Türkiye Bayan Teşebbüsçüler Derneği (KAGİDER) İdare Konseyi Lideri Emine Fazilet, pandemi devrinde bayan girişimcilerin günlük hayatlarının daha zorlaştığını, omuzlarında daha fazla yük olduğu için kaygı seviyelerinin birkaç misli arttığını vurguladı.
Fazilet, “Yaptığımız araştırmaya nazaran bayan girişimcilerin yüzde 30’u, hem ailesi hem yatırımları için kaygılanıyor. 10 bayandan 6’sı işlerinin yanı sıra çocuğa, yemek yapmaya daha fazla vakit ayırdım diyor. 10 bayanın 5’i de iş yüküm epeyce daha fazla arttı diyor. Tüm bu yükler bayanların telaş seviyesini artırıyor, bu da işlerin randımanına ve işletmelerin istikrarına yansıyor” dedi.
Bayanların şimdiye kadar kazandıklarının geriye gdolayılmemesi için uğraş ettiklerine dikkat çeken Emine Fazilet ile pandeminin bayanlar üstündeki tahribatını konuştuk.
– Pandemide en büyük darbeyi bayanlar aldı. Ne diyeceksiniz?
Pandemide tüm işyerleri meskenden çalışmaya geçti. bu vakitte bayanların işi ikiye, hatta üçe katlandı. Okullar da uzaktan eğitime geçince bayanlar hem mesken işi hem çocuk hem yaşlı bakımı derken oldukçalu bir yükün altına kaldılar. Birleşmiş Milletlere nazaran mesken bakım işlerine bayanlar, erkeklere oranla üç misli daha fazla vakit ayırdılar. Bakım emeği denildiğinde yüzde 76’sı bayanların omzunda.
Olağanlaşma sürecine geçtik ancak bu hasar tesirini uzun yıllar gösterecek. ILO hesaplamalarına göre, eşi ve gibisi görülmemiş bir tahribat kelam konusu ve bu tahribatın vakit ortasında derinleşmesi de bekleniyor. Burada direngenlik göstermek gerekiyor. Salgın eşitsizlikleri derinleştirdi. Yoksulluğu daha da artırdı.
Toplumsal cinsiyet rollerinin bir daha klasik hale dönüştüğü bir müddetç yaşıyoruz. Bunu bir süre daha yaşayacağımızı düşünüyorum. Hatta sayılar da bunu gösteriyor. Global çapta 2020’de bayan istihdamı yüzde 5 gerilerken erkek istihdamı yüzde 3.9 geriliyor. Türkiye genelinde işini kaybeden bayanların oranı yüzde 18.8. KAGİDER olarak salgınla ilgili bir çalışma yaptık. Bayan teşebbüsçüler günlük hayatlarının daha zorlaştığını vurguluyorlar. Yüzde 30’u hem ailesi hem yatırımları için kaygılanıyor. İşimi kaybedebilirim, borcumu ödeyemem diye kaygılandılar. 10 bayandan 6’sı işlerimin yanı sıra çocuğa, yemek yapmaya daha fazla vakit ayırdım diyor. 10 bayanın 5’i de iş yüküm fazlaca daha fazla arttı diyor. Tüm bu yükler bayanların telaş seviyesini artırıyor, bu da işlerin randımanına ve işletmelerin istikrarına yansıyor. Omuzlarında daha fazla yük olduğu için telaş seviyeleri birkaç misli arttı. Bayan girişimcilerin aile bütçesine katkıda bulunmak için bu vakitte oranı yüzde 2 artışla yüzde 13’e ulaştı. Bu da bayanların ne kadar mücadeleci olduğunu gösteriyor.
– Yarın pandemi bitti diyelim, bayanların tekrar süratlice işe dönmesi mümkün olacak mı?
Her periyot gelecekten umutluyum. Bayanların mücadeleci ruhu asla pes ettirmeyecek. Toplumsal eşitlik sağlanana kadar, uğraş her durumda, işte de eğitimde de karar düzeneklerinde devam edecek. Çabayı ve direnme gücünü asla bırakmadan birbirimizle daha fazlaca dayanışarak yolumuza devam edeceğiz.
KAGİDER’DEN 4D HAREKÂTI
– İkinci devir lider oldunuz. Yeni periyot vizyonunuz ne olacak?
4T duracak. Bayanların işini geliştirmeleri için en kıymetli husus dijitalleşme. Toplumsal ağ ve dayanışma epey kıymetli. Bütün Anadolu’ya yayılacağız. Ticaretin desteklenmesi fazlaca kıymetli. “Kadından almalı, memleket kazanmalı” mottomuz var. Bunu daha epeyce teşvik edecek çalışmalar yapacağız. Tarım dalının güçlenmesi de epeyce kıymetli.
Artık 4D’yi ekleyeceğiz. Bu bayanların dijitalleşmesi. Dayanışması, dönüşümü ve dayanıklılığını destekleyeceğiz. Geçen devirde statejimizde olan tarım, teknoloji ticaret ve toplumu kapsayan 4T’yi korurken bununla birlikte 4D ile yola çıkacağız. Bu, her dokunduğumuz bayana güzel gelecektir. Bayan girişimciliğini de istihdamını, bayanın iktisatta varlığını geriye götürmeyecek daha da güçlendirecek her türlü çabayı göstereceğiz.
– Bayan teşebbüsçü sayıları nereye gidiyor?
İşgücünde bayan sayısında gerilemeler var. Doğal ki azalmalar, ezalar var. Bu mevzuda çaba etmemiz gerekiyor. ILO’ya göre, bayanların pandemide işgücü kaybı yüzde 4.3, erkeklerde bu oran yüzde 2.8 civarında. Oranlarda eşitsizlikler var.
Uğraşa devam edeceğiz. Bayanları geriye götürecek her türlü araç ve düzeneğe karşı direnç göstereceğiz.
İNSANİ KALKINMA KURAL
– Sektörel Dernekler Federasyonu (SEDEFED) lideri da seçildiniz. Ne cins badireler var?
SEDEFED’in birinci bayan lideriyim. Bünyemizde 37 dernek var. Bilhassa üretim kesiminin olumsuz etkilendiği bir gerçek. Turizm, hizmet, danışmanlık dallarında önemli ıstıraplar var. Üreticiler stok erittiler, artık yenisini üretme konusunda külfetler var. İktisatta iç talebin canlı, büyümenin güçlü olduğunu görüyoruz. Lakin büyümenin sürdürülebilirliği, kaliteli olması fazlaca değerli. Maliyetler de hayli artıyor. Tüketicinin alım gücünün düşmesi epey külfetli bir müddetç. Hammadde tedarikçileri de külfette. Sürdürülebilir siyasetlerle bu süreçten çıkılabilir.
Ekonomik kalkınma için insani kalkınmanın da olması kaide. En değerli faktör insan sermayesi.
ŞİDDETE KARŞI ÇABAYA DEVAM
– bu vakitte işini kaybeden teşebbüsçü bayanlar oldu mu?
Doğal ki zayıflamalar oldu. Bayan girişimcilerin üzerinde biroldukça yük var. Keşke teşvikler bu vakitte daha fazlaca olsaydı.
– Ne cins teşvikler dayanakla olmalıydı. Hangi alanlarda zorluk yaşadınız?
Geçen yıl hem Ticaret hem Aile Bakanlığı’ndan teğe bir bazda ne beklediğimizi söz ettik. Bunların bir kısmı oldu. Doğal ki daha epey dayanak olunmalıydı. Bayanların şimdiye kadar kazandıklarının geriye gdolayılmemesi için bir yapılanma koşul. Kumu alımlarında yüzde 10 bayanların ürettiği eserlerden alınması için kota konulmalı. Bu vurgularımızı daha da güçlendiriyoruz. Bayanların kazandıklarının kaybını kabul etmiyoruz.
– Maalesef kazanımlar konusunda kayıplar da kelam konusu, Türkiye İstanbul Sözleşmesi’nden ayrıldı…
Bayana şiddeti bu kadar sık duymamızın sebebi, cinsiyet ayrımcılığını destekleyen önyargılı kültürler. Bu kültürü aşmamız lazım. İlkokuldan başlayarak tüm topluma entegre edecek bir yapının kurulması lazım. Bu bahis ulusal eğitim müfredatına alınmalı.
İstanbul Kontratı hem değerli bir evrak hem caydırıcı cezaların uygulanması ve bu mevzunun takibi konusunda kuvvetli altyapısı olan kontrattı. Biz bu bahisteki uğraşımızı sürdürüyoruz. İstanbul Mukavelesi benimsediği unsurlarda bilhassa hanımın iktisada iştirakini önemsiyor ve ekonomik şiddete birinci yer veren mukavele bu da epeyce değerli.
Şayet bu şiddet bitmezse, bayanlar inançta olduğunu hissedemezse nasıl eğitime katılsın, çalışma hayatına katılsın, eşit fırsata erişebilsin. Şiddetsiz bir toplum hepimizin isteği. Şiddetin bir insanlık hatası olduğunu bilmemiz lazım. Toplum şiddetsiz olabilirse iktisatta de bayan bir o kadar var olabilir.
MAHZURLAR KALDIRILMALI
– Daha fazla hanımın iş hayatına katılması için hangi adımlar atılmalı?
Bayanların daha fazla desteklenmesi ve teşvik edilmesi gerekiyor. İş ömründe varlık göstermelerinin önündeki maniler kaldırılmalı. En kıymetlisi cinsiyet eşitliğine dayanmayan ve bilhassa erkek hâkim önyargılı kültürle baş etmemiz gerekiyor ki her daim her kademede var olabilelim, kendimizi daha da kuvvetli hissedebilelim.
İş hayatında bayanların sayısının artmalı, bilgiye, finansa erişim önündeki maniler kaldırılmalı. Bayanlar kendini iş ömründe daha özgür hissedebilmeli.
Teknoloji, bayanlar için daha eşitleyici bir faktör, bu imkânlara eşit ulaşım, eşit erişim sağlanmalı. Bizim 4T’miz vardı. Bunlardan bir tanesi teknolojiydi. Onu her daim kuvvetli kılmak zorundayız. Bayanların yüzde 40’ı doğumdan daha sonra işten ayrılıyor. Yüzde 60’ı uygun şartları görürsem tekrar işe dönmek istiyorum. Kreş, yaşlı bakım işlerinin yaygınlaşması ve erişilebilir olması kural. Bilhassa işe alımlar ve fiyatlandırmalar eşitlik temelinde yapılmalı.
– Finansa erişimde ne cins ezalara var? Maliyetler mi yüksek?
Bu mevzuda bayan da çekimser. Bayanlar işini kurarken yardımı kendi yakınlarından takviye alıyor. daha sonra bankalara gidiyor. Bayanların bilgilendirilmesi ve cesaretlendirilmesi fazlaca değerli.
yatırım tavsiyesi içermez
Fazilet, “Yaptığımız araştırmaya nazaran bayan girişimcilerin yüzde 30’u, hem ailesi hem yatırımları için kaygılanıyor. 10 bayandan 6’sı işlerinin yanı sıra çocuğa, yemek yapmaya daha fazla vakit ayırdım diyor. 10 bayanın 5’i de iş yüküm epeyce daha fazla arttı diyor. Tüm bu yükler bayanların telaş seviyesini artırıyor, bu da işlerin randımanına ve işletmelerin istikrarına yansıyor” dedi.
Bayanların şimdiye kadar kazandıklarının geriye gdolayılmemesi için uğraş ettiklerine dikkat çeken Emine Fazilet ile pandeminin bayanlar üstündeki tahribatını konuştuk.
– Pandemide en büyük darbeyi bayanlar aldı. Ne diyeceksiniz?
Pandemide tüm işyerleri meskenden çalışmaya geçti. bu vakitte bayanların işi ikiye, hatta üçe katlandı. Okullar da uzaktan eğitime geçince bayanlar hem mesken işi hem çocuk hem yaşlı bakımı derken oldukçalu bir yükün altına kaldılar. Birleşmiş Milletlere nazaran mesken bakım işlerine bayanlar, erkeklere oranla üç misli daha fazla vakit ayırdılar. Bakım emeği denildiğinde yüzde 76’sı bayanların omzunda.
Olağanlaşma sürecine geçtik ancak bu hasar tesirini uzun yıllar gösterecek. ILO hesaplamalarına göre, eşi ve gibisi görülmemiş bir tahribat kelam konusu ve bu tahribatın vakit ortasında derinleşmesi de bekleniyor. Burada direngenlik göstermek gerekiyor. Salgın eşitsizlikleri derinleştirdi. Yoksulluğu daha da artırdı.
Toplumsal cinsiyet rollerinin bir daha klasik hale dönüştüğü bir müddetç yaşıyoruz. Bunu bir süre daha yaşayacağımızı düşünüyorum. Hatta sayılar da bunu gösteriyor. Global çapta 2020’de bayan istihdamı yüzde 5 gerilerken erkek istihdamı yüzde 3.9 geriliyor. Türkiye genelinde işini kaybeden bayanların oranı yüzde 18.8. KAGİDER olarak salgınla ilgili bir çalışma yaptık. Bayan teşebbüsçüler günlük hayatlarının daha zorlaştığını vurguluyorlar. Yüzde 30’u hem ailesi hem yatırımları için kaygılanıyor. İşimi kaybedebilirim, borcumu ödeyemem diye kaygılandılar. 10 bayandan 6’sı işlerimin yanı sıra çocuğa, yemek yapmaya daha fazla vakit ayırdım diyor. 10 bayanın 5’i de iş yüküm fazlaca daha fazla arttı diyor. Tüm bu yükler bayanların telaş seviyesini artırıyor, bu da işlerin randımanına ve işletmelerin istikrarına yansıyor. Omuzlarında daha fazla yük olduğu için telaş seviyeleri birkaç misli arttı. Bayan girişimcilerin aile bütçesine katkıda bulunmak için bu vakitte oranı yüzde 2 artışla yüzde 13’e ulaştı. Bu da bayanların ne kadar mücadeleci olduğunu gösteriyor.
– Yarın pandemi bitti diyelim, bayanların tekrar süratlice işe dönmesi mümkün olacak mı?
Her periyot gelecekten umutluyum. Bayanların mücadeleci ruhu asla pes ettirmeyecek. Toplumsal eşitlik sağlanana kadar, uğraş her durumda, işte de eğitimde de karar düzeneklerinde devam edecek. Çabayı ve direnme gücünü asla bırakmadan birbirimizle daha fazlaca dayanışarak yolumuza devam edeceğiz.
KAGİDER’DEN 4D HAREKÂTI
– İkinci devir lider oldunuz. Yeni periyot vizyonunuz ne olacak?
4T duracak. Bayanların işini geliştirmeleri için en kıymetli husus dijitalleşme. Toplumsal ağ ve dayanışma epey kıymetli. Bütün Anadolu’ya yayılacağız. Ticaretin desteklenmesi fazlaca kıymetli. “Kadından almalı, memleket kazanmalı” mottomuz var. Bunu daha epeyce teşvik edecek çalışmalar yapacağız. Tarım dalının güçlenmesi de epeyce kıymetli.
Artık 4D’yi ekleyeceğiz. Bu bayanların dijitalleşmesi. Dayanışması, dönüşümü ve dayanıklılığını destekleyeceğiz. Geçen devirde statejimizde olan tarım, teknoloji ticaret ve toplumu kapsayan 4T’yi korurken bununla birlikte 4D ile yola çıkacağız. Bu, her dokunduğumuz bayana güzel gelecektir. Bayan girişimciliğini de istihdamını, bayanın iktisatta varlığını geriye götürmeyecek daha da güçlendirecek her türlü çabayı göstereceğiz.
– Bayan teşebbüsçü sayıları nereye gidiyor?
İşgücünde bayan sayısında gerilemeler var. Doğal ki azalmalar, ezalar var. Bu mevzuda çaba etmemiz gerekiyor. ILO’ya göre, bayanların pandemide işgücü kaybı yüzde 4.3, erkeklerde bu oran yüzde 2.8 civarında. Oranlarda eşitsizlikler var.
Uğraşa devam edeceğiz. Bayanları geriye götürecek her türlü araç ve düzeneğe karşı direnç göstereceğiz.
İNSANİ KALKINMA KURAL
– Sektörel Dernekler Federasyonu (SEDEFED) lideri da seçildiniz. Ne cins badireler var?
SEDEFED’in birinci bayan lideriyim. Bünyemizde 37 dernek var. Bilhassa üretim kesiminin olumsuz etkilendiği bir gerçek. Turizm, hizmet, danışmanlık dallarında önemli ıstıraplar var. Üreticiler stok erittiler, artık yenisini üretme konusunda külfetler var. İktisatta iç talebin canlı, büyümenin güçlü olduğunu görüyoruz. Lakin büyümenin sürdürülebilirliği, kaliteli olması fazlaca değerli. Maliyetler de hayli artıyor. Tüketicinin alım gücünün düşmesi epey külfetli bir müddetç. Hammadde tedarikçileri de külfette. Sürdürülebilir siyasetlerle bu süreçten çıkılabilir.
Ekonomik kalkınma için insani kalkınmanın da olması kaide. En değerli faktör insan sermayesi.
ŞİDDETE KARŞI ÇABAYA DEVAM
– bu vakitte işini kaybeden teşebbüsçü bayanlar oldu mu?
Doğal ki zayıflamalar oldu. Bayan girişimcilerin üzerinde biroldukça yük var. Keşke teşvikler bu vakitte daha fazlaca olsaydı.
– Ne cins teşvikler dayanakla olmalıydı. Hangi alanlarda zorluk yaşadınız?
Geçen yıl hem Ticaret hem Aile Bakanlığı’ndan teğe bir bazda ne beklediğimizi söz ettik. Bunların bir kısmı oldu. Doğal ki daha epey dayanak olunmalıydı. Bayanların şimdiye kadar kazandıklarının geriye gdolayılmemesi için bir yapılanma koşul. Kumu alımlarında yüzde 10 bayanların ürettiği eserlerden alınması için kota konulmalı. Bu vurgularımızı daha da güçlendiriyoruz. Bayanların kazandıklarının kaybını kabul etmiyoruz.
– Maalesef kazanımlar konusunda kayıplar da kelam konusu, Türkiye İstanbul Sözleşmesi’nden ayrıldı…
Bayana şiddeti bu kadar sık duymamızın sebebi, cinsiyet ayrımcılığını destekleyen önyargılı kültürler. Bu kültürü aşmamız lazım. İlkokuldan başlayarak tüm topluma entegre edecek bir yapının kurulması lazım. Bu bahis ulusal eğitim müfredatına alınmalı.
İstanbul Kontratı hem değerli bir evrak hem caydırıcı cezaların uygulanması ve bu mevzunun takibi konusunda kuvvetli altyapısı olan kontrattı. Biz bu bahisteki uğraşımızı sürdürüyoruz. İstanbul Mukavelesi benimsediği unsurlarda bilhassa hanımın iktisada iştirakini önemsiyor ve ekonomik şiddete birinci yer veren mukavele bu da epeyce değerli.
Şayet bu şiddet bitmezse, bayanlar inançta olduğunu hissedemezse nasıl eğitime katılsın, çalışma hayatına katılsın, eşit fırsata erişebilsin. Şiddetsiz bir toplum hepimizin isteği. Şiddetin bir insanlık hatası olduğunu bilmemiz lazım. Toplum şiddetsiz olabilirse iktisatta de bayan bir o kadar var olabilir.
MAHZURLAR KALDIRILMALI
– Daha fazla hanımın iş hayatına katılması için hangi adımlar atılmalı?
Bayanların daha fazla desteklenmesi ve teşvik edilmesi gerekiyor. İş ömründe varlık göstermelerinin önündeki maniler kaldırılmalı. En kıymetlisi cinsiyet eşitliğine dayanmayan ve bilhassa erkek hâkim önyargılı kültürle baş etmemiz gerekiyor ki her daim her kademede var olabilelim, kendimizi daha da kuvvetli hissedebilelim.
İş hayatında bayanların sayısının artmalı, bilgiye, finansa erişim önündeki maniler kaldırılmalı. Bayanlar kendini iş ömründe daha özgür hissedebilmeli.
Teknoloji, bayanlar için daha eşitleyici bir faktör, bu imkânlara eşit ulaşım, eşit erişim sağlanmalı. Bizim 4T’miz vardı. Bunlardan bir tanesi teknolojiydi. Onu her daim kuvvetli kılmak zorundayız. Bayanların yüzde 40’ı doğumdan daha sonra işten ayrılıyor. Yüzde 60’ı uygun şartları görürsem tekrar işe dönmek istiyorum. Kreş, yaşlı bakım işlerinin yaygınlaşması ve erişilebilir olması kural. Bilhassa işe alımlar ve fiyatlandırmalar eşitlik temelinde yapılmalı.
– Finansa erişimde ne cins ezalara var? Maliyetler mi yüksek?
Bu mevzuda bayan da çekimser. Bayanlar işini kurarken yardımı kendi yakınlarından takviye alıyor. daha sonra bankalara gidiyor. Bayanların bilgilendirilmesi ve cesaretlendirilmesi fazlaca değerli.
yatırım tavsiyesi içermez