Sağlam’dan ‘kriz’ değerlendirmesi: Yaşadıklarımızdan epeyce daha büyüğü

Gazetemiz muharriri Erdal Sağlam, “Krizi artık herkes sansürsüz konuşmalı” başlıklı bugünkü yazısında iktisadın mevcut durumunu kıymetlendirdi.

AKP’li Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın şahsi tercihleri niçiniyle içine girilen krizin artık literatüre “döviz krizi” olarak geçeceğini belirten Sağlam, “Ekonomide yaşadıklarımızı bir “cinnet hali” olarak özetleyebiliriz. Bence şimdiye kadar yaşadıklarımızdan epeyce daha büyük krizin arasındayiz” dedi.

Toplumun tüm kesimleriinin krizin niçinlerini, sonuçlarını, krize karşı tahlil yollarını kamuoyu önünde açık açık söylemek zorunda olduğunun altını çizen Sağlam, yalnız iş insanlarının değil personel ve memur sendikalarının da somut açıklamalar yapmaları gerektiğini belirterek “Yüzde 50 taban fiyat artırımının iki-üç ayda tümüyle eriyip gideceğini gördükleri biçimde, krizi durdurmak için gerekenleri söylemeyecekler de neyi söyleyecekler? “İstediğimizden yüksek artırım verildi” deyip gidişata sessiz kalmamaları gerekir. Bu gidişat temsil ettikleri bölümleri fakirleştiriyor, en çok ziyan nazarancek olan temsil ettikleri kesimler” dedi.

Sağlam’ın yazısı şöyleki:

“Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın şahsi tercihleri niçiniyle içine girdiğimiz kriz artık literatüre “döviz krizi” olarak geçecek. Eylülden bu yana TL’nin paha kaybı yüzde 100’ü aşarken kurların nereye gideceği, yoksulluğun nereye varacağı konusunda kimse iddiada bulunamıyor.

İktisatta yaşadıklarımızı bir “cinnet hali” olarak özetleyebiliriz. Bence şimdiye kadar yaşadıklarımızdan fazlaca daha büyük krizin ortasındayız. İşin makûs tarafı bu tıp durumlarda ne yapılacağı belirli iken artık rasyonel kararları uygulamaya koyacak bir irade de bulunmuyor. Zira irade artık tek ve onu dengeleyebilecek düzenekler yok edilmiş durumda. İdari sistem tek bir bireye bağlı, o kişi de anlaşılamayan bir amaç peşinde, yanlışta ısrar ediyorsa bu biçimde toplumsal bölümlerin yanlışı dengeleyecek bir inisiyatif içine girmeleri lazım.

Daha açık söyleyeyim: toplumun tüm bölümleri içine girdiğimiz ekonomik krizin niçinlerini, sonuçlarını, krize karşı tahlil yollarını kamuoyu önünde açık açık söylemek zorundalar. “Yaşadığımız bu meselelere bir an evvel tahlil bulunması lazım” üzere açıklamaların artık yetmediğini her insanın görmesi lazım. Koca koca iş dünyası örgütleri, beraberinde yeterli iktisatçılar istihdam eden, ayrıntı ekonomik konularda bile gerektiğinde dışarıdan bilimsel takviye alan kurumlardır. Acil biçimde ne yapılması gerektiğini saptayıp kamuoyu önünde açıklamalar yapmaları gerekiyor. Bu cins açıklamaların siyasi bir açıklama olmayacağını, temsil ettikleri kesitlerin menfaatlarını korumak için bunu yapmaları gerektiğini artık herkes görmeli. Üyeleri ticaret yapamaz hale gelen birtakım iş dünyası dernekleri, buna karşın ideolojik yaklaşımla “kurlardaki artışı anlamıyoruz” diye açımlama yapıyorlarsa, bunun hiç bir manası olmayacağını, kendi prestijlerinden yemekle kalacaklarını, bence kendi üyeleri de biliyordur.

halbuki hafta sonu “kurlardaki artışı anlayamadıklarını aslında iktisadın fazlaca yeterli olduğunu” söyleyen kuruluşun üyeleri, yeni işler istediklerinde kendilerine, “5-6 müteahhide tüm işlerin verildiği”nin söylendiğini unutuyorlar herbiçimde. Birçok kere iş insanlarının bu cins ekonomik krizlerde ses çıkarmasını, haklı olarak bekleriz. Lakin artık emekçi ve memur sendikalarının da iktisattaki kriz için somut açıklamalar yapmaları gerekiyor. Yüzde 50 taban fiyat artırımının iki-üç ayda tümüyle eriyip gideceğini gördükleri biçimde, krizi durdurmak için gerekenleri söylemeyecekler de neyi söyleyecekler? “İstediğimizden yüksek artırım verildi” deyip gidişata sessiz kalmamaları gerekir. Bu gidişat temsil ettikleri bölümleri fakirleştiriyor, en hayli ziyan bakılırsacek olan temsil ettikleri kısımlar.


‘ŞUURLU BİR STRATEJİ DEĞİL’

Karnından konuşmayan, sorunu açıkça söyleyen akademik bir kesim var. 2.5 aylık müddette kurların yüzde 100 arttığını, yani TL’nin yüzde 50 oranında kıymet kaybettiğini belirtilen Bilim Akademisi, “Eylül ayından bu yana izlenen para siyasetiyle körüklenen TL’deki muazzam kıymet kaybı aralık ortası prestijiyle açık bir döviz kuru krizine dönüşmüştür” dedi. Bildiri yayımlayan Akademi, eldeki krizin dünya konjonkçeşidinin değil, yakın periyotta ülkemizde uygulanan para siyasetinin aslına bakarsan zayıf olan iktisadi temeller ile birleşmesinin direkt kararı olduğunu belirtti. Para siyasetinin kendisinin krizi tetikleme ve derinleştirme aracı olduğu kaydedildi.

Hükümetin savının bilakis, TL’nin değersizleşmesinin şuurlu bir stratejinin değil, sürdürülemeyen makûs iktisat siyasetlerinin kararı olduğu, bu biçimdesi bir kriz ortamında Türkiye’de üreticilerin kalıcı rekabet gücü kazanamayacaklarının altı çizildi. Kimi günlerde yüzde 10’u bile aşan oranlarda artan döviz kurunun, ülke çapında piyasalarda bir fiyatlama krizine yol açtığı kaydedilerek şunlar açıklandı: “Bu gelişmeler epey kısa müddette ticaret kanallarının tahribatına, yatırımların ertelenmesine, üretim ve talebin süratle daralmasına yol açacaktır. İktisat biliminin kuramları ve ampirik bulguları göz arkası edilerek uygulanan bu siyasetlerde ısrar edilmesi durumunda, ülke çapında peşi peşine şirket iflas ve kapanmalarının ve işten çıkarmaların yaşanması beklenmelidir.”

İşte bunun üzere, krizin ne olduğu, ne sonuçlar doğuracağı açık açık söylenmeli.

Yeni Bakan Nebati, bankacılarla toplantısına “Faiz artırımından öteki her şey konuşabiliriz” diye başlamış. Öğrendiğim kadarıyla bankacılar ise temel tahlil olarak “TL’ye talep ve itimat kazandırılmadan tahlil yok” demişler.

Tüm kısımlar iradenin koyduğu “faiz indirimine laf söyletmem” kuralına uymayı reddedip, ne düşünüyorlarsa artık açık açık söylemek zorundalar.”


yatırım tavsiyesi içermez
 
Üst