yüzde 5 iken iktisat en kıymetli meseledir diyenler yüzde 86. Bu yüzden bu hafta iktisat başlığına odaklandık” tabirlerini kullandı.

YAKIN GELECEKTE YARISI UMUTLU DEĞİL

Araştırma neticelerina bakılırsa, çoğunluğun yakın gelecekte şahsi ekonomik durumunun daha berbata gideceğini düşündüğünü anlatan Sidar Gedik “Yaklaşık üçte birlik bir kesim şahsi iktisadının yakın gelecekte tıpkı kalacağı yahut daha yeterli olacağı kanısında. Lakin ülke iktisadı ve şahsi iktisat sorularını bir ortada değerlendirdiğimizde görüyoruz ki kendi durumuna dair daha umutlu olan bu kümenin da bir kısmı ülke iktisadının durumundan mutlu değil. Araştırmamıza katılanların yüzde 54’ü son 12 ay ortasında hane gelirlerinin azaldığını belirtiyor. şahsi iktisat sorusu ile de paralellik arz edecek biçimde bu soruda da yüzde 40 civarında bir kitle tıpkı periyot ortasında hane gelirinin pek değişmediğini yahut arttığını belirtiyor. bir daha de ülkenin en kıymetli sorunu iktisattır diyenlerin oranının yüzde 86 olduğunu hatırlarsak hane gelirinde kayıp yaşamayanların da değerli bir kısmının ekonomiyi bir sorun olarak gördüklerini söyleyebiliriz” dedi.

PARA SİYASET TANIMIYOR

Sidar Gedik açıklamasına şöyleki devam etti: “Fiyat artışlarında vatandaşı en epey etkileyen kalemin elektrik faturası olduğunu görüyoruz. Kış mevsiminin de tesiri ile giysi masrafları bir başka kalem. Doğalgaz, su üzere başka kaçınılmaz aylık fatura kalemleri de kıymetli tesir yapıyor. Araştırmamıza katılan her üç bireyden ikisi market alışverişlerinde tasarruf için kimi eser kategorilerini tüketmekten vazgeçebileceğini belirtiyor. İktisat, siyasi tercihlerden bağımsız bir sorun haline dönüşmüş biçimde. Bunu her on şahıstan sekizinin ülke iktisadının durumunu berbat olarak nitelendirmesinden anlıyoruz, son yayınlanan araştırmalara göre hiç bir siyasi partinin yahut ittifakın yüzde 80 oy oranı yok, vatandaş oy tercihinden bağımsız olarak iktisattan memnuniyetsiz.”
 
Üst