“Çorum leblebisi TDK’ya göre nasıl yazılır?”—Bir Yazım Kılavuzundan Fazlası
Selam sevgili forumdaşlar! Bu başlığı açarken aklımda sadece imla yoktu; kokusuyla çocukluğa ışınlayan, otobüs yolculuklarının ritüeli, düğün bohçasının gizli kahramanı o çıtır lezzetin peşine düşmek de vardı. “Çorum leblebisi” nasıl yazılır diye soruyoruz ama aslında “kim olduğumuzu, neyi nasıl adlandırdığımızı ve bu adlandırmanın geleceğimizi nasıl etkilediğini” de konuşuyoruz. Hadi gelin, bir avuç leblebiyi sadece çitlemeyelim; sözcüklerin kabuklarını da birlikte soyalım.
---
Önce Net Yanıt: TDK Yazımı Nasıl?
Kısa, net ve tartışmaya kapı aralayacak biçimde söyleyelim: TDK imlâ ilkelerine göre doğru yazım “Çorum leblebisi” şeklindedir. Burada “Çorum” özel addır ve büyük harfle yazılır; “leblebisi” ise cins ad ve tamlanan konumundadır, küçük harfle yazılır, araya tire gelmez, apostrof kullanılmaz: “Çorum leblebisi.”
Yanlış örnekler: “Çorum Leblebisi” (ürün adı gibi markalaştırılmış başlıkta kullanılabilir ama imlâ kuralı bağlamında doğru kabul edilmez), “Çorum-leblebisi” (tire gereksiz), “Çorum Leblebi’si” (apostrof hatalı).
---
Kökenlere Kısa Dalış: Leblebinin Yolculuğu, Çorum’un Hafızası
Leblebi nohutun kavrulmasıyla ortaya çıkan, Anadolu’nun eski atıştırmalıklarından. Çorum ise bu ürünü ustalığın ve sabrın ateşinde olgunlaştırıp coğrafi kimlikle bütünleştiren şehir. Yüzyıllardır sürdürülen üretim bilgisi, mahalle fırınlarının önünde yayılan o tanıdık koku ve “bir avuç daha” diyen el refleksi… Tüm bunlar “Çorum leblebisi” adlandırmasının sadece coğrafyayı değil, zanaati, emeği, kültürel sürekliliği de işaret ettiğini gösteriyor. Yani yazımdaki bir harf bile, aslında belleğimizin bir tuğlası.
---
İmlânın Politikası: Büyük Harf, Küçük Harf ve İlişik Ekler
TDK açısından yer adları büyük harfle, bunlara bağlı cins adlar küçük harfle yazılır: “Van kedisi”, “Aydın inciri”, “Ayvalık tostu”, “Kars kaşarı” gibi. Aynı kalıp “Çorum leblebisi” için de geçerli.
“Leblebisi” biçimi de anlamlı: “leblebi” sözcüğüne üçüncü tekil kişi iyelik eki -si getirilir; kelime ünlüyle bittiği için kaynaştırma ‘s’si kullanılır → leblebi + si = leblebisi. Yazımı bu yüzden “leblebisi”dir, “leblebii” ya da “leblebisı” değil. Apostrof ise yalnız özel isim ek alırken kullanılır: “Çorum’a gittim” (doğru), ama “Çorum leblebisi” bir ad tamlaması olduğundan ayrıştırıcı işarete ihtiyaç yoktur.
---
Erkeklerin ve Kadınların Bakışı: Strateji mi, Empati mi? İkisi de!
Forumda iş bölümü şöyle işler sanki: Erkekler genellikle “çözüm odaklı” şeritte hız yapar; “Doğru yazım nedir? Nerede referans? Hangi kural?” diye liste çıkarır. Kadınlar ise çoğunlukla “ilişki ve bağ” odaklı yaklaşır; “Bu adlandırma üreticileri görünür kılıyor mu? Emeğin hikâyesi nerede kalıyor? Yerel kadın kooperatiflerinin katkısı nasıl vurgulanır?” diye sorar.
Benim önerim: Bu iki yaklaşımı harmanlayalım.
- Stratejik çizgi: Okullara, belediyelere, e-ticaret sitelerine ve restoran menülerine “Çorum leblebisi” yazımının standardını içeren mini bir kılavuz hazırlarız.
- Empatik çizgi: Üreticilerin, özellikle kadın emeğinin hikâyelerini görünür kılan kısa videolar, blog yazıları, menü dipnotları ve paket üstü mesajlar koyarız.
Böylece bir imlâ standardı, toplumsal görünürlük standardına da dönüşür.
---
Çeşitlilik ve Adalet: Bir İki Harfin Kimleri Görünür Kıldığı
“Çorum leblebisi” deyince bir ürün değil, bir ekosistem söylüyoruz: tarladaki tohum, kavurmadaki usta, paketlemeyi yapan ekip, dağıtım ağı, tezgâhtaki satıcı. Doğru adlandırma, bu zincirin saygınlığını artırır. Yanlış yazım bazen “sıradanlaştırma” etkisi yapar; ürün yerinden, emeğinden, coğrafi işaret çerçevesinden kopar, sadece “leblebi” olur. Oysa yerel kimlik, küçük üreticilerin pazarda ayakta kalabilmesi için kritik: Tüketici, “Çorum leblebisi” standardını görünce kalite ve izlenebilirliği de bekler. Bu da adaletin pazardaki karşılığıdır.
---
Beklenmedik Alanlar: Tipografi, SEO ve Klavye Ayarları
- Tipografi: Paket üstünde “ÇORUM LEBLEBİSİ” tamamen büyük harfle basılsa bile, metinsel bağlamda doğru kalıp yine “Çorum leblebisi”dir. Tasarım tercihleri imlâ kuralını bozmaz; yalnızca görsel vurgu yaratır.
- SEO ve Arama Alışkanlıkları: Çevrimiçi pazaryerlerinde kullanıcılar çoğu zaman “Corum leblebisi” yazar (Türkçe karakter kullanmadan). Ürün başlığında doğru yazım korunurken açıklamalara “Corum leblebisi (dogru yazim: Çorum leblebisi)” gibi bir not eklemek bulunabilirlik sağlar, standardı da öğretir.
- Klavye ve Yapay Zekâ Düzeltmesi: Otomatik düzeltmeler “leblebisi”ni “leblebisi̇” gibi noktasız-i/farklı Unicode ile bozabilir. Üreticiler ve içerik yöneticileri için minik bir kontrol listesi: UTF-8 kodlama, Türkçe dil denetimi, site geneli yazım kontrolü. Küçük bir teknik ayrıntı, ürünün uluslararası vitrindeki kimliğini korur.
---
Günümüzde Yansımalar: Menüden Coğrafi İşarete
Kafede “Çorum leblebisi ile süslenmiş irmik helvası” gördüğümüzde gözümüz arar o iki kelimenin dengesini. Market rafında “Çorum leblebisi—Tuzsuz” yazan etikette üretim tekniği, nohutun menşei, kavurma ısısı gibi parametreler de güven duygusunu besler. Belediyelerin kültür etkinliklerinde “Çorum leblebisi”nin doğru yazımı, tanıtım materyallerinin profesyonel görünümünü artırır; turiste güven verir. Bir kent markası bazen bir noktadaki küçük harfle büyür.
---
Gelecek: Standarttan Deneye—Eğitim, Kooperatifler ve Dijital Sertifikalar
Yarın:
1. Müfredat ve mikro modüller: Yerel ürün adlarının yazımı için kısa videolu dersler; gastronomi bölümlerine, turizm liselerine, iletişim fakültelerine.
2. Kooperatif rehberi: Kadın kooperatifleri için imlâ ve etiketleme standartları; tek sayfalık poster: “Çorum leblebisi nasıl yazılır?”
3. Dijital şeffaflık: QR kodla tüketiciye açılan sayfada hem üretim hikâyesi hem de yazım standardı yer alsın. “İsmimiz böyle yazılır, çünkü emeğimiz böyle anılır.”
---
Mikro Bir Kuralın Makro Etkisi: Neden Umursayalım?
Çünkü dil, değer zincirinin görünmeyen iskeleti. “Çorum leblebisi” tamlamasında küçük-büyük harf dengesi korunmazsa, yılların emeğine mukabil oluşmuş ayırıcı kimlik bulanıklaşır. Doğru yazım; pazarlama, hukuk (coğrafi işaret), turizm, hatta ihracat iletişimi için güven inşa eder. Küçük bir kural, büyük bir algı mimarisi kurar.
---
Forumda Sohbeti Büyütelim: Sizin Hikâyeniz Ne?
- Menülerde, etiketlerde ya da e-ticaret sayfalarında “Çorum leblebisi” yazımını yanlış/ doğru gördüğünüz örnekler var mı? Fotoğraf ya da bağlantıyla paylaşır mısınız?
- Üretici veya satıcı olan forumdaşlar: Doğru adlandırmanın satışa etkisini hissettiniz mi?
- Eğitimciler ve tasarımcılar: “İmla + tasarım” kesişiminde pratik önerileriniz neler?
- Kadın kooperatiflerinden gelenler: Adlandırmanın görünürlük ve güvene katkısını nasıl deneyimlediniz?
Hep beraber şunu tartışalım: Bir ürün adını doğru yazmak, sadece dilbilgisi midir; yoksa emeğe saygının, kültürel hafızayı taşımanın ve yerel adaleti güçlendirmenin bir yolu mudur? Benim cevabım belli: Bir avuç leblebinin sesi çoktur; yeter ki adını yerli yerince koyalım.
Son notu yine net bırakalım: TDK yazımı “Çorum leblebisi”.
Geri kalanı bizde: sofrada paylaşmak, etikette korumak, forumda çoğaltmak. Afiyetle, doğrulukla, birlikte.
Selam sevgili forumdaşlar! Bu başlığı açarken aklımda sadece imla yoktu; kokusuyla çocukluğa ışınlayan, otobüs yolculuklarının ritüeli, düğün bohçasının gizli kahramanı o çıtır lezzetin peşine düşmek de vardı. “Çorum leblebisi” nasıl yazılır diye soruyoruz ama aslında “kim olduğumuzu, neyi nasıl adlandırdığımızı ve bu adlandırmanın geleceğimizi nasıl etkilediğini” de konuşuyoruz. Hadi gelin, bir avuç leblebiyi sadece çitlemeyelim; sözcüklerin kabuklarını da birlikte soyalım.
---
Önce Net Yanıt: TDK Yazımı Nasıl?
Kısa, net ve tartışmaya kapı aralayacak biçimde söyleyelim: TDK imlâ ilkelerine göre doğru yazım “Çorum leblebisi” şeklindedir. Burada “Çorum” özel addır ve büyük harfle yazılır; “leblebisi” ise cins ad ve tamlanan konumundadır, küçük harfle yazılır, araya tire gelmez, apostrof kullanılmaz: “Çorum leblebisi.”
Yanlış örnekler: “Çorum Leblebisi” (ürün adı gibi markalaştırılmış başlıkta kullanılabilir ama imlâ kuralı bağlamında doğru kabul edilmez), “Çorum-leblebisi” (tire gereksiz), “Çorum Leblebi’si” (apostrof hatalı).
---
Kökenlere Kısa Dalış: Leblebinin Yolculuğu, Çorum’un Hafızası
Leblebi nohutun kavrulmasıyla ortaya çıkan, Anadolu’nun eski atıştırmalıklarından. Çorum ise bu ürünü ustalığın ve sabrın ateşinde olgunlaştırıp coğrafi kimlikle bütünleştiren şehir. Yüzyıllardır sürdürülen üretim bilgisi, mahalle fırınlarının önünde yayılan o tanıdık koku ve “bir avuç daha” diyen el refleksi… Tüm bunlar “Çorum leblebisi” adlandırmasının sadece coğrafyayı değil, zanaati, emeği, kültürel sürekliliği de işaret ettiğini gösteriyor. Yani yazımdaki bir harf bile, aslında belleğimizin bir tuğlası.
---
İmlânın Politikası: Büyük Harf, Küçük Harf ve İlişik Ekler
TDK açısından yer adları büyük harfle, bunlara bağlı cins adlar küçük harfle yazılır: “Van kedisi”, “Aydın inciri”, “Ayvalık tostu”, “Kars kaşarı” gibi. Aynı kalıp “Çorum leblebisi” için de geçerli.
“Leblebisi” biçimi de anlamlı: “leblebi” sözcüğüne üçüncü tekil kişi iyelik eki -si getirilir; kelime ünlüyle bittiği için kaynaştırma ‘s’si kullanılır → leblebi + si = leblebisi. Yazımı bu yüzden “leblebisi”dir, “leblebii” ya da “leblebisı” değil. Apostrof ise yalnız özel isim ek alırken kullanılır: “Çorum’a gittim” (doğru), ama “Çorum leblebisi” bir ad tamlaması olduğundan ayrıştırıcı işarete ihtiyaç yoktur.
---
Erkeklerin ve Kadınların Bakışı: Strateji mi, Empati mi? İkisi de!
Forumda iş bölümü şöyle işler sanki: Erkekler genellikle “çözüm odaklı” şeritte hız yapar; “Doğru yazım nedir? Nerede referans? Hangi kural?” diye liste çıkarır. Kadınlar ise çoğunlukla “ilişki ve bağ” odaklı yaklaşır; “Bu adlandırma üreticileri görünür kılıyor mu? Emeğin hikâyesi nerede kalıyor? Yerel kadın kooperatiflerinin katkısı nasıl vurgulanır?” diye sorar.
Benim önerim: Bu iki yaklaşımı harmanlayalım.
- Stratejik çizgi: Okullara, belediyelere, e-ticaret sitelerine ve restoran menülerine “Çorum leblebisi” yazımının standardını içeren mini bir kılavuz hazırlarız.
- Empatik çizgi: Üreticilerin, özellikle kadın emeğinin hikâyelerini görünür kılan kısa videolar, blog yazıları, menü dipnotları ve paket üstü mesajlar koyarız.
Böylece bir imlâ standardı, toplumsal görünürlük standardına da dönüşür.
---
Çeşitlilik ve Adalet: Bir İki Harfin Kimleri Görünür Kıldığı
“Çorum leblebisi” deyince bir ürün değil, bir ekosistem söylüyoruz: tarladaki tohum, kavurmadaki usta, paketlemeyi yapan ekip, dağıtım ağı, tezgâhtaki satıcı. Doğru adlandırma, bu zincirin saygınlığını artırır. Yanlış yazım bazen “sıradanlaştırma” etkisi yapar; ürün yerinden, emeğinden, coğrafi işaret çerçevesinden kopar, sadece “leblebi” olur. Oysa yerel kimlik, küçük üreticilerin pazarda ayakta kalabilmesi için kritik: Tüketici, “Çorum leblebisi” standardını görünce kalite ve izlenebilirliği de bekler. Bu da adaletin pazardaki karşılığıdır.
---
Beklenmedik Alanlar: Tipografi, SEO ve Klavye Ayarları
- Tipografi: Paket üstünde “ÇORUM LEBLEBİSİ” tamamen büyük harfle basılsa bile, metinsel bağlamda doğru kalıp yine “Çorum leblebisi”dir. Tasarım tercihleri imlâ kuralını bozmaz; yalnızca görsel vurgu yaratır.
- SEO ve Arama Alışkanlıkları: Çevrimiçi pazaryerlerinde kullanıcılar çoğu zaman “Corum leblebisi” yazar (Türkçe karakter kullanmadan). Ürün başlığında doğru yazım korunurken açıklamalara “Corum leblebisi (dogru yazim: Çorum leblebisi)” gibi bir not eklemek bulunabilirlik sağlar, standardı da öğretir.
- Klavye ve Yapay Zekâ Düzeltmesi: Otomatik düzeltmeler “leblebisi”ni “leblebisi̇” gibi noktasız-i/farklı Unicode ile bozabilir. Üreticiler ve içerik yöneticileri için minik bir kontrol listesi: UTF-8 kodlama, Türkçe dil denetimi, site geneli yazım kontrolü. Küçük bir teknik ayrıntı, ürünün uluslararası vitrindeki kimliğini korur.
---
Günümüzde Yansımalar: Menüden Coğrafi İşarete
Kafede “Çorum leblebisi ile süslenmiş irmik helvası” gördüğümüzde gözümüz arar o iki kelimenin dengesini. Market rafında “Çorum leblebisi—Tuzsuz” yazan etikette üretim tekniği, nohutun menşei, kavurma ısısı gibi parametreler de güven duygusunu besler. Belediyelerin kültür etkinliklerinde “Çorum leblebisi”nin doğru yazımı, tanıtım materyallerinin profesyonel görünümünü artırır; turiste güven verir. Bir kent markası bazen bir noktadaki küçük harfle büyür.
---
Gelecek: Standarttan Deneye—Eğitim, Kooperatifler ve Dijital Sertifikalar
Yarın:
1. Müfredat ve mikro modüller: Yerel ürün adlarının yazımı için kısa videolu dersler; gastronomi bölümlerine, turizm liselerine, iletişim fakültelerine.
2. Kooperatif rehberi: Kadın kooperatifleri için imlâ ve etiketleme standartları; tek sayfalık poster: “Çorum leblebisi nasıl yazılır?”
3. Dijital şeffaflık: QR kodla tüketiciye açılan sayfada hem üretim hikâyesi hem de yazım standardı yer alsın. “İsmimiz böyle yazılır, çünkü emeğimiz böyle anılır.”
---
Mikro Bir Kuralın Makro Etkisi: Neden Umursayalım?
Çünkü dil, değer zincirinin görünmeyen iskeleti. “Çorum leblebisi” tamlamasında küçük-büyük harf dengesi korunmazsa, yılların emeğine mukabil oluşmuş ayırıcı kimlik bulanıklaşır. Doğru yazım; pazarlama, hukuk (coğrafi işaret), turizm, hatta ihracat iletişimi için güven inşa eder. Küçük bir kural, büyük bir algı mimarisi kurar.
---
Forumda Sohbeti Büyütelim: Sizin Hikâyeniz Ne?
- Menülerde, etiketlerde ya da e-ticaret sayfalarında “Çorum leblebisi” yazımını yanlış/ doğru gördüğünüz örnekler var mı? Fotoğraf ya da bağlantıyla paylaşır mısınız?
- Üretici veya satıcı olan forumdaşlar: Doğru adlandırmanın satışa etkisini hissettiniz mi?
- Eğitimciler ve tasarımcılar: “İmla + tasarım” kesişiminde pratik önerileriniz neler?
- Kadın kooperatiflerinden gelenler: Adlandırmanın görünürlük ve güvene katkısını nasıl deneyimlediniz?
Hep beraber şunu tartışalım: Bir ürün adını doğru yazmak, sadece dilbilgisi midir; yoksa emeğe saygının, kültürel hafızayı taşımanın ve yerel adaleti güçlendirmenin bir yolu mudur? Benim cevabım belli: Bir avuç leblebinin sesi çoktur; yeter ki adını yerli yerince koyalım.
Son notu yine net bırakalım: TDK yazımı “Çorum leblebisi”.
Geri kalanı bizde: sofrada paylaşmak, etikette korumak, forumda çoğaltmak. Afiyetle, doğrulukla, birlikte.